Γράφει ο Γιώργος Κύρτσος*

Το πρόβλημα

Οι τράπεζες έχουν χρηματιστηριακό πρόβλημα, εφόσον η διαρκής πτώση της τιμής των μετοχών τους έχει περιορίσει την κεφαλαιοποίηση σε κάτι περισσότερο από 5 δισ. ευρώ, ένα ελάχιστο ποσό σε σχέση με τη δυναμική που είχαν αναπτύξει πριν από την κρίση και τα τεράστια κεφάλαια που διατέθηκαν για τις τρεις ανακεφαλαιοποιήσεις τους.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα όμως έχει να κάνει με την αδυναμία τους να χρηματοδοτήσουν επαρκώς και με ανταγωνιστικά επιτόκια τον ιδιωτικό τομέα και να διαχειριστούν αποτελεσματικά τα «κόκκινα» δάνεια, χωρίς κοινωνικά δράματα.

Το τραπεζικό σύστημα βρίσκεται σε κατάσταση αδυναμίας εξαιτίας των συνεπειών της κρίσης του 2015. Τότε αποσύρθηκαν καταθέσεις άνω των 40 δισ. ευρώ από τις οποίες έχουν επιστρέψει γύρω στα 10 δισ. ευρώ, αυξήθηκαν τα «κόκκινα» δάνεια στο 45% του συνόλου και χάθηκαν πάνω από 30 δισ. ευρώ των προηγούμενων ανακεφαλαιοποιήσεων, τα οποία πρέπει να πληρωθούν από τους Ελληνες φορολογουμένους.

Η κυβέρνηση Τσίπρα δεν μπόρεσε να διαχειριστεί αποτελεσματικά το πρόβλημα που δημιούργησε. Η τρίτη ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών δεν κάλυψε πλήρως τις ανάγκες χρηματοδότησής τους. Οι Ευρωπαίοι εταίροι και πιστωτές δεν επέτρεψαν μεγαλύτερη συμμετοχή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας με δημόσιο χρήμα, θεωρώντας ότι έπρεπε να διευκολύνουν την ιδιωτικοποίηση και τον αφελληνισμό των τραπεζών και να περιορίσουν τον κυβερνητικό, κρατικό έλεγχο.

Ενώ είναι φανερό, εδώ και καιρό, ότι οι τράπεζες αδυνατούν να διαχειριστούν αποτελεσματικά τα «κόκκινα» δάνεια, ο Αλέξης Τσίπρας βγήκε από το πρόγραμμα αφήνοντας ένα τεράστιο υπόλοιπο 24 δισ. ευρώ σε σχέση με το ύψος της χρηματοδότησης που είχε συμφωνηθεί.

Οι έντονες διακυμάνσεις των τιμών των μετοχών των τραπεζών στο Χρηματιστήριο οφείλονται σε κινήσεις κερδοσκοπικών κεφαλαίων. Αναδεικνύουν όμως ένα σημαντικότερο ζήτημα, που είναι η αδυναμία των τραπεζών να παίξουν το ρόλο του καταλύτη της οικονομικής ανάπτυξης.

Λύση εκ των υστέρων

Το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης αναζητεί τώρα λύση στο πρόβλημα σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες.

Τα κεφάλαια των τραπεζών δεν επαρκούν για την εξυγίανση του χαρτοφυλακίου τους μέσω της μεγάλης μείωσης των «κόκκινων» δανείων. Σύμφωνα με το αυστηρό χρονοδιάγραμμα που έχει συμφωνηθεί, τα «κόκκινα» δάνεια πρέπει να περιοριστούν κατά 60% μέχρι τα τέλη του 2021.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Τραπέζης της Ελλάδος, ένα ποσό της τάξης των 14-15 δισ. ευρώ θα επέτρεπε τη δημιουργική, από οικονομική και κοινωνική άποψη, διαχείριση του 70% των «κόκκινων» δανείων.

Η κυβέρνηση, αφού στέρησε από το τραπεζικό σύστημα τα 24 δισ. του δανειακού προγράμματος που έμειναν αναξιοποίητα, προσπαθεί τώρα να καλύψει το κενό με τη διαχείριση των «κόκκινων» δανείων με μία μέθοδο που θα στηρίζεται στην έκδοση ομολόγων με κρατική εγγύηση.

Είναι άγνωστο αν αυτή η μέθοδος μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε κλίμακα που θα περιορίσει δραστικά το πρόβλημα των τραπεζών, εάν η παρέμβαση είναι στο πλαίσιο των κανόνων ανταγωνισμού της Ε.Ε. που αποτρέπει κρατικές ενισχύσεις και πώς τελικά θα καλύψουν το Δημόσιο και οι φορολογούμενοι το λογαριασμό.

Προς το παρόν το μόνο βέβαιο είναι ότι οι τράπεζες δεν μπορούν να χρηματοδοτήσουν επαρκώς την ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα, η κοινωνία δέχεται μεγάλη πίεση για αυστηρή διαχείριση των «κόκκινων» δανείων και πως οι χρηματιστηριακές αυξομειώσεις ενισχύουν το μήνυμα της αβεβαιότητας για το σύνολο της οικονομίας, κάνοντας ακόμα πιο επιφυλακτικούς τους υποψήφιους επενδυτές.

Μείωση συντάξεων

Η κυβέρνηση δεν έχει συγκεκριμένη πολιτική και σε ό,τι αφορά τη δημοσιονομική διαχείριση για την προγραμματισμένη και ψηφισμένη από τον ΣΥΡΙΖΑ και τους ΑΝ.ΕΛ. μείωση των συντάξεων.

Το Μαξίμου υποστηρίζει ότι η έξοδος από το πρόγραμμα είναι καθαρή και χωρίς δεσμεύσεις σε ό,τι αφορά την οικονομική πολιτική αλλά κινείται με έναν τρόπο που επιβεβαιώνει τη συνεχιζόμενη εξάρτηση από τους Ευρωπαίους εταίρους και πιστωτές.

Αντί για Κρατικό Προϋπολογισμό κατατέθηκαν διαφορετικά σενάρια προϋπολογισμού σε μια προσπάθεια να εξασφαλιστεί η συγκατάθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Eurogroup για την αναβολή ή ματαίωση της προγραμματισμένης μείωσης των συντάξεων.

Το οικονομικό επιτελείο είναι τόσο… ανεξάρτητο, ώστε κρέμεται από τα χείλη της Ανγκελα Μέρκελ ανάλογα με την ερμηνεία που δίνεται στις δηλώσεις της και σε παρεμβάσεις εκπροσώπων της από την εφημερίδα «Καθημερινή» ή «Τα Νέα».

Εν τω μεταξύ, η προγραμματισμένη μείωση των συντάξεων πραγματοποιείται κανονικά. Μειώθηκαν δραστικά οι νέες συντάξεις που αποδίδονται. Μειώθηκαν δραστικά οι επικουρικές συντάξεις, ενώ το ΕΚΑΣ έχει περιοριστεί σε συμβολικό ποσό της τάξης των 15 ευρώ το μήνα. Η προσπάθεια της κυβέρνησης έχει να κάνει με την αναβολή της μείωσης των παλαιών συντάξεων, οι οποίες, σύμφωνα με το σχέδιο που έχει εγκρίνει, υπογράψει και ψηφίσει ο Αλ. Τσίπρας πρέπει να προσαρμοστούν πέφτοντας στο επίπεδο των νέων συντάξεων.

Η κυβέρνηση έπρεπε να έχει ακολουθήσει τη γραμμή της Ν.Δ. και να μην είχε υπογράψει μια τόσο δραστική μείωση των συντάξεων, πέρα από τα όρια της αντοχής της ελληνικής κοινωνίας. Τώρα απλά προσπαθεί να κερδίσει προεκλογικά λίγο από το χαμένο έδαφος. Επιδίωξη είναι μία άτυπη αναβολή του μέτρου, με τη μέθοδο που ακολουθήθηκε για την εξάμηνη αναβολή της αύξησης του ΦΠΑ στα πέντε νησιά του Αιγαίου που δοκιμάζονται από το προσφυγικό-μεταναστευτικό.

Ο Αλ. Τσίπρας και οι συνεργάτες του δεν έλυσαν το πρόβλημα που δημιούργησαν στις τράπεζες, δεν έχουν αποσαφηνίσει τη δημοσιονομική πολιτική, ενώ προσπαθούν να διαπραγματευτούν την υπογραφή που έβαλαν για τις συντάξεις στο πλαίσιο ενός «πακέτου» που συνδέει την αναδιάρθρωση του χρέους του Ελληνικού Δημοσίου με την εφαρμογή πρόσθετων μέτρων.

Σε γκρίζα περιοχή

Παρά τις πρόσθετες τεράστιες θυσίες που έκανε ο ελληνικός λαός από το 2015, όλα δείχνουν ότι η ελληνική οικονομία μπαίνει ξανά σε μια γκρίζα περιοχή.

Ο δείκτης οικονομικής εμπιστοσύνης υποχώρησε θεαματικά τον Σεπτέμβριο, το Χρηματιστήριο εμφανίζει πτωτική τάση, το κόστος δανεισμού και τα επιτόκια των ομολόγων του Δημοσίου ανοδικά, μεγάλες επενδύσεις δεν πραγματοποιούνται παρά τις ασκήσεις διεθνών σχέσεων του πρωθυπουργού, ενώ πληθαίνουν τα δημοσιεύματα και τα σχόλια στα διεθνή ΜΜΕ για την οικονομική αβεβαιότητα στην Ελλάδα.

Από το γραβάτα-πάρτι στο Ζάππειο και την ανακοίνωση του τέλους της οικονομικής και της κοινωνικής οδύσσειας από τον πρωθυπουργό στην Ιθάκη περάσαμε ξανά πολύ γρήγορα στη σκληρή πραγματικότητα που διαμόρφωσαν τα λάθη και οι παραλείψεις του κ. Τσίπρα και των συνεργατών του.

Το πρόβλημα είναι ότι έχουν εξαντληθεί προ πολλού οι οικονομικές και κοινωνικές αντοχές, μαζί με την υπομονή του ελληνικού λαού. Οι πολίτες δέχτηκαν, όπως σε Ιρλανδία, Πορτογαλία και Κύπρο, την εφαρμογή ενός δύσκολου προγράμματος προσαρμογής τριετούς διάρκειας για να διαπιστώσουν ότι η αρχική τριετία έγινε πενταετία με ευθύνη των προηγούμενων κυβερνήσεων, στη συνέχεια οκταετία με πρωτοβουλία του ΣΥΡΙΖΑ και πάμε για δεκαετία με ένα αμφίβολης αποτελεσματικότητας άτυπο Μνημόνιο.

*Ο Γιώργος Κύρτσος είναι Ευρωβουλευτής της Νέας Δημοκρατίας

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής

[dynamic-sidebar id=”post-area-diabaste”]