Απλήρωτοι εδώ και μήνες, αξιωματικοί και οπλίτες της αεροπορίας στρατού του Λιβάνου προσφέρουν 15λεπτες βόλτες με στρατιωτικά ελικόπτερα σε τουρίστες έναντι 150 δολαρίων (ποσό… τετραπλάσιο από τον «μαύρο» κατώτατο μισθό στη χώρα) για να μπορέσουν να ζήσουν οι ίδιοι και να αγοράσουν καύσιμα και ανταλλακτικά για τα οχήματά τους!

Ανέκαθεν ο στρατός του Λιβάνου ήταν μια «χάρτινη τίγρη» μπροστά στις ένοπλες πολιτοφυλακές της φιλοϊρανικής Χεζμπολάχ, των φιλοϊσραηλινών φαλαγγιτών χριστιανών (Μαρωνίτες), των φιλοσαουδαράβων σουνιτών και των μοναχικών Δρούζων, που κάνουν το πραγματικό κουμάντο στη χώρα, έχοντάς τη διαμοιράσει σε τιμάρια (όχι μόνο γεωγραφικά, αλλά και οικονομικά, πολιτικής εξουσίας κ.λπ.). Ωστόσο, τέτοια κατάντια δεν την εύχεσαι ούτε στον χειρότερο εχθρό σου, πόσω μάλλον όταν αποσταθεροποιεί περισσότερο τη χαοτική γειτονιά της Ανατολικής Μεσογείου. Μέσα σε όλα ο Λίβανος φιλοξενεί πάνω από 1 εκατομμύριο Σύρους πρόσφυγες, την ώρα που ο μισός και παραπάνω πληθυσμός δεν διαβιώνει σε καλύτερη κατάσταση.

Εκθεση «κόλαφος»

Πριν από λίγες μέρες η Παγκόσμια Τράπεζα κατέταξε την οικονομική κρίση του Λιβάνου ανάμεσα στις χειρότερες των τελευταίων 170 χρόνων και συγκεκριμένα στο «τοπ 3» των παγκόσμιων κρίσεων από το 1850. Αντιλαμβάνεται κανείς τι σημαίνει αυτό όταν η ανθρωπότητα έχει ζήσει ένα μίνι χρηματοπιστωτικό κραχ στα τέλη της δεκαετίας του 1870, το μεγάλο του 1929 και το πρόσφατο του 2008. Κατά την Παγκόσμια Τράπεζα, η οικονομία του Λιβάνου θα συρρικνωθεί (ακόμη) 10% μέσα στο 2021. Πέρυσι η χώρα κήρυξε παύση πληρωμών του εξωτερικών χρέους της, το νόμισμα (λιβανέζικη λίρα) έχασε περίπου το 85% της αξίας του τον τελευταίο ενάμιση χρόνο και η φτώχεια καλπάζει σε έναν πληθυσμό που άλλοτε καυχιόταν ότι ζει στο «Παρίσι της Μέσης Ανατολής», τη Βηρυτό.

Στην έκθεση με τίτλο «Το ναυάγιο του Λιβάνου – Στο τοπ 3 των χειρότερων οικονομικών κρίσεων», η Παγκόσμια Τράπεζα χαρακτηρίζει την κατάσταση ως «πολεμική». Η κατάρρευση της οικονομίας αποδίδεται στη διαφθορά και την ανικανότητα των πολιτικών ελίτ, δηλαδή μερικών οικογενειών που νέμονται εδώ και δεκαετίες την εξουσία (όπως π.χ. του σουνίτη πρωθυπουργού Χαρίρι και του ηγέτη της Χεζμπολάχ, σεΐχη Νασράλα) και δεν μπόρεσαν να ανταποκριθούν στα προβλήματα.

Δύο γεγονότα

Ως πυροκροτητές της κατάρρευσης λειτούργησαν δύο παράλληλα γεγονότα. Εκτός από την πανδημία, ήρθε πέρυσι τον Αύγουστο η καταστροφική έκρηξη στις αποθήκες καυσίμων του λιμανιού της Βηρυτού, που σκότωσε 200 ανθρώπους και ισοπέδωσε ολόκληρες συνοικίες. Η Γαλλία προσπάθησε να ανακτήσει την επιρροή της στο παλιό προτεκτοράτο της, μέσα από την επίσκεψη του Εμανουέλ Μακρόν στην κατεστραμμένη Βηρυτό, όπου δεν φείσθηκε υποσχέσεων. Κι εκεί όμως βρίσκει μπροστά τους Τούρκους, που δεν έχασαν ευκαιρία να προσφέρουν κι αυτοί την «έμπρακτη συμπαράστασή» τους σε αυτό το πρώην κομμάτι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, έναντι φυσικά ανταλλαγμάτων.

Η «βοήθεια» που πρόσφερε το ΔΝΤ δεν μπορεί να γίνει δεκτή ούτε από την άρχουσα ελίτ ούτε από τον νεανικό πληθυσμό του Λιβάνου, ο οποίος βρίσκεται ήδη από το 2019 ενωμένος στους δρόμους, διαδηλώνοντας ενάντια στην ακρίβεια, την ανικανότητα και τη διαφθορά των πολιτικών και του κρατικού μηχανισμού. Το Ταμείο απαιτεί, ως συνήθως, περισσότερο «αίμα» μέσω «διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων», ενώ αυτό που χρειάζεται ο Λίβανος είναι ένα ριζικό πρόγραμμα ανοικοδόμησης, που δεν θα διασπαθιστεί σε σκάνδαλα. Χωρίς λοιπόν να εθελοτυφλεί, η Παγκόσμια Τράπεζα προβλέπει νέες κοινωνικές εκρήξεις, που θα οξύνουν την οικονομική κρίση, μετατρέποντας τον Λίβανο σε αποτυχημένο κράτος, με «περιφερειακές, ίσως και παγκόσμιες συνέπειες».

Το κράτος δυσκολεύεται πλέον να πληρώσει μισθούς, συντάξεις και βασικές υποχρεώσεις του. Υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις καυσίμων και φαρμάκων. Η ένωση εισαγωγέων φαρμάκων κάλεσε τις τράπεζες να δώσουν επειγόντως δάνεια για να πληρωθούν χρέη 600 εκατ. δολαρίων σε ξένους προμηθευτές, ενώ πριν από λίγες μέρες δεκάδες αγανακτισμένοι Λιβανέζοι εισέβαλαν στα κεντρικά της Swiss Bank, σε μια προσπάθεια να αποσύρουν τις «παγωμένες» καταθέσεις τους. Ανά πάσα στιγμή ο Λίβανος κινδυνεύει να βυθιστεί στο σκοτάδι λόγω υπολειτουργίας του δικτύου ηλεκτροπαραγωγής (ενός από τους «ελέφαντες» του δημόσιου χρέους), όπως προειδοποίησε ο ίδιος ο υπουργός Ρεϊμόν Γκατζάρ. Υστερα από τις αλλεπάλληλες υποτιμήσεις, ο μέσος μισθός στον δημόσιο τομέα δεν έχει πραγματική αξία πάνω από 200 δολάρια, οι Λιβανέζοι γιατροί φεύγουν για την Ευρώπη ή τις χώρες του Κόλπου και τα λιβανέζικα πανεπιστήμια κινδυνεύουν με λουκέτο, επειδή πολλοί φοιτητές αδυνατούν να καλύψουν τα δίδακτρα.

Σανίδα σωτηρίας (;) ο τουρισμός

Μια μερίδα του πληθυσμού βλέπει σαν σανίδα σωτηρίας τον τουρισμό, κυρίως από Λιβανέζους του εξωτερικού και τουρίστες γειτονικών χωρών (Ιράκ, Αίγυπτος, Ιορδανία) που καταφθάνουν ήδη σε γκρουπ στο αεροδρόμιο της Βηρυτού για να απολαύσουν και φέτος τις μεσογειακές παραλίες, τα ορεινά θέρετρα και την περίφημη κουζίνα του Λιβάνου. Εξάλλου, ξενοδόχοι και εστιάτορες ποντάρουν και στην εγχώρια αγορά, καθώς ακόμη και οι πλούσιοι Λιβανέζοι δεν έχουν πια την πολυτέλεια διακοπών στο εξωτερικό.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής