Είναι αλήθεια ότι το Βερολίνο δεν είχε αυτή τη φορά πολλές επιλογές, η στήριξη του Εμανουέλ Μακρόν είναι μονόδρομος. Ο Γάλλος πρόεδρος κέρδισε τις εκλογές με ένα από τα βασικά συνθήματά του ότι θα βγάλει την Ευρώπη από τη στασιμότητα. Αυτή είναι και η τελευταία ευκαιρία για αλλαγές που έδωσαν οι Ευρωπαίοι πολίτες με την ψήφο τους τόσο στην Ολλανδία όσο και στη Γαλλία, χώρες όπου τα ακραία δημαγωγικά κόμματα βρέθηκαν στα πρόθυρα της εξουσίας. Ωστόσο, εάν η Ε.Ε. -πρωτίστως η ευρωζώνη- δεν επαναπροσεγγίσει τον πολίτη για να ασχοληθεί με τα προβλήματα της καθημερινότητας, δηλαδή την απασχόληση, τη βελτίωση του κοινωνικού κράτους και την ασφάλεια, τότε οι ακραίοι θα επιστρέψουν δριμύτεροι όχι μόνο στην Ολλανδία και τη Γαλλία, αλλά σε όλη την Ευρώπη.

Στην πρώτη άτυπη συζήτηση για τις αλλαγές, που έγινε την Πέμπτη το βράδυ στο δείπνο των Ευρωπαίων ηγετών, στο Ταλίν της Εσθονίας, η Μέρκελ, που ήταν και το ζητούμενο, πήρε σαφέστατη θέση αρχής υπέρ των προτάσεων Μακρόν αλλά και του σχεδίου που παρουσίασε στα μέσα Σεπτεμβρίου ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ. Προφανώς η καγκελάριος θέλει να στηρίξει τον Μακρόν, παράλληλα όμως στέλνει και μήνυμα στο εσωτερικό της, στους πιθανούς εταίρους στη νέα γερμανική κυβέρνηση, τους Φιλελεύθερους, που έχουν εξελιχθεί σε ευρωσκεπτικιστές και τον τελευταίο καιρό δεν κάνουν τίποτα άλλο από το να βάζουν «κόκκινες γραμμές» σε βασικές αλλαγές στην ευρωζώνη.

Ο ρόλος της Γερμανίας στην Ευρώπη, πολιτικά και οικονομικά, είναι καθοριστικός, δεν νοείται καμία αλλαγή χωρίς τη σύμφωνη γνώμη και τη συμμετοχή της. Το Βrexit την κάνει ακόμη πιο ισχυρή, αφού με την απουσία του Ηνωμένου Βασιλείου τα νήματα στην Ευρώπη κινούν πλέον βασικά το Βερολίνο και το Παρίσι και κατά δεύτερο λόγο η Ρώμη και η Μαδρίτη. Και οι τέσσερις πρωτεύουσες κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση, που σημαίνει αντίπαλο δέος δεν υπάρχει, οι Πολωνοί και οι Ούγγροι δεν έχουν καμία δυνατότητα να φρενάρουν τις εξελίξεις, παρά το γεγονός ότι έχουν ευρωφοβικές κυβερνήσεις.

Επιπλέον, ο Μακρόν επιδιώκει να «χτίσει» τη νέα Ευρώπη πάνω στην ευρωζώνη. Με τον τρόπο αυτό θα περάσει ευκολότερα τις αλλαγές, παρακάμπτοντας τις παραπάνω προβληματικές χώρες, οι οποίες είναι εκτός ευρώ. Εάν θέλουν να συμμετάσχουν στο ευρώ αργότερα, θα πρέπει να αποδεχθούν τις συμφωνηθείσες αλλαγές.

Οι γαλλικές προτάσεις είναι λεπτομερείς και καλύπτουν όλο το φάσμα, οικονομία, κοινωνία, ασφάλεια, άμυνα, ενώ δεν προτείνονται αλλαγές που στην παρούσα φάση δεν θα είχαν καμία τύχη να περάσουν από τους Γερμανούς, όπως η αμοιβαιοποίηση του χρέους με την έκδοση ευρωομολόγου.

Συγκεκριμένα, προτείνεται ένας ξεχωριστός προϋπολογισμός στην ευρωζώνη, ο οποίος θα μπορεί να χρηματοδοτεί επενδύσεις ή και χώρες που βρίσκονται ενώπιον απρόβλεπτων καταστάσεων για τις οποίες δεν φέρουν ευθύνη. Προτείνει εναρμόνιση της φορολογικής βάσης για τις επιχειρήσεις, ώστε να σταματήσει ο φορολογικός ανταγωνισμός που οδηγεί σε «ξήλωμα» του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου.

Προβλέπεται επίσης η μετατροπή του σημερινού Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, δηλαδή του ταμείου διάσωσης της ευρωζώνης, σε Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο, εξέλιξη που θα σημάνει και την αποχώρηση του ΔΝΤ από την Ευρώπη.

Στις αλλαγές στην ευρωζώνη περιλαμβάνεται επίσης η δημιουργία θέσης Ευρωπαίου υπερ-υπουργού Οικονομικών, ο οποίος θα είναι ταυτόχρονα πρόεδρος του Εurogroup και αντιπρόεδρος της Κομισιόν.

Το σημαντικότερο όλων είναι ότι πλέον το Εurogroup και όλοι οι αξιωματούχοι της ευρωζώνης θα λογοδοτούν στην Ευρωβουλή και στα εθνικά κοινοβούλια, ώστε να τερματιστούν οι αποφάσεις για το μέλλον των πολιτών ερήμην τους πίσω από τις κλειστές πόρτες.

Στον κοινωνικό τομέα προτείνει την καθιέρωση ενός ελάχιστου μισθού, προσαρμοσμένου στο βιοτικό επίπεδο κάθε χώρας, καθώς και τον τερματισμό του κοινωνικού ντάμπινγκ που προκαλείται σήμερα με τις αποσπάσεις εργαζομένων από τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης.

Στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας προτείνει τη σύσταση κοινής στρατιωτικής δύναμης επέμβασης, έναν προϋπολογισμό στο στρατιωτικό τομέα, τη σύσταση ακαδημίας ανταλλαγής πληροφοριών σε θέματα τρομοκρατίας, καθώς και μια ομάδα πολιτικής προστασίας που θα επεμβαίνει σε περιπτώσεις φυσικών καταστροφών.

«Επένδυση» στους… φοιτητές

Ο Γάλλος πρόεδρος συμπεριλαμβάνει στις αλλαγές και τη νεολαία, προτείνοντας αύξηση των κοινοτικών κονδυλίων, ώστε ο κάθε φοιτητής να κάνει τουλάχιστον 6 μήνες των σπουδών του σε εκπαιδευτικό ίδρυμα άλλου κράτους-μέλους.

Στον ίδιο πνεύμα κινούνται και οι προτάσεις του κ. Γιούνκερ, αν και υπάρχουν ορισμένες ουσιαστικές διαφορές. Για παράδειγμα, ο πρόεδρος της Κομισιόν θέλει όλες οι χώρες να προχωρήσουν μαζί, ενώ οι Γάλλοι, προφανώς για να μη χάσουν χρόνο με τους Ανατολικούς, βασίζονται στο σκληρό πυρήνα της ευρωζώνης. Οι υπόλοιπες διαφορές είναι ήσσονος σημασίας.

Με βάση τον προγραμματισμό που υπάρχει, στις 29 Μαρτίου 2019 θα πρέπει να αποχωρήσουν οι Βρετανοί από την Ε.Ε. Ο κ. Γιούνκερ προτείνει την επόμενη ακριβώς ημέρα να συγκεντρωθούν οι 27 Ευρωπαίοι ηγέτες και να επικυρώσουν όλες τις αλλαγές που θα έχουν εν τω μεταξύ αποφασιστεί, ώστε η Ε.Ε. να γυρίσει σελίδα και τον Μάιο του 2019 να γίνουν οι ευρωεκλογές σε ένα εντελώς διαφορετικό πολιτικό τοπίο.

Νίκος Μπέλλος

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής