Γράφει η Δήμητρα Στάικου

Οι Μαλβίδες ξεκινώντας από τη δεκαετία του 1970 που ο δυτικός κόσμος άρχισε να ανακαλύπτει τις υπέροχες παραλίες και το τροπικό κλίμα τους έχουν έκτοτε υπάρξει μέσα στους νούμερο 1 ταξιδιωτικούς προορισμούς με ειδίκευση μάλιστα στα γαμήλια ταξίδια.

Μάλιστα την ώρα που ο covid αποτέλεσε για πολλές χώρες ανασταλτικό παράγοντα στον τουρισμό τους με τρανταχτά παραδείγματα όπως η Ιταλία και η Κίνα ,χώρες που τώρα το 2024 αρχίζουν να επιστρέφουν στα επίπεδα τουρισμού προ covid σε αντίθεση με το παράδειγμα άλλων χωρών οι Μαλβίδες είδαν και τον covid ως ευκαιρία αύξησης του τουρισμού τους καθώς πλέον υπήρχαν λιγότερες χώρες να ανταγωνιστούν ως θέρετρα έτσι  επέλεξαν τον Ιούλιο του 2020, να ανοίξουν πλήρως τα σύνορα στους τουρίστες από οποιαδήποτε χώρα, ανεξάρτητα από την κατάσταση του ιού εκεί.

Σύμφωνα με στοιχεία του πανεπιστημίου του Μίσιγκαν, ο τουρισμός συμβάλλει στο 28% του ΑΕΠ στις Μαλδίβες, ένα από τα υψηλότερα ποσοστά στον κόσμο και αντιπροσωπεύει σχεδόν το 60% των συναλλαγματικών εισροών. Βρέθηκε στα όρια της χρεοκοπίας.

Οι Μαλδίβες,ο πλωτός  παράδεισος με τα 1200 νησιά όπως πολλοί τον ονομάζουν  έχουν επενδύσει σε μεγάλα έργα υποδομής, χρηματοδοτούμενα κυρίως από ξένους δανειστές μέσω ομολόγων.

Τα ομόλογα, που εκδόθηκαν το 2021, υπογράφηκαν από χώρες όπως η Αίγυπτος, το Πακιστάν, η Νότια Αφρική και το Ηνωμένο Βασίλειο. Τα ομόλογα Sukuk συμμορφώνονται με τον ισλαμικό νόμο, προσφέροντας στους επενδυτές έναν τρόπο να αποκομίζουν αποδόσεις χωρίς να παραβιάζουν την απαγόρευση των τόκων. Οι επενδυτές αποκομίζουν ένα μερίδιο από τα κέρδη του υποκείμενου χρηματοοικονομικού μέσου αντί για πληρωμές τόκων κατά την λήξη.

Ορισμένοι ειδικοί παραμένουν ανήσυχοι ότι η έκδοση Sukuk του 2021 μπορεί να γίνει η πρώτη προσφορά ομολόγων των Μαλδίβων που θα καταλήξει σε αθέτηση πληρωμής, καθιστώντας την, την πρώτη κυβέρνηση που θα αθετήσει ποτέ μια πληρωμή Sukuk. Μέχρι τον Μάρτιο, οι Μαλδίβες είχαν υψηλό λόγο χρέους προς ΑΕΠ της τάξης του 110%. Η Fitch και η Moody’s έχουν υποβαθμίσει την αξιολόγησή της από CCC+ σε CC και από Caa1 σε Caa2, αντίστοιχα.

Η Ινδία τον περασμένο μήνα χορήγησε στα δημοσιονομικά επισφαλή Μαλδίβες ένα άτοκο δάνειο 50 εκατομμυρίων δολαρίων, βοηθώντας να αποφευχθεί μια πιθανή χρεοκοπία στα 500 εκατομμύρια δολάρια σε ομόλογα Sukuk.

Για να βοηθήσει τη νησιωτική δημοκρατία, η State Bank of India (SBI) έχει εγγραφεί σε κυβερνητικά έντοκα γραμμάτια αξίας 50 εκατομμυρίων δολαρίων που εκδόθηκαν από το Υπουργείο Οικονομικών των Μαλδίβων, ανανεώνοντας ένα ετήσιο έντοκο γραμμάτιο μετά τη λήξη της προηγούμενης εγγραφής στις 19 Σεπτεμβρίου. Τον Μάιο, η SBI δάνεισε τις Μαλδίβες 50 εκατομμύρια δολάρια για να ανανεώσουν ένα βραχυπρόθεσμο ομόλογο.

Η συμφωνία ανακοινώθηκε μετά από συνομιλίες του Προέδρου των Μαλδίβων Μοχάμεντ Μουίζζου με τον Πρωθυπουργό Ναρέντρα Μόντι κατά τη διάρκεια της πενθήμερης επίσκεψής του στην Ινδία η οποία όπως χαρακτηρίστηκε ήταν ένα “νέο κεφάλαιο” στις σχέσεις. Αν και οι διμερείς σχέσεις υπήρξαν τεταμένες το τελευταίο διάστημα λόγω της προσέγγισης των Μαλδιβών προς την Κίνα, η Ινδία επιμένει στη διατήρηση της οικονομικής συνεργασίας, στο πλαίσιο της πολιτικής «Πρώτα η Γειτονιά» (Neighbourhood First).

Η υποστήριξη περιλαμβάνει μια συμφωνία ανταλλαγής νομισμάτων ύψους 400 εκατομμυρίων δολαρίων και επιπλέον 30 δισεκατομμύρια ρουπίες (357 εκατομμύρια δολάρια· 273 εκατομμύρια λίρες) σε άλλη συμφωνία ανταλλαγής, η οποία θα επιτρέψει στις εταιρείες να διεξάγουν επιχειρήσεις σε τοπικά νομίσματα αντί για δολάρια ΗΠΑ.

Αυτό αφήνει την κυβέρνηση υπεύθυνη να αποπληρώσει πάνω από 500 εκατομμύρια δολάρια σε χρέος το 2025 και 1 δισεκατομμύριο δολάρια το 2026, όταν λήξει το Sukuk των 500 εκατομμυρίων δολαρίων.

Η Νομισματική Αρχή των Μαλβίδων  διοργανώνει μια ανταλλαγή ξένου νομίσματος ύψους 400 εκατομμυρίων δολαρίων με την Reserve Bank of India για να ενισχύσει τη χρηματοοικονομική της θέση και να απαλύνει τις ανησυχίες για άμεση αθέτηση πληρωμών.

Το δάνειο και η ανταλλαγή νομισμάτων αντιπροσωπεύουν μια ανανέωση των σχέσεων Ινδίας-Μαλδίβων μετά από μια περίοδο έντασης όταν ο Πρόεδρος των Μαλδίβων Μοχάμεντ Μουίζζου ζήτησε από την Ινδία να αποσύρει στρατιωτικό προσωπικό νωρίτερα φέτος.

Η διάσωση της χώρας του Ινδικού Ωκεανού προκύπτει εν μέσω μιας σοβαρής κρίσης χρέους, η οποία τη βρίσκει στα πρόθυρα αθέτησης πληρωμών ενός σημαντικού ισλαμικού ομολόγου (sukuk).

Οι οίκοι αξιολόγησης, όπως η Moody’s, έχουν ήδη υποβαθμίσει το αξιόχρεο της χώρας, προειδοποιώντας ότι εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα, η χώρα μπορεί να γίνει η πρώτη που θα αθετήσει την πληρωμή ενός sukuk, κάτι που θα είχε σοβαρές συνέπειες στην παγκόσμια αγορά ισλαμικών χρηματοπιστωτικών προϊόντων.

Παράλληλα, οι Μαλδίβες αναζητούν και άλλους τρόπους ενίσχυσης των συναλλαγματικών αποθεμάτων, όπως η διερεύνηση της έκδοσης «πράσινων ομολόγων» και διμερών συμφωνιών ανταλλαγής συναλλάγματος​.

Στο σημείο αυτό μου φαίνεται ασφαλής μία αντιπαραβολή του μηχανισμού ομολόγων με τον sukuk με τον οποίο λειτουργούν οι ισλαμικές χώρες και του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Χρηματοοικονομικής Σταθεροποίησης μέσω του Ευρωπαϊκού ταμείου . Αν σκεφτούμε ότι και ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας στην ευρωπαϊκή μας γειτονιά και η μορφή στήριξης των κρατών του ισλαμικού κόσμου μέσω των sukuk λειτουργούν όντας υπό την πυραμίδα του ΔΝΤ με το οποίο μοιράζονται παρόμοιους τρόπους στην παροχή βοήθειας σε κράτη σε ανάγκη μέσω του δανεισμού βλέπουμε πόσο σημαντικό είναι το παράδειγμα της Ινδίας με την έμπρακτη παροχή βοήθειας στις Μαλβίδες .Η Ινδία την κίνηση της αυτή την αιτιολόγησε υπό το πρίσμα της παροχής βοήθειας σε μία γείτονα χώρα με την οποία μοιράζονται την ίδια θρησκεία και κουλτούρα αυτή του Ισλάμ. Δε μπόρεσα παρά να μη σκεφτώ ότι κάτι τέτοιο θα ήταν χρήσιμο να κάνουν και οι χώρες της Μεσογείου ,δηλαδή την παροχή οικονομικής βοήθειας η μία στην άλλη ώστε να μη βρεθούν αντιμέτωπες με ληξιπρόθεσμα χρέη .Αν σκεφτούμε ότι τόσο οι χώρες της Μεσογείου όσο και οι Βαλκανικές χώρες μοιράζονται και αυτές κοινή κουλτούρα ,θρησκεία(το χριστιανισμό με μικρές παραλλαγές) και στόχους όπως ανάπτυξη της βιομηχανίας, των υποδομών  και ενίσχυση του τουρισμού καταλήγουμε ότι είναι χρήσιμες όσο ποτέ αυτές οι αλληλέγγυες κινήσεις δανεισμού. Εφόσον εν έτη 2024 το σύνολο του παγκόσμιου πληθυσμού ακολουθεί τον καπιταλισμό με εξαίρεση τη Βόρεια Κορέα και την Κούβα (χώρες με τόσο άσχημο βιοτικό επίπεδο που οι πολίτες δέχονται να πληρώσουν ακόμη και με τίμημα τη ζωή τους προκειμένου να ξεφύγουν ) είναι χρήσιμο όσο ποτέ οι κινήσεις μεταξύ κρατών να επιβεβαιώνουν το ανθρώπινο πρόσωπο του καπιταλισμού. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι αυτός είναι ο πρωταρχικός στόχος του καπιταλισμού (του πολιτεύματος που διαδέχτηκε τη φεουδαρχία)η βελτίωση της ζωής των ανθρώπων τόσο ως έθνη όσο και ως πολίτες.

Τέλος ,σε περιόδους κρίσης όπως αυτή που ζούμε βοηθάει να επανερχόμαστε στις ρίζες μας για να αντλήσουμε δύναμη και να θυμηθούμε τι έγραψε ο Άνταμ Σμιθ στη Θεωρία των Ηθικών Συναισθημάτων “H αγορά είναι αποτελεσματική, όχι παρά την ύπαρξη της Ηθικής, αλλά ακριβώς χάρη σ΄ αυτήν”.