Γράφει ο Αθανάσιος Ε. Δρούγος*

Απόψε ο Πορτογάλος γ.γ. θα συναντηθεί με τα δύο μέρη της Κύπρου, ενώ νωρίτερα θα έχει συναντήσεις με τους εκπροσώπους των τριών εγγυητριών δυνάμεων για να διαπιστώσει πού ακριβώς βρίσκονται οι δύο πλευρές.

Στην άτυπη Πενταμερή συμμετέχουν οι ΥΠΕΞ της Ελλάδος, της Τουρκίας και της Μ. Βρετανίας Νίκος Δένδιας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου και Ντομινίκ Ράαμπ, ο Πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Αναστασιάδης εκπροσωπώντας την ελληνοκυπριακή πλευρά και ο κατοχικός ηγέτης των Τουρκοκυπρίων Ερσίν Τατάρ, που το τελευταίο διήμερο ήταν στην Αγκυρα και είχε συναντήσεις με τους Ερντογάν και Τσαβούσογλου για την τελική διαμόρφωση των κοινών θέσεών τους.

…Κακή αρχή

Τα πράγματα δεν είναι ευοίωνα, αφού οι εκπρόσωποι της Αγκυρας και των Κατεχομένων έχουν επισημάνει ότι η μέχρι τώρα επιδίωξη λύσης μέσω της διζωνικής-δικοινοτικής ομοσπονδίας του Κυπριακού «έχει πεθάνει και δεν υφίσταται κοινό έδαφος», ενώ υποστηρίζουν τη διχοτόμηση της νήσου σε δύο κυρίαρχα κράτη με μεταξύ τους ισότητα, ενώ ως περίπτωση τυχόν οριακής «υποχώρησης» από τις θέσεις τους βλέπουν μία χαλαρή συνομοσπονδία, που και αυτή καθιστά ισότιμη την τουρκοκυπριακή πλευρά με τη θέση της νόμιμης κυβέρνησης της Κύπρου.

Στόχος του γ.γ./ΟΗΕ, που αυτή τη φορά έκανε μία καλή προεργασία (σε μία ιδιαίτερα δυσχερή κατάσταση των πραγμάτων) είναι να υπάρξει μία ανακοίνωση στο τέλος της Πενταμερούς για μια προσπάθεια εκ νέου επιστροφής στις διαπραγματεύσεις ανάμεσα σε Ελληνοκυπρίους και Τουρκοκυπρίους, όμως η αναθεωρητική πολιτική της Αγκυρας, σε συνδυασμό με τη σκληροπυρηνική-εμπρηστική ρητορική του Ερσίν Τατάρ, δεν επιτρέπει πολλά περιθώρια για αναθέρμανση της κατάστασης.

Κινήσεις υπονόμευσης

Το παράνομο άνοιγμα των Βαροσίων/Αμμοχώστου, οι συνεχείς στρατιωτικές ασκήσεις των Τούρκων (αυξημένες τον τελευταίο καιρό) στη γραμμή αντιπαράθεσης (μετά τα τραγικά γεγονότα του 1974), η εκ μέρους της ηγεσίας των Κατεχομένων μη αποδοχή της αποχώρησης των στρατιωτικών δυνάμεων του Αττίλα, σε συνδυασμό με αρκετά πολιτικά ατοπήματα τα τελευταία δύο χρόνια του Νίκου Αναστασιάδη (σκάνδαλο των «χρυσών διαβατηρίων»- απομαγνητοφώνηση συζητήσεων με Τσαβούσογλου για τυχόν αναγνώριση «νέων τάσεων» στο Κυπριακό), έχουν περιπλέξει τα πράγματα.

Η πρόσφατη σειρά ασκήσεων με μηχανοκίνητο Πεζικό και τεθωρακισμένα των Τούρκων στην περιοχή της κατεχόμενης Μόρφου έχει περιπλέξει την ήδη προβληματική κατάσταση στη Μεγαλόνησο (αφού η Μόρφου ήταν πάντοτε σε σχέδια αποκλιμάκωσης και σε ενδεχόμενη πρόοδο στις διαπραγματεύσεις).

Απουσία της Ε.Ε.

Επίσης -συγκριτικά με το Κραν Μοντανά όπου την Ε.Ε. είχε εκπροσωπήσει η ίδια η επικεφαλής (τότε) της εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας Ιταλίδα επίτροπος Φεντερίκα Μογκερίνι- στη Γενεύη αυτές τις ημέρες δεν υπάρχει συγκεκριμένη θέση-παρατηρητή της Ε.Ε., άσχετα αν η Ενωση έχει τρεις Ευρωπαίους διπλωμάτες που είναι stand by. Η Αγκυρα και ως ένα βαθμό το Λονδίνο (σε μετά BREXIT καθεστώς) δεν έβλεπαν θετικά τη μόνιμη ευρωπαϊκή παρουσία με καθορισμένο και υψηλόβαθμο παρατηρητή στην Πενταμερή.

Ενταξη αναπροσαρμοσμένων και «καινοτόμων» ιδεών στις συνομιλίες σε θέματα ασφάλειας, χαλάρωσης έντασης, οικονομικο-ενεργειακά κ.ά.

Αθήνα και Λευκωσία δεν απορρίπτουν τυχόν «νέες ιδέες» στο πλαίσιο του ΟΗΕ, αλλά απορρίπτουν τη διχοτόμηση επικαλούμενες διαχρονικές ιστορικές περιπτώσεις στον παγκόσμιο χάρτη. Το Λονδίνο υποστηρίζει το ενιαίο κράτος, αλλά επισημαίνει ότι πρέπει να ενδυναμωθούν οι επιμέρους θέσεις των δύο κοινοτήτων.

Οι Βρετανοί

Με τη γνωστή παρότρυνση για επίδειξη πνεύματος «συμβιβασμού, ευελιξίας και δημιουργικότητας» έφθασε χθες το πρωί στη Γενεύη για την άτυπη πενταμερή διάσκεψη για το Κυπριακό ο υπουργός Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου, Ντόμινικ Ράαμπ.

Διπλωμάτης που συνοδεύει τον Ράαμπ τόνισε ότι η βρετανική πλευρά «δεν κάνει προβλέψεις» για την κατάληξη της διάσκεψης, αλλά θεωρεί «καλό σημάδι» την πραγματοποίησή της. Πρόσθεσε ότι «δεν πρόκειται να έχουμε λύση αν δεν βρεθούν όλοι στον ίδιο χώρο».

Ο Ράαμπ πλαισιώνεται στη Γενεύη από τον ύπατο αρμοστή στη Λευκωσία Στίβεν Λίλι, τον αναπληρωτή πολιτικό διευθυντή του Foreign Office Εϊτζεϊ Σάρμα, που πραγματοποίησε πολλές επισκέψεις στην Κύπρο τους τελευταίους μήνες, τον αναπληρωτή μόνιμο αντιπρόσωπο του Ηνωμένου Βασιλείου στα Ηνωμένα Εθνη Σερ Τζόναθαν Αλεν, που είχε κεντρικό ρόλο στις διαπραγματεύσεις του 2017, την ειδική σύμβουλό του Μπεθ Αρμστρονγκ, τον γραμματέα Τύπου του υπουργού Εξωτερικών Γκρεγκ Σουίφτ, που τον είχε συνοδεύσει στην πρόσφατη επίσκεψη στην Κύπρο, και έναν ιδιαίτερο γραμματέα του. Οπως ανέφερε διπλωματική πηγή στην ευρωπαϊκή έδρα του ΟΗΕ, η σύνθεση της βρετανικής αποστολής συνιστά «βαρύ πυροβολικό» με άριστους και διαχρονικούς γνώστες του Κυπριακού.

ΟΙ ΘΕΣΕΙΣ AΘΗΝΑΣ – ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ…

Στηρίζονται στα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και της Γενικής Συνέλευσης, ως και στην κοινή θέση του Συμβουλίου/Εθνικού των πολιτικών αρχηγών της Κύπρου.

Εχουν ως βάση τα προηγούμενα ανακοινωθέντα των επαφών Χριστόφια-Ταλάτ και Αναστασιάδη-Ακιντζί.

1. Αποχώρηση κατοχικών στρατευμάτων από την Κύπρο. Παραμονή μόνο δυνάμεων ΕΛΔΥΚ-ΤΟΥΡΔΥΚ.
2. Κατάργηση του απαρχαιωμένου καθεστώτος εγγυήσεων και μονομερών επεμβατικών ενεργειών.
3. Αποκεντρωμένη ομοσπονδία και βιώσιμη κρατική οντότητα.
4. Εφαρμογή συμφωνηθέντων Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) σε πολιτικο-στρατιωτικό πλαίσιο.

…ΚΑΙ ΑΓΚΥΡΑΣ – Τ/Κ

Αναγνώριση δύο λαών ισότιμων και απόρριψη ομοσπονδοποίησης της νήσου.

Δύο κράτη για τους δύο λαούς. Ισοϋψής θέση.

ΕΠΑΦΕΣ ΜΕ ΓΚΟΥΤΕΡΕΣ: Αλαζονεία από Τατάρ

Επαφές με τον γ.γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες είχαν χθες ο Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης και ο κατοχικός ηγέτης Ερσίν Τατάρ στη Γενεύη.

Ο Τατάρ στην πρώτη του συνάντηση με τον Γκουτέρες (που κράτησε μία ώρα και 35 λεπτά) συνοδευόταν από τον ειδικό διαπραγματευτή του, Εργκιούν Ολγκούν, τον «ΥΠΕΞ» Ταχσίν Ερτουγρούλογλου, το μέλος της διαπραγματευτικής ομάδας και «βουλευτή» (του κόμματος του Τατάρ ) Ογουζχάν Χασίπογλου, ως και τον Τουρκοκύπριο συντονιστή των δικοινοτικών Τεχνικών Επιτροπών, Γκιουνές Ονάρ.

Τουρκοκυπριακά ΜΜΕ αναφέρουν ότι, αναχωρώντας από το ξενοδοχείο όπου διαμένει η αντιπροσωπεία, τον Τατάρ πλαισίωσε και ο εκ των συμβούλων του, Οσμάν Ερτούγ. Με υπεροπτικό ύφος ο Τατάρ είπε ότι «πάμε να εξηγήσουμε ποιοι είμαστε» και πριν μεταβεί στην έδρα του ΟΗΕ είχε κλειστή σύσκεψη με τον Ερτουγρούλογλου, τον «πρωθυπουργό» Ερσάν Σανέρ και τον Τούρκο ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου.

Πληροφορίες του υπογράφοντα από τη Γενεύη φέρουν τον Τατάρ να ήταν αρνητικός για οποιαδήποτε επιλογή διζωνικής δικοινοτικής, αλλά χαρακτήρισε ως εποικοδομητική τη συνάντηση με τον γ.γ./ΟΗΕ.

*Ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος είναι Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής