Στο επίκεντρο του σκανδάλου διαφθοράς που σχετίζεται με το Κατάρ -ή και το Μαρόκο, όπως έχει λεχθεί- βρίσκονται η ευρωβουλευτής Εύα Καϊλή, πολλοί σύμβουλοι και λομπίστες (και ο σύζυγός της), καθώς και μία ή περισσότερες ΜΚΟ που τους απασχολούν. Οι Αρχές του Βελγίου και της Ιταλίας έχουν κατασχέσει 1,5 εκατομμύριο ευρώ σε μετρητά, από τα σπίτια του ζεύγους Εύας Καϊλή-Φραντσέσκο Τζιόρτζι, καθώς και από το σπίτι του πρώην Σοσιαλιστή ευρωβουλευτή και νυν λομπίστα, Πιερ Αντόνιο Παντζέρι. Αν και οι Βρυξέλλες, ως ντε φάκτο πρωτεύουσα της Ενωσης, έχουν γνωρίσει και άλλα ευρωσκάνδαλα στο παρελθόν, το Κατάρ-γκέιτ θεωρείται το «πιο κραυγαλέο» -όπως γράφηκε- από τις υποθέσεις δωροδοκίας και ξεπλύματος χρήματος.
Οπως τονίζουν οι επαΐοντες, οι Βρυξέλλες είναι η «Σίλικον Βάλεϊ» των πολιτικών λόμπι, που φέρονται να δραστηριοποιούνται νομίμως γύρω από τις υπηρεσίες και τους θεσμούς του Ευρωκοινοβουλίου, χωρίς να δίνουν ακριβή λογαριασμό για τις κινήσεις τους. Οι λομπίστες είναι συχνά μέλη μεγάλων εταιριών ή παρέχουν συμβουλευτικές υπηρεσίες σε αυτές. Αποκτούν πρόσβαση σε ανώτερους υπαλλήλους της Ε.Ε. και μέλη του Ευρωκοινοβουλίου και ασκούν έμμεσες πιέσεις για την ομάδα συμφερόντων που εκπροσωπούν. Δεν είναι εύκολο να καταγραφούν οι κινήσεις τους, καθώς οι αναφορές για τις συναντήσεις με διαπιστευμένους λομπίστες είναι υποχρεωτικές μόνο για τα μέλη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Τα λόμπι χωρούν τους πάντες. Λομπίστες μπορούν να γίνουν πρώην πολιτικοί και επίτροποι, δικηγόροι, μάνατζερ, πράκτορες, ιδιοκτήτες ΜΚΟ, ακτιβιστές και τεχνοκράτες, κοινωνιολόγοι, ακαδημαϊκοί, δημοσιογράφοι, έμποροι. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει προσελκύσει το μεγάλο ενδιαφέρον των λόμπι, επειδή μπορεί να εγκρίνει, να μπλοκάρει ή να τροποποιεί προτάσεις της Επιτροπής. Επιπλέον, τα μέλη του έχουν αυξηθεί την τελευταία 20ετία, γεγονός που σημαίνει… μεγαλύτερο πεδίο δράσης.
Ο Φραντσέσκο Τζιόρτζι είναι πολιτικός επιστήμονας και ανήκει στους πολλούς λομπίστες που εργάζονται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και απολαύουν προνομίων. Στενή σχέση με το Ευρωκοινοβούλιο είχε και ο πρώην ευρωβουλευτής και νυν λομπίστας, ιδρυτής μιας ΜΚΟ για την καταδίκη εγκληματιών σε χώρες όπου καταπατούνται τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η ΜΚΟ «Fight Impunity» του Πιερ Αντόνιο Παντζέρι (ενός εκ των πρωταγωνιστών του Κατάρ-γκέιτ, σύμφωνα με τις βελγικές και ιταλικές Αρχές) είχε «βολέψει» πολλούς πρώην ευρωβουλευτές και φιλόδοξους νεαρούς συμβούλους. Υπολογίζεται ότι σε κάθε ευρωβουλευτή αναλογούν 19 λομπίστες.
Qatargate: Αγνωστος ο αριθμός τους
Στο Μητρώο Διαφάνειας της Ε.Ε. είναι εγγεγραμμένοι πάνω από 13.000 λομπίστες, που αναλαμβάνουν να στηρίξουν τα αιτήματα των «πελατών» τους είτε πρόκειται για πολιτικές ομάδες, χώρες ή για επιχειρηματικούς κολοσσούς. Θεωρείται βέβαιο ότι ο πραγματικός αριθμός των συμβούλων αυτών ξεπερνά τις 15.000 ή και τις 25.000 κατ’ άλλους.
Το lobbying ρυθμίστηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με ψήφισμα του 2008, ενώ από το 2011 οι λομπίστες που εργάζονται σε επαφή με Ευρωπαίους βουλευτές και επιτρόπους πρέπει να εγγραφούν στο Ειδικό Μητρώο Διαφάνειας, που δημιουργήθηκε για να απαντά στις ανησυχίες των πολιτών σχετικά με την ανεξαρτησία των θεσμικών οργάνων της Ε.Ε.
Qatargate: Τι κάνει ένας λομπίστας
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ορίσει το λόμπινγκ ως «τις δραστηριότητες που διεξάγονται με στόχο τον επηρεασμό των διαδικασιών διαμόρφωσης πολιτικής και λήψης αποφάσεων των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων». Το λόμπινγκ είναι η νόμιμη άσκηση πίεσης για τον επηρεασμό των αποφάσεων κυβερνητικών αξιωματούχων.
Οι Βρυξέλλες είναι γεμάτες από εταιρίες δημοσίων σχέσεων και δικηγορικά γραφεία, δεξαμενές σκέψης, «γραφεία ευρωπαϊκών υποθέσεων» που συνδέονται με εταιρίες κ.λπ. Πολλά από τα λόμπι εκπροσωπούν τα συμφέροντα μεγάλων πολυεθνικών εταιριών. Για παράδειγμα, οι εταιρίες με τις μεγαλύτερες δαπάνες λόμπινγκ είναι οι τέσσερις επιχειρήσεις της Big Tech (Apple, Google, META/FB, Microsoft), ενώ στην πρώτη δεκάδα βρίσκονται και επιχειρήσεις ενέργειας πετρελαίου και αερίου (Shell, Exxon Mobil), αλλά και οι γερμανικές Bayer και Volkswagen.
Το μητρώο της Κομισιόν κατατάσσει τους λομπίστες σε 4 κατηγορίες:
1. Επαγγελματίες σύμβουλοι και δικηγορικά γραφεία.
2. Λομπίστες σε εμπορικές ενώσεις και εταιρίες.
3. ΜΚΟ και δεξαμενές σκέψης.
4. Αλλοι (ακτιβιστές, επιστήμονες, στατιστικολόγοι και ερευνητές, τοξικολόγοι, μηχανικοί κ.λπ.).