της Δρος. Άννας Κωνσταντινίδου*

Οφείλουμε να καταθέσουμε ότι το Σουδανικό Ζήτημα, είναι ένα θέμα που για την Αίγυπτο είχε και έχει την ίδια σημασία με το Παλαιστινιακό Ζήτημα για τα συμφέροντά της. Ήδη από τον 19ο αιώνα όταν το Σουδάν είχε καταστεί υπό αιγυπτιακή και βρετανική επιτήρηση, τα δύο κράτη μετέφεραν το συγκεκριμένο ανταγωνισμό τους επί αιγυπτιακού εδάφους, όπου η Βρετανία ήταν “θεσμική κηδεμόνας” της Αιγύπτου.

Αλλά και ο Νάσερ διαχειρίστηκε το Σουδανικό Ζήτημα, μόλις το 1954 ανέλαβε την προεδρία του αιγυπτιακού κράτους, σε συνάρτηση με την υπόθεση του Σουέζ. Ο Αιγύπτιος πρόεδρος και η πολιτική του αποτέλεσαν τη συνισταμένη που οι Δυτικοί ήθελαν να ξεριζώσουν από το σουδανικό κατεστημένο, ακόμα κι όταν αυτό απέκτησε την ανεξαρτησία του από τους Βρετανούς, προκειμένου ο Νάσερ να μην διεκδικήσει την εθνικοποίηση της Διώρυγας του Σουέζ. Και φυσικά, οι Ευρωπαίοι όποτε ήθελαν να δημιουργήσουν πρόβλημα στη νασερική Αίγυπτο με τον πρώτο εμφύλιο στο Σουδάν να μαίνεται τη δεκαετία του 1960, χρησιμοποιούσαν ως μέσο των αναταραχών τους εναντίον της Αιγύπτου τους Αδελφούς Μουσουλμάνους…

Λοιπόν, θα πρέπει να αναφέρουμε και κάτι που επίσης δεν είναι γνωστό, καθώς στο Σουδάν κατοικούν και άτομα ελληνικής καταγωγής. Οι Έλληνες, καθώς πάντα ήταν στο πλευρό του αιγυπτιακού λαού, όταν το Σουδάν υπήχθη σε αιγυπτιο-βρετανική κηδεμονία, πολλοί Έλληνες επιχειρηματίες της Αιγύπτου (τον 19ο αι.) είχαν αρχίσει τεράστια επιχειρηματική δραστηριότητα στην αφρικανική χώρα, οργανώνοντας μία πολύ ενεργή Ελληνική Παροικία.

Μάλιστα, όταν οι Βρετανοί και οι Αιγύπτιοι έρχονταν σε σύγκρουση για το συγκεκριμένο πολιτειακό μόρφωμα, οι Άγγλοι στρέφονταν ταυτόχρονα εναντίον της Ελληνικής Παροικίας στην Αίγυπτο. Όταν οι Βρετανοί το 1922 ήθελαν να πλήξουν την ελληνική επιχειρηματική δραστηριότητα των Ελλήνων βαμβακεμπόρων και καπνεμπόρων της Αιγύπτου, κατηγόρησαν τους Έλληνες ότι ήταν αποικιοκράτες στο Σουδάν, συνεργαζόμενοι με τους Αιγύπτιους, με στόχο να πλήξουν το σουδανικο λαό!

Η ελληνική παρουσία είναι (ακόμα και σήμερα) ενεργή στο Σουδάν, αν και πλέον όχι σε μεγάλο ποσοστό, ωστόσο πάντα συναρτώμενη από την ελληνική αιγυπτιωτικη παρουσία. Και φυσικά γνωρίζουμε, ότι το 2011 αυτονομήθηκε το Σουδάν σε νότιο και σε βόρειο, ωστόσο οι Έλληνες ζούνε κυρίως στο μουσουλμανικό Σουδάν όπου εκεί είχαν διαμορφώσει την Παροικία τους. Και πρέπει επίσης να αναφέρουμε κάτι σημαντικό, το ζήτημα είναι καθαρά φυλετικό των μουσουλμανικών φατριών, άσχετα που οι Ευρωπαίοι για να προστατεύσουν τα δικά τους συμφέροντα, τεχνηέντως ήθελαν να δείχνουν ότι το ζήτημα στο Σουδάν ήταν θέμα θρησκευτικό ανάμεσα σε Μουσουλμάνους και Χριστιανούς (στα χρόνια που ακολούθησαν).

Και πώς το αντιλαμβανόμαστε αυτό, ότι το θέμα βρίσκεται ανάμεσα στις μουσουλμανικές φατρίες; Μα το εξηγήσαμε ήδη παραπάνω με τον Νάσερ και τους Ευρωπαίους (οι ίδιοι οι Ευρωπαίοι σχηματοποίησαν τη σύγκρουση μέσω του Ισλαμισμού, ώστε μέσω των Αδελφών Μουσουλμάνων να εκβιάζουν τους Αιγύπτιους).

Οι Δυτικοί χωρίζοντας το Σουδάν το 2011 σε νότιο χριστιανικό και βόρειο μουσουλμανικό, έκλειναν το μάτι στην Τουρκία, κατά την περίοδο της Αραβικής Άνοιξης, να διαμορφώσει την πολιτική της, όπως έκανε και με τα υπόλοιπα, παρόμοιας προβληματικής κράτη της περιοχής. Δυστυχώς τα λάθη των Δυτικών που αντιλαμβάνονταν την Τουρκία ως το ανάχωμα του Αραβισμου, είναι αυτά που τώρα πληρώνουν.

Και τώρα πολύ απλά, επειδή ο Σούκρι την περασμένη Πέμπτη τράβηξε το αυτί του Τσαβούσογλου για το θέμα Λιβύη, οι Τούρκοι ενεργοποίησαν τους μηχανισμούς τους στο Σουδάν για να πλήξουν την Αίγυπτο.

Όμως αλήθεια, η κατάσταση που μαίνεται στο Σουδάν έχει πρόθεση να πλήξει μόνο την Αίγυπτο ή αντίθετα στόχος της τουρκικής πλευράς, είναι να καταδείξει το “βαθύ κράτος” που έχει οργανώσει σε κράτη της αφρικανικής ηπείρου, βγαίνοντας κατ’ ουσίαν μπροστά ως η κύρια εντολοδότρια της περιοχής;

Είναι γνωστές οι έριδες που υπάρχουν ανάμεσα σε Αίγυπτο και Αιθιοπία, με το Σουδάν να τάσσεται στη γραμμή της Αιγύπτου για το ζήτημα του φράγματος του Νείλου. Όμως, στην προκειμένη περίπτωση, αυτό που γίνεται αισθητό και αντιληπτό, αφενός μετά την έγκριση νομοσχεδίου από την τουρκική Εθνοσυνέλευση για αμυντική συνεργασία με την Αιθιοπία, μόλις την περασμένη Πέμπτη,  λαμβάνοντας δε, υπόψη ότι ο Πρόεδρος του Βορείου Σουδάν είχε συναντηθεί τον Γενάρη που μας πέρασε με τον ομόλογό του Αιθίοπα πρόεδρο στην Αντίς Αμπέμπα, αντιλαμβανόμαστε το μεγάλο δάχτυλο της Τουρκίας, και κάθε άλλο παρά έχει να κάνει με τα “νερά του Νείλου”, εν προκειμένω.

Η αναζωπύρωση του εμφυλίου στο Σουδάν, στοχεύει με δάχτυλο των Τούρκων και πρέπει να επιμείνουμε σε αυτό και να επικεντρωθούμε σε αυτό, να πλήξει τα συμφέροντα των Δυτικών στο Νότιο Σουδάν αφενός που θα βρεθούν στη μέγγενη των μισθοφόρων (Βορείου Σουδάν και Αιθιοπίας, παρόλο που η δεύτερη έχει χριστιανικούς πληθυσμούς, ωστόσο μετά την Αραβική Άνοιξη κυριότατα, στο εσωτερικό περιβάλλον της η Τουρκία κάνει “πολύ καλή δουλειά”) που ελέγχονται από την Τουρκία, αφετέρου το Βόρειο Σουδάν, το “μακρύ σκέλος” της Αιγύπτου τής δημιουργεί προβλήματα μέσω των ακραίων Ισλαμιστών (που φυσικά έχουν ρόλο σε αυτόν τον εμφύλιο). Κι εκεί που Σουδάν και Αιθιοπία ήταν “αντίπαλοι” για το φράγμα του Νείλου, η Τουρκία φέρνει τα δύο κράτη κοντά για να πλήξει Αίγυπτο και Δύση.

Και τώρα τι γίνεται; Τώρα πολύ απλά, η Δύση και κυρίως οι ΗΠΑ για το θέμα Αιθιοπία και πώς να την “ηρεμήσει” πρέπει να βάλει στο παιχνίδι τον παράγοντα…. Ισραήλ. Αν και αυτήν την στιγμή, το ισραηλινό Κράτος έχει τα δικά του ζητήματα, η Δύση εάν δεν θέλει τα πράγματα να αποβούν μοιραία για τα συμφέροντά της στην περιοχή, πρέπει να βάλει στο παιχνίδι το Ισραήλ. Και γιατί αναφερόμαστε στο Ισραήλ; Ή μάλλον σε πολλούς αναγνώστες θα φανεί παράξενο, που αναφέρουμε ότι το Ισραήλ θα πρέπει να έχει ρόλο στην εν λόγω σουδανική διένεξη.

Το Ισραήλ στην Αιθιοπία, εδώ και τρία χρόνια, φέρνει συμπαγή συμφέροντα μετά την υπογραφή σχετικών συμφωνιών με το αφρικανικό κράτος, ενώ επίσης με ειδική διακρατική συμφωνία οι λεγόμενοι Φαλάσα, οι Εβραίοι της Αιθιοπίας έχουν αποκτήσει το δικαίωμα εποίκησης στο Κράτος του Ισραήλ. Το Ισραήλ μέσω της συγκεκριμένης θρησκευτικής και φυλετικής μειονότητας Αιθιόπων, βρήκε το έρεισμα να διαμορφώσει νέα πατήματα στο εν λόγω πολιτειακό περιβάλλον.

Οπότε, όπως αντιλαμβανόμαστε δεν πλήττονται μόνο συμφέροντα αιγυπτιακά και ευρωπαϊκά/δυτικά, αλλά και εβραϊκά. Παρόλο που οι Φαλάσα στο Ισραήλ αντιμετωπίζονται από τους ομοθρήσκους τους ως πολίτες β’ κατηγορίας, όμως εδώ πλήττεται από κάθε άποψη η παρουσία του Ισραηλινού Κράτους στην Αιθιοπία.

Η μπάλα είναι στο γήπεδο της Δύσης για το πώς θα διαχειριστεί τα γεγονότα που λαμβάνουν χώρα στο Σουδάν, εξαιτίας της τουρκικής παρέμβασης και πώς η κρίση θα αποσοβηθεί χωρίς να ανοίξει “επιπλέον ρουθούνι” στην Αιθιοπία. Και η Δύση και κυρίως οι ΗΠΑ αυτήν την στιγμή, πρέπει να ενεργοποιήσουν τα αντανακλαστικά του Νετανιάχου.

* Η Άννα Κωνσταντινίδου είναι Ιστορικός- Διεθνολόγος, Διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου & Πολιτικής Επιστήμης της Νομικής Σχολής ΑΠΘ, Επιστημονική Συνεργάτιδα του ΑΠΘ, διδάσκουσα στην Ανώτερη Διακλαδική Σχολή Πολέμου (ΑΔΙΣΠΟ) και τη Σχολή Εθνικής Άμυνας (ΣΕΘΑ).

Ειδήσεις σήμερα

ΑΝΑΛΥΣΗ-Σουδάν: Το άγριο παρασκήνιο πίσω από τον εμφύλιο

Εκλογές 2023 – Κυριάκος Μητσοτάκης: Πρόγραμμα, Επικρατείας και περιοδείες στο φουλ

ΕΝΦΙΑ: Πότε ξεκινούν οι πληρωμές – Πώς θα πληρωθούν σε 10 δόσεις