Αν και η έγκριση της μελέτης καταγράφεται ως θετικό βήμα, στην πραγματικότητα αποτελεί σταγόνα στον ωκεανό των προβλημάτων που αντιμετωπίζει σήμερα το Τατόι. Τα κτίρια του καταρρέουν ενώ το μέλλον του παραμένει άδηλο.

Η αρχιτεκτονική μελέτη εγκρίθηκε ομόφωνα από τα μέλη του Συμβουλίου. Ως βασική αρχή θέτει την επαναφορά των εξωτερικών όψεων του ανακτόρου στην αρχική τους φάση, όταν δηλαδή το κτίριο ανεγέρθηκε από τον Γεώργιο Α’. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος θα αφαιρεθούν όλες οι μεταγενέστερες προσθήκες και επεμβάσεις που αφορούν κυρίως σε πρόσθετα ανοίγματα, φεγγίτες και στέγαστρα που άλλαξαν τον κτιριολογικό όγκο του κτιρίου. Με απώτερο στόχο τη μετατροπή του σε Μουσείο του εαυτού του.

Η μελέτη παρουσιάστηκε στο Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων (ΚΣΝΜ) από τη διευθύντρια στη Διεύθυνση Προστασίας και Αναστήλωσης Νεωτέρων και Σύγχρονων Μνημείων Αμαλία Ανδρουλιδάκη και την αρχιτέκτονα Αναστασία Μαγκουρίλου που την εκπόνησε. «Η μελέτη έχει την απόλυτη στήριξη του Συλλόγου Φίλων Κτήματος Τατοΐου γιατί επαναφέρει το ανάκτορο στην αρχική του μορφή», σημειώνει στον «Ε.Τ.» ο πρόεδρος του Συλλόγου, Βασίλης Κουτσαβλής.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως ενώ η μελέτη παρουσιάστηκε στο Συμβούλιο μόλις προχθές είναι έτοιμη εδώ και ενάμιση χρόνο. Η εκπόνησή της είχε ανατεθεί από την πρώην γενική γραμματέα του ΥΠΠΟ, Λίνα Μενδώνη. Το ζητούμενο είναι τώρα να ενταχθεί στο ΕΣΠΑ. Θα προλάβει το υπουργείο να την εντάξει όταν ήδη έχει χαθεί τόσος χρόνος; Και πότε θα είναι έτοιμες οι υπόλοιπες μελέτες που σχετίζονται με τη μετατροπή του κτιρίου σε Μουσείο; Το στατικό κομμάτι του έργου εγκρίθηκε μεν παράλληλα με την αρχιτεκτονική μελέτη αλλά ακόμα βρίσκεται σε επίπεδο προμελέτης. Εκκρεμεί επίσης η εκπόνηση της μουσειολογικής μελέτης. Για να αποφασιστεί ποια από τα αντικείμενα, έργα τέχνης και έπιπλα της πρώην βασιλικής οικογένειας θα εκτεθούν, θα πρέπει προηγουμένως να καταγραφούν. Αυτήν τη στιγμή υπάρχουν 450 με 500 σφραγισμένες κούτες που κανείς δεν γνωρίζει το περιεχόμενό τους. Για να μην αναφερθούμε στα έπιπλα -στο Τατόι συγκεντρώθηκε οικοσκευή από την Ηρώδου Αττικού, το Κτήμα Πολυδενδρίου και το Μον Ρεπό- τα αυτοκίνητα και τις άμαξες που σαπίζουν. Παραμένει άγνωστο πότε θα καταγραφούν και θα συντηρηθούν αυτά τα αντικείμενα. Ερωτηματικά προκαλεί όμως και η ολιγωρία που επιδεικνύει το υπουργείο ως προς την αξιοποίηση των μελετών που έχει στα χέρια του και αφορούν σε αναστηλώσεις κτιρίων που καταρρέουν. Αναξιοποίητες παραμένουν οι δύο μελέτες που έχει παραδώσει ο Σύλλογος Φίλων Κτήματος Τατοΐου στο ΥΠΠΟ και αφορούν τα κτίρια του Βουτυροκομείου και του Τυροκομείου. Στα συρτάρια του υπουργείου υπάρχουν και άλλες μελέτες που αραχνιάζουν.

Μητροπολιτικό πάρκο

Ολα τα παραπάνω τοποθετούνται στο μεγάλο κάδρο των σχεδίων για τη μετατροπή του Κτήματος σε Μητροπολιτικό Πάρκο. Αυτό είναι και το πρώτο που πρέπει να αποφασιστεί. Οσα έχουν δει το φως πυροδότησαν σφοδρές αντιδράσεις κυρίως ως προς το σκέλος εκείνο του σχεδίου που προβλέπει πολλούς χώρους εστίασης στην «καρδιά» του Κτήματος που έχει χαρακτηριστεί ως ιστορικός τόπος. Υπό το βάρος και των πρόσφατων σοβαρότατων καταγγελιών για τη δεινή κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει το Τατόι εξαιτίας της εγκατάλειψής του, το ΥΠΠΟ προσανατολίζεται τώρα, σύμφωνα με πληροφορίες, σε αλλαγές στο σχέδιο της κοινής υπουργικής απόφασης που αφορά στη χρήση των κτιρίων, πολλά εκ των οποίων έχουν κηρυχθεί από το ίδιο ως διατηρητέα.

Απομίμηση έπαυλης

Η κατασκευή των θερινών ανακτόρων είναι έργο του αρχιτέκτονα Σάββα Μπούκη. Με εντολή του Γεωργίου και της Ολγας ταξίδεψε στη Ρωσία για να αντιγράψει μία από τις δύο νεογοτθικές επαύλεις που ήταν χτισμένες στο πάρκο του ανακτόρου Πέτερχοφ. Το Τατόι είναι πιστή απομίμηση της έπαυλης Ferme. H ανοικοδόμησή του διήρκεσε από το 1884 έως το 1886. Το λιθόκτιστο κτίριο αποτελείται από υπόγειο (1.219 m2), ισόγειο (1.100 m2), όροφο (1.000 m2) και σοφίτα (582 m2).

Ο κήπος του περιλαμβάνει τρία επίπεδα. Στο ανώτερο τοποθετήθηκε το άγαλμα του Κοζάκου Κυνηγού που υπάρχει μέχρι σήμερα, έργο του Γκεβγκένι Λανσεράι το οποίο η βασίλισσα Ολγα αγόρασε και έφερε από τη Ρωσία. Στα χρόνια των βασιλέων Γεωργίου Β’ και Παύλου έγιναν πολλές τροποποιήσεις στην έπαυλη, με κυριότερη τη μετατροπή της σοφίτας σε χώρο κατοικίας, την κατασκευή χώρων υγιεινής σε όλα τα υπνοδωμάτια και το 1953 τη δημιουργία κινηματογραφικής αίθουσας στο υπόγειο του κτιρίου. Στον ίδιο χώρο, εφόσον τα σχέδια για τη δημιουργία του Μουσείου ευοδωθούν, θα πραγματοποιούνται εκπαιδευτικά προγράμματα και μικρές θεματικές εκθέσεις, ενώ θα διατηρηθεί η χρήση του κινηματογράφου. Στο γειτονικό κτίριο των μαγειρείων -η επικοινωνία τους με το ανάκτορο γινόταν μέσω υπογείου διαδρόμου- θα δημιουργηθούν χώροι εξυπηρέτησης για το κοινό. Υπάρχουν επίσης σχέδια -επί χάρτου προς το παρόν- για την ανάδειξη των κήπων και τη μετατροπή της πισίνας σε κλειστή δεξαμενή.

Αντώνης Καρατζαφέρης
akaratzaferis@e-typos,com

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου