Η κυβέρνηση της Σόφιας έχει στυλώσει τα πόδια και απειλεί να μπλοκάρει τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Βόρειας Μακεδονίας με την Ευρωπαϊκή Ενωση.

Η Βουλγαρία ήταν η πρώτη χώρα που αναγνώρισε την ανεξαρτησία της «Δημοκρατίας της Μακεδονίας» από τη Γιουγκοσλαβία. Ωστόσο, δεν αναγνώρισε «μακεδονική» γλώσσα και εθνότητα, θεωρώντας ότι η γλώσσα που μιλούν οι Σλάβοι είναι διάλεκτος της βουλγαρικής, ενώ και οι Σλάβοι κάτοικοι της γειτονικής χώρας έχουν βουλγαρική καταγωγή. Γνωρίζοντας ότι πλέον ο ευρωπαϊκός δρόμος της Βόρειας Μακεδονίας περνά από τη Σόφια, η βουλγαρική κυβέρνηση απαιτεί συγκεκριμένες δεσμεύσεις για να άρει τις επιφυλάξεις της.

Τα… κάστανα καλείται να βγάλει από τη φωτιά η Ανγκελα Μέρκελ, η οποία, ως καγκελάριος της προεδρεύουσας χώρας στην Ε.Ε., θα επιχειρήσει να διασφαλίσει την ομαλή ενταξιακή πορεία της Βόρειας Μακεδονίας. Οι πιέσεις που ασκούνται στη Σόφια είναι πολύ μεγάλες και πολυεπίπεδες.

Απ’ ό,τι φαίνεται, ο δρόμος της Βόρειας Μακεδονίας προς την πλήρη ένταξη δεν θα είναι στρωμένος με ροδοπέταλα αλλά με… αγκάθια. Τόσο η ηγεσία της γειτονικής χώρας όσο και οι πολίτες της θεώρησαν ότι με τη συμφωνία των Πρεσπών, την οποία ακόμη και σήμερα η ελληνική κυβέρνηση θεωρεί «κακή», θα αίρονταν όλα τα εμπόδια για να γίνει μέλος της Ε.Ε. Κανείς στη γειτονική χώρα δεν είχε συνειδητοποιήσει ότι το πρόβλημα δεν ήταν η διαφορά με την Ελλάδα, αλλά διάφορα ουσιώδη ζητήματα με ορισμένα κράτη-μέλη, όπως για παράδειγμα η Βουλγαρία.

Ηδη, με διαρροές της η κυβέρνηση της Βόρειας Μακεδονίας αρχίζει να προϊδεάζει τους πολίτες της για ένα ενδεχόμενο νέο «μπλόκο» στην ενταξιακή πορεία προς την Ε.Ε. Ο Ζόραν Ζάεφ άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να μην πραγματοποιηθεί, τελικά, τον Δεκέμβριο η πρώτη διακυβερνητική διάσκεψη μεταξύ Βόρειας Μακεδονίας και Ε.Ε., η οποία θα αποτελούσε το πρώτο ουσιαστικό βήμα των διαπραγματεύσεων. Επίσης, αυτό που προκαλεί εντύπωση είναι οι συνεχείς διαρροές στον Τύπο των Σκοπίων, σύμφωνα με τις οποίες η Σόφια… δεν απαίτησε αλλαγές στο Σύνταγμα της χώρας. Οι συγκεκριμένες διαρροές είναι τόσο πολλές και τόσο κατηγορηματικές, ώστε πολλοί να αναρωτιούνται αν, τελικά, η Σόφια έθεσε τέτοιο θέμα και μήπως η κυβέρνηση Ζάεφ καλλιεργεί το κλίμα προς μία νέα αναθεώρηση του Συντάγματος. Μάλιστα, ο πρόεδρος της Βόρειας Μακεδονίας, Στέβο Πενταρόφσκι, δήλωσε ότι «προς το παρόν, δεν υπάρχει αίτημα από τη βουλγαρική πλευρά για αλλαγή του Συντάγματος». Οπως ήταν φυσικό, η δήλωση προκάλεσε αίσθηση, αν και στη συνέχεια διευκρίνισε ότι «αν δεν εισέλθουμε στην Ε.Ε. ως “Μακεδόνες” που μιλούν τη “μακεδονική”, δεν χρειαζόμαστε μια τέτοια Ε.Ε.».

Συνεδριάσεις

Τα ζητήματα της διαφοράς των δύο χωρών καλείται να λύσει η Διμερής Διεπιστημονική Επιτροπή για Ιστορικά και Εκπαιδευτικά Θέματα, μέλη της οποίας είναι τόσο από τη Βουλγαρία όσο και τη Βόρεια Μακεδονία. Η σύστασή της αποτελεί απόρροια του «συμφώνου καλής γειτονίας και συνεργασίας» που υπέγραψαν τον Αύγουστο του 2017 οι Ζάεφ και Μπορίσοφ. Εκτοτε, η Επιτροπή συνεδρίασε εννέα φορές, χωρίς ωστόσο να έχει καταγραφεί σημαντική πρόοδος στα προβλήματα που καλείται να λύσει. Οι τακτικές συναντήσεις της σταμάτησαν τον Οκτώβριο του 2019, καθώς η Βόρεια Μακεδονία έμπαινε σε προεκλογική περίοδο, ενώ στο μεταξύ προέκυψε και το ζήτημα της πανδημίας. Αναζητώντας άμεσα λύση στο θέμα, η κυβέρνηση Ζάεφ επανενεργοποίησε την Επιτροπή, τα μέλη της οποίας συναντήθηκαν και πάλι στις 15 και τις 16 Οκτωβρίου στη Βόρεια Μακεδονία. Μέχρι στιγμής η Επιτροπή κατάφερε να σημειώσει κάποια πρόοδο σε σχέση με την αρχαία περίοδο και τον Μεσαίωνα, αλλά καμία συμφωνία για το ζήτημα του Γκεόργκι Νικόλοφ Ντέλτσεφ (σ.σ.: πρόκειται για Βούλγαρο επαναστάτη που πολέμησε ενάντια στους Τούρκους στη Μακεδονία και τη Θράκη), την πατρότητα του οποίου διεκδικούν και οι δύο χώρες. Επίσης, η Επιτροπή συνέστησε έναν κοινό εορτασμό πέντε ιστορικών προσωπικοτήτων που έχουν σημασία για τον πολιτισμό των δύο λαών και πρότεινε συγκεκριμένες αλλαγές στα σχολικά βιβλία Ιστορίας των δύο χωρών.

Η κυβέρνηση της Βόρειας Μακεδονίας τονίζει συνεχώς ότι «η γλώσσα και η εθνικότητα, δηλαδή τα ζητήματα ταυτότητας, είναι θέματα που δεν πρέπει να αμφισβητούνται τον 21ο αιώνα». Πριν από δέκα μέρες, ο υπουργός Εξωτερικών της Βόρειας Μακεδονίας, Μπουγιάρ Οσμάνι, πραγματοποίησε επίσκεψη στη Σόφια, όπου είχε συναντήσεις με την ομόλογό του, Εκατερίνα Ζαχαρίεβα, και τον πρωθυπουργό, Μπόικο Μπορίσοφ, προκειμένου να βρεθεί μία συμβιβαστική λύση. «Οι συνομιλίες μεταξύ του υπουργού Εξωτερικών της χώρας μας, Μπουγιάρ Οσμάνι, και του πρωθυπουργού Μπόικο Μπορίσοφ ήταν καλές, όμως οι συνομιλίες μεταξύ της υπουργού Εκατερίνα Ζαχαρίεβα και του υπουργού Μπουγιάρ Οσμάνι δεν ήταν πολύ καλές. Αυτό που προτείνει η άλλη πλευρά δεν συνάδει με τις σχέσεις καλής γειτονίας, δεν είναι καθόλου αδελφικό και απέχει πολύ από κάθε ευρωπαϊκή έννοια», σχολίασε αμέσως μετά ο Ζόραν Ζάεφ, περιγράφοντας στην ουσία το αδιέξοδο στο οποίο έχει περιέλθει η κατάσταση.