Μέχρι στιγμής στις δύσκολες εκλογές που έγιναν στην Ολλανδία (Μάρτιο) και στη Γαλλία (Μάιο και Ιούνιο) επικράτησαν οι φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις ή καλύτερα οι ακραίοι λαϊκιστές δεν κατάφεραν να επιβεβαιώσουν τις δημοσκοπήσεις, οι οποίες τους έφερναν στα πρόθυρα της εξουσίας.

Από αυτή την άποψη, οι σημερινές εκλογές στη Γερμανία δεν είναι τόσο κρίσιμες, δεδομένου ότι σε αντίθεση με τις δύο προαναφερόμενες χώρες, εδώ δεν υπάρχει αγωνία ως προς τον πρώτο, αλλά για τη σειρά των επομένων. Η Ανγκελα Μέρκελ θα είναι η επόμενη καγκελάριος, δεδομένου ότι προηγείται με διψήφια διαφορά σε όλες τις δημοσκοπήσεις.

Ολο το ενδιαφέρον των γερμανικών εκλογών επικεντρώνεται στον προσδιορισμό του κόμματος ή των κομμάτων που θα συμμετάσχουν στην επόμενη κυβέρνηση συνασπισμού. Και υπό αυτή την έννοια στις Βρυξέλλες επικρατεί αγωνία και υπάρχουν βάσιμοι λόγοι που τη δικαιολογούν.

Η Γερμανία οικονομικά και πολιτικά είναι σήμερα η ισχυρότερη χώρα της Ε.Ε., μάλιστα μετά το Βrexit ο ρόλος της έγινε ακόμη πιο σημαντικός, που σημαίνει ότι δεν νοείται καμία ουσιαστική αλλαγή στην ευρωζώνη και καμία απόφαση για την επόμενη μέρα της Ελλάδας χωρίς την παρέμβαση του Βερολίνου. Αλλωστε, κανένας δεν ξεχνά το γερμανικό ρόλο τόσο στις αποφάσεις για τη δημοσιονομική πειθαρχία που λήφθηκαν στην αρχή της ελληνικής κρίσης όσο και στη διάσωση της Ελλάδας από το πρώτο Μνημόνιο το 2010 μέχρι το σημερινό.

Συνεπώς, η Γερμανία θα παίξει καταλυτικό ρόλο στις προωθούμενες αλλαγές στη διακυβέρνηση της ευρωζώνης καθώς και στην προετοιμασία της εξόδου της Ελλάδας από το πρόγραμμα και της ενδεχόμενης ελάφρυνσης του δημόσιου χρέους. Και ναι μεν η Μέρκελ θα έχει προσωπικά το πάνω χέρι στις συζητήσεις που θα γίνουν στο εσωτερικό της επόμενης κυβέρνησης για τη διαμόρφωση της γερμανικής θέσης στα παραπάνω ζητήματα, ωστόσο στο πόσο μακριά θα πάει θα εξαρτηθεί από το ποιοι θα είναι οι εταίροι της.

Η κ. Μέρκελ είναι πρόθυμη να συμφωνήσει με αλλαγές στην ευρωζώνη, όπως αυτές που προτείνουν οι Γάλλοι για τη σύσταση Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου που θα διαδεχθεί το ΔΝΤ στην Ευρώπη, και θέση Ευρωπαίου υπερυπουργού Οικονομικών (αντιπρόεδρος της Κομισιόν και πρόεδρος του Εurogroup ταυτόχρονα). Συμφωνεί επίσης επί της αρχής σε έναν προϋπολογισμό των χωρών της ευρωζώνης που θα χρηματοδοτεί μεταρρυθμίσεις και οικονομίες σε περιόδους απρόβλεπτων κρίσεων.

Ωστόσο, η αξία αυτών των αλλαγών θα κριθεί από τις αρμοδιότητες που θα δοθούν και τα συνοδευτικά μέτρα και εκεί οι θέσεις των γερμανικών κομμάτων δεν είναι ταυτόσημες. Ούτε για την Ελλάδα υπάρχει συναίνεση στον πολιτικό κόσμο της Γερμανίας.

Το καλύτερο σενάριο για την Ευρώπη και την Ελλάδα είναι η συνέχιση του μεγάλου συνασπισμού μεταξύ της Μέρκελ και των Σοσιαλδημοκρατών του Μάρτιν Σουλτς. Το λιγότερο καλό θα ήταν μια συνεργασία της με τους Πράσινους και τους Φιλελεύθερους. Το χειρότερο σενάριο θα ήταν η συνεργασία της Μέρκελ μόνο με τους Φιλελεύθερους.

Το πρώτο σενάριο είναι μακράν το καλύτερο γιατί οι Σοσιαλδημοκράτες είναι οι πιο ευρωπαϊστές, που σημαίνει ότι θα στηρίξουν ουσιαστικές αλλαγές στην ευρωζώνη. Θα στήριζαν επίσης και μια ελάφρυνση του ελληνικού χρέους.

Το σενάριο αυτό έχει αρκετές ελπίδες να υλοποιηθεί, αλλά υπάρχουν και σημαντικά εμπόδια, δεδομένου ότι στο εσωτερικό του SPD ξεκίνησε μια συζήτηση για το κατά πόσο το κόμμα, εάν ηττηθεί στις εκλογές, θα πρέπει να μπει στην επόμενη κυβέρνηση. Η βάση θα ήθελε να παραμείνουν στην αντιπολίτευση και αυτό είναι φυσιολογικό γιατί τα δύο κόμματα μόνο σε περιόδους κρίσης συγκυβέρνησαν τη Γερμανία τις τελευταίες δεκαετίες και σήμερα δεν υπάρχει κρίση, όπως τα προηγούμενα χρόνια, όταν σχηματίστηκε η σημερινή κυβέρνηση.

Το δεύτερο σενάριο, δηλαδή της τριπλής συμμαχίας (Μέρκελ-Φιλελεύθεροι-Πράσινοι) θα μπορούσε υπό προϋποθέσεις να είναι θετικό για την Ευρώπη, εάν ο Φιλελεύθεροι υποχρεώνονταν να μετακινηθούν από ορισμένες θέσεις τους. Οι Πράσινοι είναι ευρωπαϊστές και έχουν θετική στάση στο θέμα της ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους.

Υπάρχει και το τρίτο σενάριο, το οποίο η Μέρκελ θα πιεστεί από το κόμμα της να ακολουθήσει εάν επικρατήσει με πολύ μεγάλο ποσοστό (κοντά στο 40%). Είναι μια συγκυβέρνηση μόνο με τους Φιλελεύθερους, φυσικούς σύμμαχους των Χριστιανοδημοκρατών/Χριστιανοκοινωνιστών για δεκαετίες, που βρέθηκαν εκτός Βουλής στις προηγούμενες εκλογές (δεν έπιασαν το όριο του 5%).

Οι σημερινοί Φιλελεύθεροι είναι ακραίοι όσο και οι ακροδεξιοί λαϊκιστές της Εναλλακτικής για τη Γερμανία, σε θέματα που αφορούν την Ε.Ε. και την ευρωζώνη. Θέλουν να συνεχίσει η χώρα να επωφελείται οικονομικά από την ευρωζώνη χωρίς να πληρώνει αντίτιμο. Αρνούνται ως θέση αρχής οποιαδήποτε μεταφορά πόρων και εξουσιών από τη Γερμανία στην ευρωζώνη, αρνούνται και τις διασώσεις προβληματικών χωρών. Υπενθυμίζεται ότι το 2010 έδωσαν «μάχη» να μας διώξουν από το ευρώ, αλλά δεν τα κατάφεραν.

Για τη χώρα μας υποστηρίζουν ότι ελάφρυνση του χρέους μπορεί να γίνει μόνο εφόσον η Ελλάδα αποχωρήσει για ένα διάστημα από το ευρώ. Αυτό που είχε προσπαθήσει να περάσει ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε το καλοκαίρι του 2015 αλλά απέτυχε. Είναι προφανές ότι εάν βγαίναμε προσωρινά, δεν θα ξαναμπαίναμε ποτέ.

Για τη Μέρκελ τα πράγματα θα είναι εύκολα εάν όλα τα άλλα κόμματα θέλουν να μπουν στην επόμενη κυβέρνηση γιατί θα έχει την πολυτέλεια της επιλογής. Εάν οι Σοσιαλδημοκράτες επιλέξουν να μείνουν στην αντιπολίτευση, οι διαπραγματεύσεις για την επόμενη κυβέρνηση θα είναι δύσκολες και θα πάρουν μήνες.

ΝΙΚΟΣ ΜΠΕΛΛΟΣ

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής