Βασικό έναυσμα για την ανταρσία του Πριγκόζιν, ήταν ένα διάταγμα στις 10 Ιουνίου του ρωσικού υπουργείου Άμυνας που διέτασσε όλα τα αποσπάσματα εθελοντών – όπως η Ομάδα Wagner – να υπογράψουν συμβόλαια με την κυβέρνηση, κάτι που ουσιαστικά θα σηματοδοτούσε την «επίταξη» των μισθοφορικών στρατευμάτων του Πριγκόζιν. Το ίδιο είχαν υποστηρίξει, νωρίτερα, βετεράνοι της ομάδας Wagner που μίλησαν σε ρωσικό μέσο.
Αξιωματούχοι είπαν στην εφημερίδα πως «υπήρχαν πολλοί τρόποι για να να πούμε στην ηγεσία… ότι κάτι συνέβαινε» – αλλά η ακριβής φύση των σχεδίων του Πριγκόζιν δεν ήταν ξεκάθαρη, μέχρι λίγο πριν ξεκινήσει η ανταρσία.
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν ενημερώθηκε επίσης από τις δικές του υπηρεσίες πληροφοριών ότι ο Πριγκόζιν σχεδίαζε κάτι, ανέφερε η εφημερίδα.
Δεν είναι ξεκάθαρο πότε ακριβώς του είπαν, αλλά ήταν «σίγουρα πριν από περισσότερες από 24 ώρες», ανέφερε η εφημερίδα επικαλούμενη έναν Αμερικανό αξιωματούχο το Σάββατο (24/6).
Wagner: Τι λένε βετεράνοι της ομάδας για την εξέγερση του Πριγκόζιν – Το παρασκήνιο της ρήξης με την Μόσχα – Οι προβλέψεις για την «επόμενη ημέρα»
Wagner: Βετεράνοι της παραστρατιωτικής ομάδας μοιράστηκαν την άποψη και τις εκτιμήσεις τους για την εξέλιξη της υπόθεσης ρήξης του αρχηγού Γεβγκένι Πριγκόζιν με τη ρωσική κυβέρνηση, ενώ κατέθεσαν τις μαρτυρίες τους για τα όσα συνέβησαν στις περιοχές όπου εισέβαλαν οι «στασιαστές».
Χθες, ανακοινώνοντας ότι θα «σώσει τον ρωσικό λαό», ο Πριγκόζιν απέσυρε σχεδόν όλους τους μισθοφόρους του από την Ουκρανία, στέλνοντάς τους σε μία πορεία από τα νοτιοανατολικά σύνορα της Ρωσίας προς την Μόσχα. Όπως δήλωσε στον ρωσικό ειδησεογραφικό ιστότοπο Meduza ένας στρατιώτης που υπηρετεί στην αυτοαποκαλούμενη «Λαϊκή Δημοκρατία» του Λουχάνσκ και γνωρίζει προσωπικά πολλούς μαχητές της Wagner: «Όλοι οι υπόλοιποι πήγαν να συμμετάσχουν στο “μηχανοκίνητο ράλι”. Δεν τους είπαν πού πήγαιναν ή γιατί- απλώς τους διέταξαν να ανασυγκροτηθούν γρήγορα. Και να πάρουν όσο το δυνατόν περισσότερη βενζίνη».
Το «μηχανοκίνητο ράλι» ήταν ο εσωτερικός όρος του Ομίλου Wagner για την «πορεία δικαιοσύνης» προς την Μόσχα που ανακοίνωσε ο Γεβγκένι Πριγκόζιν το βράδυ της Παρασκευής, συνέχισε η πηγή. Σύμφωνα με τον ίδιο τον Πριγκόζιν, στην πορεία συμμετείχαν 25.000 μισθοφόροι (ο αριθμός αυτός δεν έχει επαληθευτεί ανεξάρτητα).
Wagner: Στρατολογούσε κατοίκους με…τηλεφωνήματα
«Απλώς στέλνουν αγόρια να πεθάνουν», είπε στο Meduza η πηγή από το Λουχάνσκ. «Υπάρχει ένας τεράστιος αριθμός κρατουμένων που κρέμονται από κάθε του λέξη αυτή τη στιγμή. Το μόνο που έχει να κάνει είναι να δώσει την εντολή “Επίθεση!” Και θα πάνε».
Οι βετεράνοι της Ομάδας Wagner, που δεν ήταν με τον Πριγκόζιν στις 23 Ιουνίου αλλά ήθελαν να συμμετάσχουν στην εξέγερσή του, έλαβαν εντολή να παραμείνουν σε πλήρη ετοιμότητα μάχης και να περιμένουν ένα σήμα, είπε ένας μισθοφόρος που πολέμησε με τη Wagner στην Ουκρανία, μιλώντας στο ερευνητικό δίκτυο iStories. «Περιμένουμε την επίσημη εντολή από τον Πριγκόζιν», είπε.
Ουκρανία: «Τεράστιες εκρήξεις» στη Σούμι μετά από ρωσικά πλήγματα – Δύο νεκροί
Ακόμη και άτομα που δεν έχουν καμία σχέση με τον όμιλο Wagner μπορεί να λαμβάνουν προτάσεις να «συμμετάσχουν στην πορεία στη Μόσχα». Η Meduza μίλησε με τρεις κατοίκους της ρωσικής πρωτεύουσας που έλαβαν προτάσεις τηλεφωνικά.
Ένας από τους κατοίκους δήλωσε:
«Μόλις έλαβα μια κλήση, υποτίθεται από την Wagner Group. Μου είπαν ότι το Ροστόφ ήταν υπό τον έλεγχό τους και ότι θα με περιμένουν αύριο στις X η ώρα στην πλατεία Χ για να στηρίξω τους Μοσχοβίτες και τους αληθινούς Ρώσους πατριώτες εναντίον “αυτών των αχρείων”. Διασκευάζω σκόπιμα τον τόπο και τον χρόνο, για να μην κατηγορηθώ για διοργάνωση μη εξουσιοδοτημένης εκδήλωσης σε περίπτωση που συμβεί κάτι».
Η πηγή δεν γνωρίζει γιατί τον επέλεξαν.
Οι κάτοικοι της Μόσχας δέχτηκαν κλήσεις από δύο αριθμούς, και οι δύο τους εγγεγραμμένοι στο Καζακστάν. Η Meduza δεν μπόρεσε να προσδιορίσει εάν ανήκουν στον Όμιλο Wagner. Και οι δύο αριθμοί έχουν πλέον απενεργοποιηθεί.
Ένα άτομο που έλαβε κλήση ήταν ένας μακροχρόνιος στρατολόγος του Ομίλου Wagner. Όταν η Meduza ρώτησε εάν οι μισθοφόροι δέχονται όλους όσους θέλουν να ενταχθούν, απάντησε ότι «όλα λειτουργούν όπως έχουν προγραμματιστεί».
Ο Όμιλος Wagner κάλεσε επίσης τους κατοίκους του Ροστόφ, το οποίο κατέλαβε νωρίς το πρωί του Σαββάτου, ζητώντας τους «υποστήριξη». Το επιχείρημά τους είχε ως εξής:
«Ο Όμιλος Wagner υπερασπιζόταν πάντα τα συμφέροντα του ρωσικού κράτους και του ρωσικού λαού, και υπερασπίστηκε τα συμφέροντα του προέδρου μας — πάντα ήμασταν πιστοί και είμαστε ακόμα πιστοί σήμερα! Και ήρθαμε εδώ όχι για να πολεμήσουμε αλλά για να βρούμε την αλήθεια και να πάρουμε τα [πυρομαχικά] που δεν μας έδωσαν για τις επιχειρήσεις μας στη ζώνη της ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης».
Κάποιες από τις πηγές της Meduza προέβλεψαν ότι οι Ρώσοι πράκτορες ασφαλείας θα συμμετάσχουν στην «πορεία» των μαχητών Βάγκνερ (και ο ίδιος ο Πριγκόζιν ισχυρίστηκε ότι ο «μισός στρατός» θα συμμετάσχει στην εξέγερση).
«Ο στρατός έχει μετατραπεί σε αντλία διαρκούς αποστράγγισης κονδυλίων από τον προϋπολογισμό και αυτά τα κεφάλαια δεν φτάνουν στους στρατιώτες», είπε ένας βετεράνος του ρωσικού στρατού και πρώην μισθοφόρος. «Προσλαμβάνουν άτομα για συμβασιούχους που είναι 50-60 ετών και έχουν ένα σωρό προβλήματα υγείας. Αυτό είναι απάτη! Επί του παρόντος, οι μόνοι άνθρωποι με θετική γνώμη για τον [Ρώσο υπουργό Άμυνας Σεργκέι] Σόιγκου είναι αυτοί που βρίσκονται στην κορυφή των ταμειακών ροών. Όλοι οι άλλοι έχουν πολύ άσχημη άποψη για τον υπουργό».
Βετεράνοι Wagner για Πριγκόζιν: «Ο Γεβγκένι πήγε σε μια άλλη πραγματικότητα»
«Έχει χάσει το μυαλό του ο Γεβγκένι;» αναρωτήθηκε ένας βετεράνος του Ομίλου Wagner, μιλώντας στη Meduza. «Είναι σαν να πήρα ένα δωρεάν εισιτήριο για ένα άθλιο τσίρκο».
Πηγές που γνωρίζουν τη δομή του Ομίλου Wagner είναι βέβαιες ότι ο λόγος της εξέγερσης ήταν η παρατεταμένη σύγκρουση του Πριγκόζιν με την ηγεσία του υπουργείου Άμυνας της Ρωσίας — ιδιαίτερα με τον υπουργό Άμυνας. Ο Πριγκόζιν «ξεκίνησε αυτήν την αναμέτρηση ελπίζοντας μέχρι την τελευταία στιγμή ότι ο ανώτερός του [Πούτιν] θα έκανε τη σωστή επιλογή», είπε στο Meduza ένας γνωστός του Πριγκόζιν. Αλλά ο πρόεδρος έκανε τη «λάθος» επιλογή, προσθέτει ο ομιλητής: «Επέλεξε τον Σόιγκου και το στρατιωτικό κατεστημένο».
Ο Πριγκόζιν «άρχισε να αγχώνεται» πριν από περίπου δύο εβδομάδες, είπαν στο Meduza πηγές κοντά στο Κρεμλίνο και τη ρωσική κυβέρνηση, αμέσως μετά την ανακοίνωση του Πούτιν ότι οι μισθοφορικές θα έπρεπε να υπογράψουν συμβόλαια με το ρωσικό υπουργείο Άμυνας, εάν ήθελαν να συνεχίσουν να υπηρετούν στην Ουκρανία.
Ο ίδιος ο Πούτιν εξήγησε ότι η αλλαγή ήταν απαραίτητη, προκειμένου οι μισθοφόροι της Βάγκνερ να «καλυφθούν από κοινωνικές εγγυήσεις». Όμως ο Πριγκόζιν αρνήθηκε κατηγορηματικά να υπογράψει συμφωνία με την υπηρεσία και έκανε ανεπίσημες προσπάθειες να παρακάμψει την εντολή του Πούτιν. «Καταλάβαινε ότι η επιρροή του θα υπονομευόταν πολύ. Έκανε τηλεφωνήματα, προσφέροντας εναλλακτικές λύσεις, όπως την υποταγή της Ομάδας Wagner στην Εθνική Φρουρά. Επιπλέον, πίεζε για έλεγχο της προετοιμασίας των δυνάμεων εδαφικής άμυνας στις παραμεθόριες περιοχές. Και του αρνήθηκαν», είπε πηγή κοντά στο Κρεμλίνο.
Wagner: Πώς επήλθε η ρήξη του Πριγκόζιν με το Κρεμλίνο
Ένας άλλος λόγος που ο Πριγκόζιν αντιστάθηκε στην ιδέα να θέσει το προσωπικό του Ομίλου Wagner υπό τον έλεγχο της Μόσχας ήταν ότι θα έθετε σε κίνδυνο τα επιχειρηματικά του συμφέροντα στην Αφρική, εξήγησε ένας βετεράνος της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Ασφαλείας της Ρωσίας (FSB) που γνωρίζει τις επιχειρήσεις του Πριγκόζιν εκεί. «Όταν ο Σόιγκου ήθελε να βάλει στολή στους μαχητές της Ομάδας Βάγκνερ, προσπαθούσε να αναλάβει όλα τα κερδοφόρα αφρικανικά εγχειρήματα, δηλαδή όλα τα ορυχεία, όλα τα πράγματα που πλέον θα υπάγονταν στο Υπουργείο Άμυνας. Αυτή ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι», είπε η πηγή.
Ωστόσο, άνθρωποι που γνώριζαν τον Πριγκόζιν πριν από ένα χρόνο τον περιέγραψαν ως κάποιον πλήρως βυθισμένο στην «ηρωική ρουτίνα» του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία. «Ήταν πραγματικά ενεργός εκεί, έβλεπε τον εαυτό του ως στρατιωτικό διοικητή», είπε μια πηγή. «Αυτό τον έκανε όμως να αρχίσει να εξετάζει το πώς μπορούσε να αυξήσει τη δική του επιρροή. Όταν ξυπνάτε και πηγαίνετε για ύπνο ακούγοντας ψίθυρους για το πόσο σπουδαίοι είστε, οι μηχανισμοί αυτοελέγχου σας εξασθενούν».
