Ειδικότερα, το επόμενο στάδιο μετετέθη για τις 23 Ιανουαρίου, οπότε θα συναντηθούν οι υπουργοί Εξωτερικών των τριών εγγυητριών δυνάμεων για την Κύπρο (Ελλάδα –Τουρκία – Βρετανία).

Το μοναδικό θέμα της ατζέντας θα είναι η ασφάλεια–καθεστώς εγγυήσεων–κατοχικά στρατεύματα. Εκεί, οι διαφορές ανάμεσα στην ελληνική και την τουρκική πλευρά είναι μεγάλες, δεδομένων ιδιαίτερα των αδιάλλακτων θέσεων της Αγκυρας. Πόσο μάλλον αφού επιμένει στη διατήρηση του καθεστώτος εγγυήσεων, στο δικαίωμα της Τουρκίας για μονομερή επέμβαση στη Μεγαλόνησο, καθώς και στη διαιώνιση -ουσιαστικά- της παρουσίας μεγάλου μέρους κατοχικών στρατευμάτων.

Από τις εξελίξεις που θα υπάρξουν στη Σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών θα εξαρτηθεί εάν στη συνέχεια συγκληθεί και νέα διεθνής Διάσκεψη, με τη συμμετοχή του Ελληνα πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα, και του Τούρκου προέδρου, Ταγίπ Ερντογάν. Χθες συμφωνήθηκε να συσταθεί ομάδα εργασίας (working group), προκειμένου να επεξεργαστεί τις θέσεις των τριών εγγυητριών στο ζήτημα της ασφάλειας, εν όψει της 23ης Ιανουαρίου. Κατά πληροφορίες, οι πρώτες συναντήσεις θα ξεκινήσουν πιθανώς την ερχόμενη Πέμπτη.

Στη χθεσινή Διάσκεψη μετείχαν ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Πορτογάλος, Αντόνιο Γκουτιέρες, ο επικεφαλής της Κομισιόν, Ζαν- Κλοντ Γιούνγκερ, και η ύπατη εκπρόσωπος της Ε.Ε. για θέματα Εξωτερικών και Αμυνας, Φεντερίκα Μογκερίνι, οι υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας, Βρετανίας και Τουρκίας, Νίκος Κοτζιάς, Μπόρις Τζόνσον και Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο Κύπριος Πρόεδρος, Νίκος Αναστασιάδης και ο επικεφαλής της τουρκοκυπριακής πλευράς, Μουσταφά Ακιντζί. Διπλωματικοί κύκλοι κρίνουν ως ιδιαιτέρως θετική την παρουσία Γκουτιέρες – Γιούνγκερ – Μογκερίνι. Ο κ. Γκουτιέρες, μάλιστα, αφού επισήμανε επανειλημμένως ότι η όποια συμφωνία θα πρέπει στο τέλος της ημέρας να εγκριθεί από τον κυπριακό λαό, σημείωσε πως για οτιδήποτε αποφασιστεί εδώ θα υπάρξει εγγύηση από το Συμβούλιο Ασφαλείας.

Διάσταση απόψεων

Στη Διάσκεψη, η ελληνική και η τουρκική πλευρά δεν εισήλθαν επί της ουσίας του θέματος της ασφάλειας (δεν συζητήθηκαν χρονοδιαγράμματα αποχώρησης κατοχικών στρατευμάτων, μεταβατικά στάδια καθεστώτος εγγυήσεων κ.ο.κ). Περιορίστηκαν να εκφράσουν τις θέσεις τους, ο μεν κ. Κοτζιάς για κατάργηση του καθεστώτος εγγυήσεων, ο δε κ. Τσαβούσογλου υπέρ της διατήρησής του. Να σημειωθεί ότι στις επαφές που είχαν γίνει τις προηγούμενες εβδομάδες τόσο σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών των δύο χωρών και υπηρεσιακών παραγόντων των υπουργείων όσο και μεταξύ απεσταλμένου του Μεγάρου Μαξίμου στην Αγκυρα και παράγοντα του τουρκικού Προεδρικού Μεγάρου είχε καταγραφεί μεγάλη διαφορά απόψεων.

Το αδιέξοδο που θα επέρχετο, είχε φανεί και από την αλλαγή της στάσης Ερντογάν να μην πάει στη Διάσκεψη. Να σημειωθεί πως μέχρι και χθες ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Δημήτρης Τζανακόπουλος, άφηνε να εννοηθεί ότι, ακόμα κι αν δεν πάει ο κ. Ερντογάν, είναι πιθανόν να πάει ο κ. Τσίπρας στη Διάσκεψη, εάν υπάρξει πιθανότητα εξεύρεσης λύσης. Κάτι που προκάλεσε πολλά ερωτηματικά. Ωστόσο, η χθεσινή δήλωση του ειδικού απεσταλμένου του ΟΗΕ, Μπαρθ Αϊντα, ότι «υπάρχει ακόμα πολλή δουλειά για να γεφυρωθούν οι διαφορές» στο θέμα της ασφάλειας έδειξε ότι δεν θα υπάρξει συμφωνία στη Γενεύη.

Από την πλευρά του, ο κ. Κοτζιάς, μιλώντας στη Διάσκεψη, ανέφερε: «Είμαστε η γενιά που θέλουμε τη λύση. Αυτή η λύση, που είμαστε σίγουροι ότι μπορούμε και πρέπει να τη βρούμε, πρέπει να ακολουθεί το πνεύμα και το γράμμα του καταστατικού χάρτη και των αποφάσεων του ΟΗΕ για το Κυπριακό. Πιστεύουμε ότι το καθεστώς των εγγυήσεων είναι παρωχημένο. Είναι ένα καθεστώς της εποχής της αποικιοκρατίας. Το έχουμε ξεπεράσει. Ο φόβος ή ο κίνδυνος χρήσης βίας από τρίτους πρέπει να εξαλειφθούν από το χάρτη της Κύπρου. Και αυτό σημαίνει αποχώρηση των στρατευμάτων, κάτω από την ομπρέλα του ΟΗΕ, ίσως με ένα δημιουργικό ρόλο του ΟΑΣΕ».

Σύμφωνο φιλίας

Ο ίδιος πρόσθεσε: «Η Κύπρος πρέπει να βρει ένα καθεστώς εσωτερικής ασφάλειας. (…) Θεωρώ μεγάλη υπόθεση τα περί δημιουργίας πολιτειακών αστυνομιών, ομοσπονδιακής αστυνομίας και διεθνούς αστυνομίας, γιατί και αυτές εγγυώνται την ασφάλεια όλων των μερών. (…) Επίσης, έχουμε υποβάλει συγκεκριμένη πρόταση φιλίας μεταξύ Κύπρου, Τουρκίας και Ελλάδας. Πιστεύουμε ότι στο βαθμό που θα λύσουμε τα προβλήματά μας -και είμαι σίγουρος ότι θα το κάνουμε- η Κύπρος, η Ελλάδα και η Τουρκία, μέσω ενός Συμφώνου Φιλίας, θα συνθέσουμε ένα ισχυρό τρίο μέσα στην Ε.Ε., μέσα στον κόσμο που ανήκουμε, σε έναν κόσμο που ένα ισχυρό ψήφισμα του ΣΑ ΟΗΕ θα κατοχυρώσει την κυριαρχία της ενωμένης Κύπρου».

Πάντως, ο κ. Αϊντα, αναφερόμενος στο ζήτημα των εγγυήσεων, είπε ότι «υπάρχουν κάποιες ιδέες που συζητούνται για μια νέα αντίληψη (concept) που δεν θα αποσυνδέσει την Κύπρο από τους γείτονές της, αλλά θα εντάσσεται σε ένα εντελώς νέο πλαίσιο του 21ου αιώνα». Εκτιμάται ότι αναφερόταν στην αντικατάσταση του καθεστώτος εγγυήσεων από ένα σχήμα 7-8 κρατών (μεταξύ αυτών Ελλάδας και Τουρκίας) που θα παρακολουθούν τις εξελίξεις στην Κύπρο και την εφαρμογή της οποιασδήποτε συμφωνίας υπάρξει.

Ωστόσο, την ίδια στιγμή που διεξάγονταν οι συνομιλίες, το ψευδοκράτος των Κατεχομένων προχώρησε σε προκλητικές δεσμεύσεις του FIR Λευκωσίας, προκειμένου να κάνει ασκήσεις η τουρκική Πολεμική Αεροπορία (!).

ΘΑΝΑΣΗΣ ΑΡΓΥΡΑΚΗΣ

[email protected]

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου