Γράφει ο Γιάννης Τσαπρούνης*

ΕΙΝΑΙ δεδομένο πως η Μέρκελ έκανε τεράστια λάθη όχι τόσο προς το εσωτερικό μέτωπο όσο κυρίως προς αυτό που επέβαλε και ονομάζουμε «γερμανική Ευρώπη». Πριν από χρόνια η ατάκα του Αλέξη Τσίπρα «go back madame Merkel» να ακουγόταν… επαναστατική σε συνδυασμό με διάφορες αόριστες θεωρίες του τύπου «να αλλάξουμε την Ευρώπη». Τώρα, όμως, που η Μέρκελ τελικά κάνει πίσω, ποια θα είναι η επόμενη ημέρα που θα διαμορφωθεί στην Ευρώπη;

Ο συνδυασμός της οικονομικής και της προσφυγικής κρίσης έχουν δημιουργήσει ένα εκρηκτικό τοπίο στις κοινωνίες, το οποίο αντικατοπτρίζεται όπου και όποτε στήνονται κάλπες. Οι ευθύνες βαραίνουν όχι μόνο τους σημερινούς ηγέτες αλλά και όσους έχουν χαρακτηριστεί «ως μεγάλοι ηγέτες» των δεκαετιών ’80 έως και 2000. Ισως και περισσότερο τους παλαιούς. Εκείνοι που κυβερνούσαν σε περιόδους αλματώδους ανάπτυξης θα έπρεπε να είχαν επιβάλει κανόνες στα δημοσιονομικά, στο επίπεδο δανεισμού των χωρών, όρους στην άνευ… όρων παγκοσμιοποίηση και να είχαν προχωρήσει σε ρηξικέλευθες μεταρρυθμίσεις. Αυτό δεν έγινε. Και μπορεί να παρέδωσαν φαινομενικά υγιείς οικονομικά συνθήκες, αλλά στην πραγματικότητα τότε μπήκαν οι «βάσεις» της παγκόσμιας κρίσης χρέους.

ΚΑΙ βέβαια όλα αυτά τα σοβαρά προβλήματα δεν λύνονται ούτε με την τιμωρητική στάση που τήρησε το Βερολίνο απέναντι στις αδύναμες οικονομίες ούτε με την αμήχανη και κοιμισμένη γραφειοκρατία των Βρυξελλών.

ΑΝΤΙΘΕΤΩΣ με αυτή τη στάση φουντώνουν τα υποτιθέμενα αντισυστημικά κόμματα. Κάπως έτσι έφτασαν ακροδεξιοί σχηματισμοί να εκτινάσσουν τα ποσοστά τους, από το AFD και τη Λεπέν έως τον Κουρτς και τον Ορμπαν. Κάπως έτσι ο Σαλβίνι σαρώνει στην Ιταλία. Αλλά για να μην ξεχνάμε και τα δικά μας, κάπως έτσι ο ΣΥΡΙΖΑ πήγε από το 4% στο 36% και ο Καμμένος έγινε… παίκτης του πολιτικού σκηνικού.

ΤΑ ίδια συμβαίνουν, βέβαια, και στην άλλη όχθη του Ατλαντικού. Γι’ αυτό και στον Λευκό Οίκο βρίσκεται ο Τραμπ. Γι’ αυτό και στη Βραζιλία θριάμβευσε ο υμνητής της χούντας Μπολσονάρο.

Η ρητορική των αντισυστημικών είναι πανομοιότυπη. Είτε απευθύνονται σε αριστερό είτε σε δεξιό ακροατήριο. «Τα παλιά κόμματα είναι διεφθαρμένα, εμείς είμαστε το νέο. Εμείς θα ανακτήσουμε την εθνική κυριαρχία και θα περισώσουμε την αξιοπρέπεια της κοινωνίας». Οι παραπάνω φράσεις πασπαλισμένες είτε με αντιμεταναστευτικές κορόνες είτε με αριστερο-επαναστατικά συνθήματα προσελκύουν μεγάλα κομμάτια της κοινωνίας, που ξαφνικά ένιωσαν να χάνουν το έδαφος κάτω από τα πόδια τους στα χρόνια της κρίσης.

ΚΑΙ η Μέρκελ σε λίγο θα αποτελεί παρελθόν. Αλλά αν το «σύστημα» δεν βρει τις λύσεις που χρειάζεται ώστε να διορθώσει τα λάθη του, τότε κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα πως η Ευρώπη, ίσως και όλος ο πλανήτης, δεν θα επιστρέψει στην τραυματική εποχή του 1930.

*Ο Γιάννης Τσαπρούνης είναι διευθυντής σύνταξης του Ελεύθερου Τύπου

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου

[dynamic-sidebar id=”post-area-diabaste”]