Ενα καθαρό παιχνίδι κυριαρχίας βρίσκεται σε εξέλιξη με αφορμή τη σύγκληση της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου, στην Κρήτη. Το Πατριαρχείο Μόσχας, σηκώνοντας όλο το βάρος της αντιπαράθεσης με το Φανάρι, πλέον έχει συγκροτήσει συμμαχίες με άλλες ορθόδοξες Εκκλησίες με στόχο, όπως σχολιάζεται στους εκκλησιαστικούς κύκλους, να αμφισβητηθούν τα «πρωτεία» του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου.

Για την ώρα, Ρωσία, Βουλγαρία, Αντιόχεια (πληροφορίες αναφέρουν ότι στον «σχηματισμό» θα συμμετάσχουν και άλλες Εκκλησίες) ακολουθούν κοινή γραμμή έναντι της Συνόδου, εκφράζοντας αντιρρήσεις για τη θεματολογία, για τον τρόπο με τον οποίο θα καθίσουν οι προκαθήμενοι ενώ επικαλούνται και διάφορα τοπικά προβλήματα (η Αντιόχεια προβάλλει τη διαμάχη με τα Ιεροσόλυμα για τη δικαιοδοσία του Κατάρ) ζητώντας να αναβληθεί. Μάλιστα το Πατριαρχείο Αντιοχείας υιοθετώντας τη στάση του… δορυφόρου της Μόσχας, δηλαδή του Πατριαρχείου Βουλγαρίας, ανακοίνωσε χθες πως σε περίπτωση που δεν υπάρξει συμφωνία για το θέμα με το Κατάρ τότε δεν θα παραστεί στις εργασίες.

Η εξέλιξη αυτή αναμένεται να φέρει τα «πάνω-κάτω» στην Ορθόδοξη Εκκλησία αφού: Ενισχύεται δραματικά ο «ρόλος και ο λόγος» των Ρώσων έναντι του Φαναρίου και μάλιστα αμφισβητείται η Πρωτοκαθεδρία του. Ενώ αυξάνονται οι «κίνδυνοι» παρέμβασης στους Αγίους Τόπους από τις Εκκλησίες της Ρωσίας (εκεί έχει δικά της Μοναστήρια ενώ στο Ισραήλ ζουν χιλιάδες Ρωσοεβραίοι) και της Ρουμανίας με σκοπό να ανατραπεί ένα καθεστώς αιώνων. Και ενώ το Πατριαρχείο Μόσχας προσπαθεί, ως φαίνεται, να αποκτήσει σφαίρες επιρροής, παραμένει άγνωστο το τι στάση θα κρατήσει η Εκκλησία της Ρουμανίας η οποία πολλές φορές «κινείται» μόνη της.

Το ίδιο ισχύει και για τις Εκκλησίες της Τσεχίας και της Πολωνίας, οι οποίες παραδοσιακά στηρίζουν τις θέσεις της Μόσχας αλλά και για το Πατριαρχείο Γεωργίας.

Ολα αυτά έχουν προκαλέσει έντονη ανησυχία στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών το οποίο βλέπει να «σχηματοποιείται» ένα διαφορετικό «ορθόδοξο τόξο» σε βάρος των ελληνορθόδοξων Πατριαρχείων.
Πηγές από το υπουργείο αναφέρουν ότι η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος θα διεξαχθεί κανονικά στο Κολυμπάρι της Κρήτης, «έστω και χωρίς την παρουσία κάποιων Εκκλησιών».

Η Μόσχα

Παρά το αυστηρό μήνυμα του Οικουμενικού Πατριαρχείου προς τους προκαθημένους «να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων» και να συμμετάσχουν στις εργασίες, όπως έχουν δεσμευθεί, το Πατριαρχείο Μόσχας εμμένει στις θέσεις του. Ο «υπουργός Εξωτερικών» της Ρωσικής Εκκλησίας, μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνας, μιλώντας σε ρωσικό τηλεοπτικό σταθμό, είπε ότι η προετοιμασία «της Μεγάλης Συνόδου διήρκεσε 50 χρόνια και δεν έχει ολοκληρωθεί διότι κάποιες Εκκλησίες δήλωσαν τη δυσαρέσκειά τους για κάποια κείμενα».

Μάλιστα άφησε να εννοηθεί ότι εκτός από τα Πατριαρχεία Βουλγαρίας και Αντιοχείας, δεν θα συμμετάσχει και ακόμη ένα: «ήδη μία Ορθόδοξη Εκκλησία, η βουλγαρική, ανακοίνωσε ότι δεν θα συμμετάσχει, ενώ αναμένεται το ίδιο να πράξουν και άλλες δύο Εκκλησίες. Εάν επιλυθούν τα ζητήματα θα προχωρήσουμε, εάν δεν επιλυθούν δεν μπορούμε να προχωρήσουμε…».

Ο κ. Ιλαρίωνας σχολίασε επίσης ότι «υπάρχουν θέματα νομιμότητας, καθώς απαιτείται ομοφωνία στη λήψη των αποφάσεων στη Σύνοδο. Τι ομοφωνία θα υπάρξει αν λείπουν Εκκλησίες;».

Η Αντιόχεια

Ομως, ούτε το Πατριαρχείο Αντιοχείας, ως φαίνεται, υποχωρεί, αλλά ζητά από τον κ.κ. Βαρθολομαίο να επιλύσει το πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί με το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων για την εκκλησιαστική δικαιοδοσία του Κατάρ. Ειδάλλως, δεν θα συμμετάσχει στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση που εξέδωσαν χθες οι συνοδικοί ιεράρχες αποφάσισαν: «Να καλέσουν την Αυτού Παναγιότητα τον Οικουμενικό Πατριάρχη να καταβάλει περισσότερο κόπο προς την κατεύθυνση της ομοφωνίας σε όλες τις επιφυλάξεις που διατυπώθηκαν από τις Ορθόδοξες Αυτοκέφαλες Εκκλησίες και που αφορούν την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο, κατά τη χρονική περίοδο που μας χωρίζει από την ημερομηνία συγκλήσεως της Συνόδου αυτής».

Σε περίπτωση -διευκρινίζεται στην ανακοίνωση- που οι προσπάθειες για την επίτευξη ομοφωνίας φτάσουν σε αδιέξοδο, τότε «η Εκκλησία της Αντιοχείας θα καλέσει να αναβληθεί η σύγκληση της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου για μεταγενέστερη ημερομηνία, όταν θα επικρατήσουν ειρηνικές σχέσεις μεταξύ όλων των Αυτοκεφάλων Εκκλησιών και θα εξασφαλιστεί η Ορθόδοξη ομοφωνία περί των θεμάτων της Συνόδου και του Κανονισμού της, αλλά και της διαδικασίας οργανώσεως αυτής».

Επίσης, το Πατριαρχείο Αντιοχείας ανακοίνωσε ότι δεν θα συμμετάσχει στη Σύνοδο «μέχρι να διαλυθούν όλοι οι λόγοι που εμποδίζουν τη συμμετοχή στη Θεία Ευχαριστία κατά τη διάρκεια της Συνόδου, όταν βρεθεί μια οριστική λύση σχετικά με την εισπήδηση του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων στα όρια του Πατριαρχείου Αντιοχείας, η οποία οδήγησε σε διακοπή κοινωνίας με το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων».

ΒΑΛΙΑ ΝΙΚΟΛΑΟΥ
[email protected]

Από την έντυπη έκδοση του «Ελεύθερου Τύπου»