Σύμφωνα με την πηγή, ο Πριγκόζιν άρχισε σταδιακά να αποδίδει όλες τις αποτυχίες του στη «γενική αποσύνθεση» του Υπουργείου Άμυνας (το οποίο πάλευε να παράσχει πυρομαχικά στην ομάδα Wagner) και στην «περίεργη θέση» των μισθοφόρων στον πόλεμο. (Αυτή η πηγή είναι βέβαιη ότι ο Πριγκόζιν αναφερόταν στον Βλαντιμίρ Πούτιν, όταν μιλούσε για έναν «ευτυχισμένο παππού» που δεν ξέρει τι συμβαίνει, αν και ο ίδιος ο Πριγκόζιν το αρνήθηκε).
Σύμφωνα με έναν πρώην αξιωματικό της FSB που μίλησε στη Meduza, πριν από έξι μήνες ο Πριγκόζιν έλαβε μια «υπόσχεση» από την ανώτατη ηγεσία της χώρας ότι, εάν παρείχε στοιχεία ότι το ρωσικό υπουργείο Άμυνας εμπόδιζε πράγματι σκόπιμα και παράνομα το έργο του Ομίλου Wagner, οι στρατηγοί θα «παραπέμπονταν σε δίκη».
Ο Πριγκόζιν ισχυριζόταν ότι είχε προσκομίσει αυτά τα στοιχεία και φέρεται να ανέφερε ακόμη και τον Σεργκέι Σόιγκου και τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Βαλέρι Γκερασίμοφ στην Ερευνητική Επιτροπή. «Βασιζόταν στην ομάδα της Αγίας Πετρούπολης [στην κυβέρνηση], ότι θα εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της», είπε η πηγή.
Όμως δεν ακολούθησαν νομικές διαδικασίες εναντίον των στρατηγών. Εν τω μεταξύ, οι ηγέτες της Ρωσίας άρχισαν να αποστασιοποιούνται από τον Πριγκόζιν, μαζί με μέλη του στενού κύκλου του Πούτιν, όπως οι αδερφοί Κοβάλτσουκ, οι οποίοι προηγουμένως υποστήριζαν τον ηγέτη των μισθοφόρων στη διαμάχη του εναντίον του Κυβερνήτη της Αγίας Πετρούπολης, Αλεξάντερ Μπεγκλόφ.
Μια πηγή που μίλησε στο Meduza είπε ότι ο Πριγκόζιν μετατράπηκε από «χρήσιμο εργαλείο» σε «πιθανή πηγή προβλημάτων».
«Ο Γεβγκένι πήγε σε μια άλλη πραγματικότητα», κατέληξε.
«Θα προσπαθήσουν να τον εξουδετερώσουν»
«Είναι προδότης και σκυλί! Η μόνη του πατρίδα είναι το χρήμα, και το χρήμα είναι η πατρίδα του! Οι μισθοφόροι δεν θα είναι ποτέ πιστοί στη χώρα τους – ποτέ!», είπε στο Meduza ένας αξιωματούχος του ρωσικού υπουργείου Άμυνας, το πρωί της 24ης Ιουνίου.
Καθώς οι μισθοφόροι της Βάγκνερ προχωρούσαν προς την Μόσχα το Σάββατο, συνέχισαν να συγκρούονται με τον ρωσικό στρατό. Σύμφωνα με το ερευνητικό πρόγραμμα Oryx, το ρωσικό υπουργείο Άμυνας έχασε τρία ελικόπτερα και ένα αεροσκάφος.
Ο στρατός τώρα «προσπαθεί να βρει βρώμικα κόλπα για να παίξει στον Πριγκόζιν», λέει μια πηγή κοντά στο υπουργείο Άμυνας.
«Αλλά υπάρχει ένα πρόβλημα συντονισμού: το έργο της πτώσης του Πριγκόζιν πέφτει τώρα στην FSB η οποία κίνησε υπόθεση εναντίον του για «ένοπλη εξέγερση», ενώ το καθήκον της δημιουργίας των συνθηκών για να γίνει αυτό δυνατό εξακολουθεί να πέφτει στο Υπουργείο Άμυνας. Ο συντονισμός παίζει καθοριστικό ρόλο εδώ. Το αν είναι εφικτό είναι ένα μεγάλο ερώτημα», είπε η πηγή.
Μια άλλη πηγή κοντά στον στρατό είπε ότι, μεταξύ άλλων, οι μισθοφόροι θα μπορούσαν να κατηγορηθούν για «εκτόξευση drones πάνω από τη Μόσχα», αναφερόμενος πιθανότατα στις επιθέσεις με drone που σημειώθηκαν τον Μάιο του 2023.