Ο 66χρονος Κλαρκ είναι ένας από τους χιλιάδες βετεράνους της μεγαλύτερης ένοπλης σύγκρουσης του Ψυχρού Πολέμου που δεν μπορούσε να ξεπεράσει όσα έζησε στο Βιετνάμ. Είναι επίσης ένας από αυτούς που επέλεξαν να επιστρέψουν στο Βιετνάμ για να συμφιλιωθούν με το παρελθόν. Σε ένα πολύ ενδιαφέρον ρεπορτάζ με αφορμή την επίσκεψη του προέδρου Μπαράκ Ομπάμα στο Ανόι και την περαιτέρω διπλωματική προσέγγιση, το BBC παρουσιάζει τις ιστορίες βετεράνων που στιγματίστηκαν από τη φρίκη του πολέμου και σήμερα έχουν επιστρέψει στη χώρα της Ασίας αναζητώντας εξιλέωση.

«Ημουν συνεχώς με το Μ-16 στο χέρι, έτοιμος να τινάξω στον αέρα το κεφάλι όποιου Βιετναμέζου πλησίαζε», θυμάται σήμερα ο Κλαρκ, γυρνώντας νοερά πίσω, στο 1968. «Ανδρας, γυναίκα ή παιδί, ήταν εχθρός κι έπρεπε να τον σκοτώσω», λέει, ανασύροντας τις σκοτεινές μνήμες της εποχής, αυτές τις μνήμες που λίγο αργότερα, όταν γύρισε στην πατρίδα του, τον στοίχειωναν τόσο πολύ, ώστε τις έπνιγε στο αλκοόλ. Ο ίδιος, μαζί με άλλους 100 Αμερικανούς, είχαν την έδρα τους κοντά στην πόλη Ντα Ναγκ, στη μεγαλύτερη αμερικανική βάση. Υστερα από χρόνια μέσα στον εφιάλτη του ποτού και του μετατραυματικού στρες «από όσα είχαμε κάνει εκεί» -όπως λέει- ο Εντουαρντ Κλαρκ κατάφερε να επιστρέψει στο Βιετνάμ το 2007. Πήγε στα ίδια βουνά όπου πολέμησε. «Μόνο τότε κατάλαβα ότι ο πόλεμος τελείωσε», ομολογεί.

Δεκάδες χιλιάδες Αμερικανοί βετεράνοι ταξίδεψαν στο Βιετνάμ από τη δεκαετία του 1990. Οι περισσότεροι για σύντομες επισκέψεις σε όσα μέρη άφησαν κάτι από την ψυχή τους. Οπως δηλώνουν σήμερα, τέσσερις δεκαετίες μετά την πτώση της Σαϊγκόν, ήταν ένας πόλεμος ανούσιος. Ο 66χρονος Ρίτσαρντ Πάρκερ έχασε επίσης τον εαυτό του μετά την επιστροφή από το μέτωπο του πολέμου. Πέρασε 20 χρόνια βυθισμένος στη θολούρα του αλκοόλ και των ναρκωτικών – μια κοινή μοίρα για χιλιάδες βετεράνους που δεν κατάφεραν να εγκλιματιστούν στις συνθήκες ζωής των αμερικανικών μεγαλουπόλεων μετά τις άγριες καταστάσεις που έζησαν στο Βιετνάμ. Οι μνήμες από το θάνατο και την καταστροφή κυνηγούσαν τον Πάρκερ: «Οσο ήμουνα εκεί, ήθελα να σκοτώνω κομμουνιστές… Οταν επέστρεψα, άρχισα να αγαπάω εκείνους τους ανθρώπους και αναρωτιόμουν… Γιατί τους σκότωνα; Αφού το μόνο που ήθελαν ήταν να μεγαλώσουν τα παιδιά τους και να καλλιεργούν ρύζι», λέει σήμερα ο συνταξιούχος Αμερικανός, προσθέτοντας ότι ο μόνος τρόπος για να ηρεμήσουν οι δαίμονες που κατέκλυζαν το μυαλό του ήταν η επιστροφή στο Βιετνάμ.

Ενας άλλος βετεράνος, ο 73χρονος Λάρι Βέτερ, ζει μαζί με τη Βιετναμέζα σύζυγό του στην Ντα Νάνγκ, βοηθώντας παράλληλα τα παιδιά μιας οικογένειας που γεννήθηκαν με γενετικές ανωμαλίες λόγω του «Πορτοκαλί Παράγοντα», ενός δηλητηρίου που χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον από τον αμερικανικό στρατό για την αποψίλωση δασικών περιοχών στο Βιετνάμ. Οπως λέει, μόνο έτσι εξαλείφεται η ενοχή του για τις φρικιαστικές πράξεις του πολέμου. Ολοι οι Αμερικανοί βετεράνοι που έχουν επιστρέψει μόνιμα ή ζουν μεγάλα διαστήματα στο Βιετνάμ δηλώνουν ότι νιώθουν πλέον ανακούφιση. Ο 70άρης Τσαζ Λέμαν βρήκε τη γαλήνη στο Χριστιανισμό μόλις επέστρεψε από τον πόλεμο και τώρα μετέχει σε αποστολές βοήθειας των οικογενειών στο Βιετνάμ που αντιμετωπίζουν προβλήματα.

AΛΙΚΗ ΚΟΤΖΙΑ
[email protected]

Από την έντυπη έκδοση του «Ελεύθερου Τύπου»