Γράφει η ΑΘΗΝΑ ΣΟΥΤΖΟΥ

Tik Tok, YouTube, Instagram, Facebook και Telegram βρίσκονται στα ακροδάκτυλα των χρηστών και από τις δύο πλευρές της σύγκρουσης και σε ακόμη εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.

Σύγχυση

Η ένταση και η αμεσότητα των σόσιαλ μίντια δημιουργούν ένα διαφορετικό πολεμικό μίγμα όπου η πληροφόρηση και η παραπληροφόρηση μπερδεύονται. Η προπαγάνδα και από τις δύο πλευρές στοχεύει να επικρατήσει στο πεδίο της μάχης και στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης. Υπηρεσίες και υπουργεία της Ουκρανίας αναρτούν αδιάκοπα στους λογαριασμούς τους υλικό και μηνύματα για να εμψυχώσουν τους πολίτες της χώρας, παρουσιάζοντας με κάθε τρόπο ως ανεπαρκείς και ηττημένους τους Ρώσους στρατιώτες. Η Ρωσία από τη μεριά της, ανεβάζει φωτογραφίες από πολεμικές επιχειρήσεις και ασκήσεις, πληθώρα εξοπλισμού και όπλων, σε μια κίνηση πρόκλησης εντυπώσεων.

Κάποια από τα  βίντεο και τα ηχητικά ντοκουμέντα που κυκλοφορούν ευρέως στο Διαδίκτυο είναι αποδείξεις ενός τρομακτικού πολέμου, ωστόσο μεγάλο μέρος τους είναι υλικό παραπληροφόρησης – κατασκευασμένα μίνι κλιπ, αποσπάσματα από πολεμικά βιντεοπαιχνίδια, δηλώσεις-προϊόντα εκβιασμού. Οι προπαγανδιστικοί τίτλοι, τα βίντεο στο TikTok και οι αναρτήσεις στο Twitter μπερδεύουν τους εκατομμύρια χρήστες των σόσιαλ μίντια που δεν μπορούν να ξεχωρίσουν τι πραγματικά συμβαίνει στο πεδίο των μαχών.

«Υπάρχει τεράστια ζήτηση, μικρή παροχή αξιόπιστης είδησης και πολλές κατασκευασμένες ειδήσεις για να γεμίσουν το κενό», σημειώνει στο Associated Press ο Τζον Σίλβα, διευθυντής του New Literacy Project, ΜΚΟ που εργάζεται στη μάχη κατά της παραπληροφόρησης στην εκπαίδευση. Η έλλειψη πληροφόρησης κάνει ακόμη πιο ευάλωτους τους δέκτες. Οι βομβαρδισμοί δυσκολεύουν την πρόσβαση σε ρεύμα και Ιντερνετ, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις οι ρωσικές δυνάμεις έχουν στόχο τη διακοπή των επικοινωνιών για την πρόκληση πανικού.

Τα ρωσικά κρατικά δίκτυα λειτουργούν ως αντίλαλος του προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν. Ωστόσο, η παρουσία τους εκτός των ρωσικών συνόρων έχει περιοριστεί έπειτα από πρωτοβουλίες των τεχνολογικών εταιριών (Meta, Google, Twitter, Telegram). Τα ρωσικά «μίντια» επαναλαμβάνουν τους ισχυρισμούς του Πούτιν περί «αποστρατικοποίησης» και «αποναζιστικοποίησης» της Ουκρανίας και για την «απαραίτητη ρωσική στρατιωτική επιχείρηση». Την ίδια ώρα, δημοσιογραφικές ομάδες της Δύσης που ασχολούνται με την επαλήθευση πληροφοριών και την εξακρίβωση ειδήσεων (fact check) καταρρίπτουν τους ισχυρισμούς. Από την άλλη, οι πληροφορίες που μεταδίδει η Ουκρανία κυκλοφορούν ευρέως, καθώς η ρωσική επιθετικότητα έχει δημιουργήσει πρωτοφανές κύμα αλληλεγγύης και οι χρήστες δείχνουν τη συμπάθειά τους αναπαράγοντας το υλικό, που συχνά δείχνει την αποφασιστικότητα των Ουκρανών, την αντίστασή τους ή τις ρωσικές ακρότητες.

 Διστρέβλωση

Τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης έχουν ιστορικό προώθησης «συναισθηματικού» περιεχομένου και αμφισβητήσιμων ισχυρισμών που παρουσιάζουν την Ουκρανία με αρνητικό τρόπο, σημειώνει σε ρεπορτάζ του το βρετανικό πρακτορείο BBC. Ειδικοί σε θέματα ψευδών ειδήσεων (fake news) σημειώνουν πως φιλορωσικές ομάδες, που λειτουργούν υπό την «ομπρέλα» του Κρεμλίνου, προωθούν κατασκευασμένες ειδήσεις, οπτικό υλικό και πληροφορίες εκτός πλαισίου με στόχο να διαστρεβλώσουν τις εξελίξεις.

Πριν ακόμη και από την εισβολή, ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Νεντ Πράις είχε προειδοποιήσει πως Ρώσοι αξιωματούχοι «φυτεύουν» αφηγήματα στον Τύπο που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως πρόσχημα για μια εισβολή στην Ουκρανία, πρόσχημα το οποίο τελικώς δεν χρειάστηκε ο Βλαντιμίρ Πούτιν για να αποφασίσει την εισβολή.

Το αμερικανικό δίκτυo «Vox» σημειώνει πως η Ρωσία φαίνεται να χάνει τον «πόλεμο». Ο όγκος των βίντεο και των πληροφοριών που έρχονται από την Ουκρανία σε πραγματικό χρόνο, σε συνδυασμό με έναν ηγέτη που χρησιμοποιεί κατά κόρον τα σόσιαλ μίντια και τη συνεχή πληροφόρηση από τις Υπηρεσίες Πληροφορίας της χώρας έχουν δημιουργήσει «το τέλειο αντίδοτο για την παραπληροφόρηση του Πούτιν».

 «Συναγερμός» για την προστασία των χρηστών από fake news

 Οι πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης κινητοποιήθηκαν από την πρώτη στιγμή της ρωσικής εισβολής προωθώντας εργαλεία για να προστατέψουν τους χρήστες από κακόβουλες αναρτήσεις και να περιορίσουν τον όγκο της παραπληροφόρησης. Αν και οι προσπάθειές τους δεν καλύπτουν το εύρος των αναρτήσεων που κυκλοφορούν, τα αντανακλαστικά των τεχνολογικών κολοσσών ενεργοποιήθηκαν άμεσα καθώς βρίσκονται ήδη στο στόχαστρο μετά τις παταγώδεις αποτυχίες τους να ελέγξουν την παραπληροφόρηση (Μιανμάρ, εισβολή στο Καπιτώλιο, Brexit, αμερικανικές εκλογές 2016 κ.λπ.).

Η μητρική της Facebook, «Meta», δημιούργησε ένα ειδικό κέντρο επιχειρήσεων για την παρακολούθηση των επιχειρήσεων στην Ουκρανία και εγκαινίασε μια λειτουργία ώστε οι χρήστες στη χώρα να κλειδώνουν τα προφίλ τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για λόγους ασφαλείας. Ενα αντίστοιχο «κέντρο» τέθηκε σε λειτουργία τον Αύγουστο με την κατάληψη του Αφγανιστάν από τους Ταλιμπάν. Η Ρωσία καταγγέλλοντας τη λογοκρισία του Facebook ανακοίνωσε πως η χώρα θα περιορίσει εν μέρει την πρόσβαση στην πλατφόρμα.

Η Twitter Inc. δημοσίευσε την Τετάρτη συμβουλές για το πώς οι χρήστες μπορούν να διασφαλίσουν τους λογαριασμούς τους από παραβιάσεις, να βεβαιωθούν ότι τα tweets τους είναι ιδιωτικά και να απενεργοποιούν τους λογαριασμούς τους. Η εταιρία ανέβασε στο Twitter τις συμβουλές ασφαλείας στα αγγλικά, τα ρωσικά και τα ουκρανικά, ενώ μοιράστηκε πληροφορίες για το πώς οι χρήστες μπορούν να απενεργοποιήσουν τους λογαριασμούς τους.

Ακολούθησε το eleftherostypos.gr στο Google News και μάθε πρώτος όλες τις ειδήσεις 

Ειδήσεις σήμερα

• Πόλεμος Ουκρανία Ρωσία: Live οι εξελίξεις από τα μέτωπα του πολέμου
• Ελληνικό ΥΠΕΞ: Απαράδεκτες οι δηλώσεις της Ζαχάροβα – Βασικό μας μέλημα η προβολή της αλήθειας
• Πυρηνικός εφιάλτης: Τα «υπερόπλα»« Δύσης και Ρωσίας [infographic]
• Ο Έλληνας που πολεμά στο πλευρό των Ουκρανών στον «Ε.Τ.»: «Έχουν πεθάνει αθώοι πολίτες…»

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, ανά πάσα στιγμή στο EleftherosTypos.gr