Γράφει η Άννα Παναγιωταρέα

Είναι τόσο καταιγιστικά και αποτρόπαια τα γεγονότα που ζούμε, ώστε η ιστορία ενός πολιτιστικού συλλόγου, ίσως, φαίνεται αναχρονισμός. Ομως, είμαι από εκείνους -δεν είμαστε λίγοι- που πιστεύουμε ότι η κρίση δεν είναι μόνον οικονομική αλλά πρωτίστως πολιτιστική – με την έννοια της απαιδευσίας. Εχει σημασία να γνωρίσουμε δράσεις, παραδειγματικές και σημείο αναφοράς για έναν μικρό τόπο.

Το 1957, δεκαεπτάχρονοι της έκτης Γυμνασίου -τα παιδιά τότε μάθαιναν γράμματα στα σχολεία- πρωτοετείς της Ιατρικής, της Φιλοσοφικής, του Πολυτεχνείου και εργατόπαιδα ίδρυσαν τον Πολιτιστικό Σύλλογο Ελευσίνας. Στην πρώτη μετεμφυλιακή δεκαετία ο κόσμος προσπαθούσε να ξαναπάρει πίσω τη ζωή του, δίνοντάς της πνευματικό νόημα.

Τα μέλη του συλλόγου είχαν τόση ορμή και τέτοια αγάπη για τον τόπο τους, ώστε δημιούργησαν λέσχη, αγώνες με επιτραπέζια παιχνίδια, δανειστική βιβλιοθήκη, εξέδιδαν και περιοδικό. Επεκτάθηκαν σε πολιτιστικές εκδηλώσεις πρωτόγνωρες. Εκεί παρουσίασε ο Μίκης το Μαουτχάουζεν με τον Μπιθικώτση, εκεί πρωτοτραγούδησε η Φαραντούρη. Στον σύλλογο έδιναν διαλέξεις αστροφυσικοί για τον σπούτνικ που μόλις είχε ξεφύγει στο Διάστημα και ερευνητές για το πρωτάκουστο DNA. Ο σύλλογος έκανε εκδρομές: Μια Κυριακή στις Μυκήνες και την άλλη στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο να δει τη χρυσή μάσκα του Αγαμέμνονα. Οσα σήμερα θεωρούμε προσιτά και δεδομένα αποτελούσαν κατάκτηση.

Η παρουσία του συλλόγου στην κοινωνία της Ελευσίνας άρχισε να ενοχλεί. Η απήχησή του στα παιδιά και οι δράσεις του δεν έμπαιναν σε καλούπι. Είχε ανοικτές πόρτες για δεξιούς και αριστερούς. Δεν υπήρχαν κομματικές αντιπαραθέσεις. Ο πολιτισμός κυριαρχούσε.

Ομως οι ένστολοι της δημόσιας τάξης ανησύχησαν. Οταν το προεδρείο δεν συνεμορφώθη ως προς τας υποδείξεις, το έστειλαν στο δικαστήριο γιατί τα μέλη του επιδίδονταν σε «τζόγο», ήτοι σκάκι και πινγκ πονγκ… Ηρθε η 21η Απριλίου και διέλυσε τον σύλλογο. Το αρχείο, τα βιβλία, οι εκδόσεις χάθηκαν. Η προσπάθεια αναβίωσής του το 1975 απέτυχε. Είχε αλλάξει η εποχή.

Μελετώντας το γραμμένο -με ήθος και σεμνότητα- βιβλίο του φίλου μου Θανάση Λεβέντη, ευαίσθητου, ευγενούς και ειλικρινούς πατριώτη, σκέφτηκα ότι αξίζει να σας το συστήσω: «Ξαναζώντας το παρελθόν. Με τον μορφωτικό σύλλογο Ελευσίνος. 1957-1967, 1974-1976». Ηταν τότε που νέοι, με μεράκι, αγάπη και πολλή δουλειά έκτιζαν μια άλλη Ελλάδα. Αυτή που… ανέμελα η πρώτη φορά Αριστερά κατεδαφίζει…

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου