Του Θεόδωρου Χατζηπαντελή, καθηγητή τμήματος Πολιτικών Επιστημών ΑΠΘ

Μπορεί η εξωτερική και η οικονομική πολιτική και η άμυνα να καθορίζονται από τον πρόεδρο και τα δύο σώματα αντιπροσώπων, αλλά πολλά άλλα αποτελούν αρμοδιότητα των τοπικών κυβερνήσεων.

Μια δικλίδα ασφαλείας είναι η ύπαρξη δύο αντιπροσωπευτικών σωμάτων. Η Βουλή με αριθμό αντιπροσώπων ανάλογο με τον πληθυσμό και η Γερουσία με 2 αντιπροσώπους ανά Πολιτεία. Ετσι στο ένα, τη Βουλή, κάθε Πολιτεία συμμετέχει αναλογικά με τον πληθυσμό της και στο άλλο, τη Γερουσία, κάθε Πολιτεία μετρά το ίδιο. Προκύπτει συχνά ένα κόμμα που έχει την πλειοψηφία των πολιτών με το μέρος του να μην έχει την πλειοψηφία της Γερουσίας. Αυτή είναι η πρώτη δικλίδα: οι νόμοι και γενικά η πολιτική πρέπει να εγκρίνονται από την πλειοψηφία των πολιτών αλλά και από την πλειοψηφία των Πολιτειών!

Η δεύτερη δικλίδα ασφαλείας είναι η εκλογή του προέδρου. Ο πρόεδρος πρέπει (στην πράξη) να επιλεγεί από Πολιτείες που αντιπροσωπεύουν την πλειοψηφία των πολιτών και όχι από την πλειοψηφία των πολιτών των ΗΠΑ. Γι’ αυτό εκλέγονται εκλέκτορες από κάθε Πολιτεία με πλειοψηφικό σύστημα. Η αναφορά περί λαϊκής ψήφου είναι εκτός της πολιτικής των ΗΠΑ. Σε κάθε Πολιτεία η εκλογική διαδικασία με τους αντιπρόσωπους της στην εκλογή του προέδρου καθορίζεται εσωτερικά. Ασφαλώς υπάρχουν πάντα δικαστικές αρχές που ελέγχουν αν όλα πήγαν καλά.

Η τρίτη δικλίδα είναι η επικύρωση και από τη Βουλή και τη Γερουσία των αποτελεσμάτων για την εκλογή του προέδρου για κάθε Πολιτεία. Το Κογκρέσο παίζει το ρόλο του Εκλογοδικείου. Τυπική, συνήθως, διαδικασία.

Ο απερχόμενος πρόεδρος δεν θέλει δικλίδες ασφαλείας. Νομίζει ότι η δική του βούληση πρέπει να είναι ο νόμος. Οπου δεν του άρεσε το αποτέλεσμα προσπάθησε, είτε με νόμιμες διαδικασίες (προσφυγές, αίτηση ακύρωσης) είτε με την κινητοποίηση των οπαδών του, να το αλλάξει. Και αν το πρώτο είναι δικαίωμά του, το δεύτερο -η πρόκληση κινητοποίησης οπαδών- διολισθαίνει σε αντιλήψεις ολοκληρωτισμού. Ποιοι, όμως, είναι οι οπαδοί του; Συνήθως αυτοί που πιστεύουν ότι δίκαιο και σωστό είναι αυτό που θέλουν αυτοί. Αλλωστε σε επίπεδο αντιλήψεων δεν διαφέρουν από ό,τι αποκαλούμε νάρκισσους, ατομιστές και εγωιστές. Πιστεύουν -λανθασμένα- ότι κάποιος σαν αυτούς θα ωφελήσει τα ατομικά τους συμφέροντα. Κυρίως κάτοικοι ημιαστικών και αγροτικών περιοχών, που παραμένουν προσκολλημένοι στην ατομική εγωπαθή συμπεριφορά. Υπάρχουν πολλές αντιστοιχίες με εγχώριες συμπεριφορές, αλλά δεν είναι της στιγμής…

Οικονομικά συνήθως -αλλά όχι αποκλειστικά- χαμηλά προς μεσαία στρώματα. Αλλά σε μία χώρα όπου ο πολίτης θεωρεί το δικαίωμα να έχει όπλο υπέρτερο της ανάπτυξης οικονομικών δραστηριοτήτων και ότι δεν πρέπει να αυξηθούν οι φόροι του για να αναπτυχθεί το σύστημα Υγείας οι αντιλήψεις είναι ισχυρότερες από τον ορθολογισμό.

Ετσι, επειδή κατάλαβε ότι το αποτέλεσμα ήταν εναντίον του, προσπάθησε να πιέσει με τη δύναμη των οπαδών του και να ακυρώσει το αποτέλεσμα. Συντριπτικά (ότι η Γερουσία σχεδόν ομόφωνα απέρριψε τις ενστάσεις του το αποδεικνύει) έχασε. Ασφαλώς θα πιστεύει, μιλώντας στον καθρέπτη του, ότι έχει δίκαιο. Οπως κάνουν πολλοί και πολλές. Μπροστά στον καθρέπτη του είναι ο ωραιότερος, ο εξυπνότερος, που έχει αδιαμφισβήτητα δίκαιο!

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου