Από το μακρινό 2005, που η Ανγκελα Μέρκελ εισήλθε στην πολιτική σκηνή της «ατμομηχανής της Ευρώπης» δικαιώνοντας τον μέντορά της Χέλμουτ Κολ, έχει κυλήσει πολύ νερό στα ποτάμια της χώρας της και της Ευρώπης. Κοσμογονικές αλλαγές και γεγονότα, όπως η ευρωκρίση, η άνοδος του λαϊκισμού, το Brexit, η μετανάστευση, η αλλαγή του προφίλ των ΗΠΑ, η πανδημία. Την επόμενη μέρα των εκλογών, τα κόμματα που θα μετάσχουν στις μετεκλογικές συζητήσεις θα κληθούν να συγκεράσουν τις διαφορές τους σε αυτά τα μεγάλα ζητήματα που επηρεάζουν τις ευρωπαϊκές και διεθνείς εξελίξεις, αλλά και τα μικρότερα θέματα που απασχολούν τον κάθε Γερμανό πολίτη.

Εκτός του ακροδεξιού AfD (Εναλλακτική για τη Γερμανία), πέντε είναι τα κόμματα που θα μετάσχουν στις διαβουλεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης ή, έστω, στα μετεκλογικά σενάρια. Σε κάθε περίπτωση, οι αναλυτές προβλέπουν ότι η Γερμανία βαδίζει προς τρικομματική κυβέρνηση, αν και τα σενάρια που κυκλοφορούν για τον σχηματισμό κυβέρνησης είναι συνολικά επτά: 

1 Μεγάλος συνασπισμός (Ενωση CDU–CSU με SPD): Ο μεγάλος συνασπισμός λειτούργησε επί Μέρκελ, αλλά η άνοδος των Σοσιαλδημοκρατών στις προτιμήσεις των ψηφοφόρων σημαίνει πως το SPD θα έχει τον πρώτο λόγο στις μετεκλογικές διεργασίες, κάτι που δεν θα δεχθούν οι Χριστιανοδημοκράτες-Χριστιανοκοινωνιστές. Οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις δίνουν στο SPD περίπου 24-26% και στην Ενωση το CDU/CSU στο 20-21%. Σήμερα, τα δύο μεγάλα κόμματα της Γερμανίας, που κυβέρνησαν μετά τον πόλεμο, μετά βίας φθάνουν κοντά στο 47% των προτιμήσεων. Το 2005, που εξελέγη η A. Μέρκελ, έφθαναν στο 70%. Αυτό δείχνει τη μεγάλη πολιτική και κοινωνική αλλαγή στη χώρα, όπου οι πολίτες προτιμούσαν τη βεβαιότητα και την πολιτική σταθερότητα. Ομως, η άνοδος της φτώχειας -αν και πλούσια χώρα, έχει μεγάλο ποσοστό φτωχών- και οι τεράστιες κοινωνικές ανισότητες έχουν απομακρύνει πολλούς ψηφοφόρους από τα «μεγάλα» κόμματα.

2 Συνασπισμός «ΚΕΝΥΑ» (SPD, CDU/CSU, Πράσινοι): Από τα χρώματα της σημαίας της Κένυας (κόκκινο-μαύρο-πράσινο) πήρε το όνομά του αυτός ο υποτιθέμενος συνασπισμός Σοσιαλδημοκρατών (κόκκινο), Χριστιανικής Ενωσης (μαύρο) και Πρασίνων (πράσινο). Αν το σενάριο αυτό επαληθευόταν, θα ήταν ισχυρός συνασπισμός, αφού θα επρόκειτο για την ένωση των τριών πιο μεγάλων κομμάτων αυτήν τη στιγμή στη Γερμανία – η δύναμη των Πρασίνων κυμαίνεται στο 17%. 

3 Συνασπισμός «ΣΕΝΕΓΑΛΗ» ή «Φανάρι Κυκλοφορίας» (SPD, Πράσινοι και FDP): Τα χρώματα των τριών κομμάτων απηχούν εκείνα της σημαίας της Σενεγάλης – κόκκινο, πράσινο, κίτρινο. Ο αρχηγός των Φιλελευθέρων, Κρίστιαν Λίντνερ, είχε θέσει αυστηρούς όρους για να μετάσχει σε τέτοιο συνασπισμό, αλλά, σύμφωνα με γερμανικές εφημερίδες, έχει υποχωρήσει σε κάποια από τα αιτήματά του. Επομένως, είναι πολύ πιθανή αυτή η κυβέρνηση και οι Φιλελεύθεροι αποδεικνύονται οι ρυθμιστές στον σχηματισμό κυβέρνησης. Το FDP θα αντιταχθεί, πάντως, στις υψηλότερες δαπάνες και τον αυξημένο δανεισμό και θα επιμείνει σε αυστηρότερη δημοσιονομική πολιτική. 

4 Συνασπισμός «ΤΖΑΜΑΪΚΑ» (CDU/CSU, Πράσινοι και FDP): Για τον σχηματισμό ενός συνασπισμού που θα θύμιζε τη σημαία της Τζαμάικα (μαύρο-πράσινο-κίτρινο) χωρίς τους Σοσιαλδημοκράτες, είχαν γίνει συνομιλίες και το 2017, αλλά δεν καρποφόρησαν. Θα μπορούσαν να επαναληφθούν, με τη Χριστιανική Ενωση να έχει τον πρώτο λόγο, αλλά το σενάριο αυτό φαντάζει αδύναμο λόγω των θέσεων των Πρασίνων.

5 Κοκκινο-πράσινη κυβέρνηση (SPD – Πράσινοι): Οι Σοσιαλδημοκράτες έχουν εκφράσει σαφή προτίμηση για έναν κυβερνητικό συνασπισμό Σοσιαλδημοκρατών και Πρασίνων,
καθώς συμφωνούν στα θέματα εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας. Τόσο το SPD όσο και οι Πράσινοι υποστηρίζουν χαλαρότερη δημοσιονομική πολιτική, σε εγχώριο όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ο Σολτς βλέπει το Ταμείο Ανάκαμψης της Ε.Ε. για τον κορονοϊό ως ένα πρώτο βήμα προς έναν κοινό μηχανισμό χρέους για την Ενωση. Αλλωστε, οι Πράσινοι συγκυβέρνησαν από το 1998 έως το 2005 με το SPD. Το πρόβλημα είναι ότι αυτή η κυβέρνηση δεν θα έχει πλειοψηφία στη Βουλή. 

6 Συνασπισμός «ΓΕΡΜΑΝΙΑ» (SPD, CDU/CSU και FDP):

Αυτό το σενάριο προβλέπει συγκυβέρνηση Σοσιαλδημοκρατών, Χριστιανικής Ενωσης και Φιλελευθέρων – δηλαδή μαύρη, κόκκινη και κίτρινη στα χρώματα, που ταιριάζουν με την εθνική σημαία. Η δυσκολία για τη σύμπραξη των δύο πρώτων παραμένει, καθώς θα ήταν μια ιδανική συγκυβέρνηση για τους Χριστιανοδημοκράτες σε περίπτωση που η Ενωση ερχόταν πρώτη σε ψήφους, αλλά όχι αν νικήσουν οι Σοσιαλδημοκράτες. Οσο για τους Φιλελευθέρους, έχουν επικρίνει σφοδρότατα τις κυβερνήσεις της Ανγκελα Μέρκελ. 

7 «Κοκκινο-κοκκινο-πράσινη κυβέρνηση»: (SPD, Πρασίνων και Die Linke). Η πιο αριστερή κυβέρνηση – το Die Linke (Αριστερά) δεν έπαιξε ποτέ μέχρι τώρα ρόλο στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Ο Σολτς δεν απέκλεισε ρητά τη συνεργασία με την Αριστερά, αλλά είπε ότι θα σχηματίσει συνασπισμό μόνο με κόμματα δεσμευμένα στο ΝΑΤΟ.

Σε… slow motion η αποχώρηση της Άνγκελα Μέρκελ

Η «Il Fatto Quotidiano» χαρακτήρισε τις σημερινές γερμανικές εκλογές ως τις «πιο ιταλικές» όλων των εποχών, με κριτήριο το υψηλό ποσοστό αβεβαιότητας. Δεν είναι μόνο το κατακερματισμένο πολιτικό σκηνικό, με τα χαμηλά ποσοστά των μεγάλων κομμάτων, που προκαλεί τον συνειρμό. Είναι ότι για πρώτη φορά ο προεκλογικός αγώνας συνοδεύτηκε από έντονο άρωμα σκανδαλολογίας, από διαπλοκή της πολιτικής με τη Δικαιοσύνη και από χτυπήματα κάτω από τη ζώνη, όπως η κλήση του υπουργού Οικονομικών και φαβορί για την καγκελαρία, Ολαφ Σολτς, στην επιτροπή Οικονομικών της Μπούντεσταγκ τη Δευτέρα, για να «δώσει εξηγήσεις» σχετικά με σκάνδαλα ξεπλύματος βρόμικου χρήματος, κατόπιν παραγγελίας της Εισαγγελίας του Οσναμπρικ (Κολωνία), η οποία έχει επικεφαλής ένα κομματικό στέλεχος της CDU, τον Μπέρναρντ Σίντμπεκ. Το χεράκι της στο «τηγάνισμα» του υποψηφίου του SPD, ως φαίνεται, έβαλε και η Χριστιανοδημοκράτης υπουργός Δικαιοσύνης του συγκεκριμένου γερμανικού κρατιδίου, Μπάρμπαρα Χάβλιτσε.

Τέτοια πολιτικά unfair στο… παρά πέντε των εκλογών δεν συνηθίζονται στη Γερμανία. Ωστόσο, όλα τα αντίπαλα κόμματα, ακόμη και οι Πράσινοι που σχεδόν έχουν συμφωνήσει σε κυβερνητική συνεργασία με το SPD και αναζητούν τον τρίτο εταίρο, βρήκαν ευκαιρία να επιτεθούν στον Σολτς για «πλημμελή έλεγχο των τελωνειακών Αρχών». Ο τελευταίος πέρασε στην αντεπίθεση υποστηρίζοντας ότι αναβάθμισε μέσα σε τρία χρόνια τις συγκεκριμένες υπηρεσίες περισσότερο από όσο είχαν εκσυγχρονιστεί την τελευταία 30ετία, αλλά σημασία έχει τι εντυπώσεις δημιουργήθηκαν στην κοινή γνώμη. Πόσω μάλλον καθώς ο Σολτς και, κυρίως, οι συνεργάτες του στο υπουργείο Οικονομικών βρίσκονται στο μάτι της Δικαιοσύνης για το ακόμη σοβαρότερο μεγα-σκάνδαλο της εταιρίας ηλεκτρονικών πληρωμών Wirecard και την υπόθεση της τράπεζας Warburg, όσο ήταν δήμαρχος του Αμβούργου.

Ανησυχία

Τα φαινόμενα αυτά ενισχύουν την ανησυχία του Εμανουέλ Μακρόν ότι η Γερμανία θα οδηγηθεί σε πολιτική παράλυση μετά τις εκλογές, καθότι στις τελευταίες δημοσκοπήσεις το προβάδισμα του SPD απέναντι στη CDU/CSU μειώθηκε στις τρεις μονάδες (25%-22%) και το υψηλό ποσοστό αναποφάσιστων προδικάζει ντέρμπι. Αυτό σημαίνει ότι η Μέρκελ δεν θα μπορέσει να βρει σύντομα την ησυχία της, αλλά θα παραμείνει καγκελάριος για όσο διάστημα χρειαστεί μέχρι να σχηματιστεί κυβέρνηση. Υπενθυμίζουμε ότι το 2017, σε λιγότερο χαοτικές συνθήκες απαιτήθηκαν έξι μήνες προτού Χριστιανοδημοκράτες και Σοσιαλδημοκράτες συμφωνήσουν με κρύα καρδιά σε έναν ακόμη «μεγάλο συνασπισμό», επειδή οι Φιλελεύθεροι σαμποτάρισαν την τελευταία στιγμή τον σχηματισμό «κυβέρνησης Τζαμάικα», μαζί με τους Χριστιανοδημοκράτες και τους Πράσινους.

Ο Γάλλος πρόεδρος βρίσκεται σε συνεχή επαφή με τον Χριστιανοδημοκράτη Αρμιν Λάσετ και τον Σολτς, ενώ την προηγούμενη εβδομάδα στο Παρίσι συμφώνησε με τη Μέρκελ να συνεργάζονται στενά όσο παραμείνει στη θέση της για όλα τα ανοιχτά μέτωπα (κρίση με τις ΗΠΑ για τη συμφωνία AUKUS, Αφγανιστάν, μεταναστευτικό, Ουκρανία, Λευκορωσία, κλίμα, νέο ευρωπαϊκό οικονομικό σύμφωνο). Το πιο εφιαλτικό σενάριο για τον Γάλλο πρόεδρο θα ήταν να παραταθεί το πολιτικό αδιέξοδο στη Γερμανία έως τις γαλλικές προεδρικές εκλογές του Απριλίου κι ενώ η χώρα του θα ασκεί από 1/1/2022 την προεδρία της Ε.Ε.

Παρά το αναμφισβήτητο κύρος και την εμπειρία της, η Μέρκελ δεν θα πάψει να είναι υπηρεσιακή καγκελάριος, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη νομιμοποίησή της να παίρνει αποφάσεις που θα δεσμεύουν τη χώρα και την Ευρώπη, παρεκτός αν έχει τη συγκατάθεση των μεγαλύτερων πολιτικών δυνάμεων και των κρατών-μελών. Πάντως, τόσο η ίδια όσο και ο Μακρόν δήλωσαν αποφασισμένοι, αν χρειαστεί, «να σπάσουν αβγά», καθώς οι μακρόσυρτες και τελετουργικές διαπραγματεύσεις των γερμανικών κομμάτων δεν περιμένουν τα «καυτά» προβλήματα. Οσο κι αν μακροημερεύσουν οι διαπραγματεύσεις Σοσιαλδημοκρατών, Χριστιανοδημοκρατών, Πρασίνων, Φιλελευθέρων και Αριστεράς (ανά δυάδες, τριάδες ή και… τετράδες) για την εξασφάλιση πλειοψηφίας στην Μπούντεσταγκ των 709 εδρών (φέτος θα είναι περισσότερες λόγω του περίπλοκου εκλογικού συστήματος) η γερμανική Βουλή πρέπει βάσει του Συντάγματος να συγκληθεί το αργότερο έως τις 26 Οκτωβρίου, 30 μέρες μετά τις εκλογές. Θα εκλέξει τον πρόεδρό της -κατά πάσα πιθανότητα 79χρονο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, που επιθυμεί διακαώς την εκλογή του προβάλλοντας τον μισό αιώνα του κοινοβουλευτικού  βίου του- και θα περιμένει υπομονετικά τον πρόεδρο Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ να υποδείξει ως υποψήφιο καγκελάριο τον εκλεκτό των κομμάτων, που θα έχουν την κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Ισως καλά Χριστούγεννα – και βλέπουμε…

Ο Μακρόν φοβάται «πολιτική παράλυση»

Η Γερμανίδα καγκελάριος, Ανγκελα Μέρκελ, και ο πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, δεσμεύτηκαν σήμερα να συνεχίσουν να συνεργάζονται στενά, έως ότου συγκροτηθεί μια νέα γερμανική κυβέρνηση, μετά τις βουλευτικές εκλογές της 26ης Σεπτεμβρίου, στις οποίες η Μέρκελ δεν είναι υποψήφια. Στα 16 χρόνια της εξουσίας της, η Ανγκελα Μέρκελ έχει γνωρίσει τέσσερις Γάλλους προέδρους και έχει σφυρηλατήσει στενές σχέσεις με όλους τους. Παρά τις σχέσεις αυτές, ο Μακρόν ανησυχεί σχετικά με το ενδεχόμενο πολιτικής παράλυσης μετά τις εκλογές, αναφέρουν βοηθοί του. Εξάλλου, μια συνήθως παρατεταμένη περίοδος για τον σχηματισμό ενός συνασπισμού στη Γερμανία θα καταστήσει δύσκολο για τη Γαλλία να προωθήσει τη φιλόδοξη ατζέντα της μεταρρυθμίσεων για την Ε.Ε., μόλις αναλάβει την εκ περιτροπής προεδρία της Ευρωπαϊκής Ενωσης στο πρώτο μισό του επόμενου έτους. Βάσει του γερμανικού Συντάγματος, η Μέρκελ θα παραμείνει καγκελάριος έως ότου η πλειοψηφία των βουλευτών της Μπούντεσταγκ εκλέξει έναν διάδοχο.

Χέρι χέρι

«Μέχρι τον σχηματισμό της κυβέρνησης, η κυρία καγκελάριος, η αγαπητή Ανγκελα Μέρκελ, κι εγώ θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε χέρι χέρι σε σημαντικά ζητήματα, στα οποία επιδιώκουμε να δώσουμε γαλλο-γερμανικές λύσεις, όπως κάναμε από την πρώτη ημέρα», δήλωσε ο επικεφαλής του γαλλικού κράτους στα σκαλιά του Ελιζέ, πριν από ένα δείπνο εργασίας. Η Γερμανίδα καγκελάριος επισήμανε: «Συζητήσαμε, επίσης, ότι θέλουμε να κάνουμε τα πάντα δυνατά, από τη γερμανική πλευρά, προκειμένου να μην “παγώσουν” οι αναγκαίες αποφάσεις που πρέπει να ληφθούν». Η Μέρκελ αναφέρθηκε ιδιαίτερα σε θέματα που κυμαίνονται από το Αφγανιστάν και τη Λευκορωσία έως την Ουκρανία και τους ευρωπαϊκούς στόχους για τις εκπομπές αερίων. Ο Εμανουέλ Μακρόν συναντήθηκε με τους υποψηφίους για την καγκελαρία των δύο μεγαλύτερων κομμάτων στη Γερμανία στο Mέγαρο των Ηλυσίων την περασμένη εβδομάδα και τους ζήτησε να εξηγήσουν τα πιθανά σενάρια για έναν συνασπισμό στη Γερμανία και πώς οι ίδιοι βλέπουν να εξελίσσονται οι εκλογές, ανέφεραν Γάλλοι αξιωματούχοι. Ενας σύμβουλος του Ελιζέ είπε πως η συνάντηση με τη Μέρκελ, η τελευταία πριν από τις εκλογές, δεν ήταν ένα αποχαιρετιστήριο δείπνο. Θα υπάρξει άλλη μία ευκαιρία για αυτό στο Παρίσι, αργότερα, σύμφωνα με τον σύμβουλο, που πρόσθεσε πως οι δύο ηγέτες ελπίζουν να ολοκληρώσουν τη δουλειά σε θέματα όπως η μετανάστευση με φόντο την αφγανική κρίση.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής

H αναδημοσίευση του παραπάνω άρθρου ή μέρους του επιτρέπεται μόνο αν αναφέρεται ως πηγή το ELEFTHEROSTYPOS.GR με ενεργό σύνδεσμο στην εν λόγω καταχώρηση.

Ακολούθησε το eleftherostypos.gr στο Google News και μάθε πρώτος όλες τις ειδήσεις 

Ειδήσεις σήμερα