Με αριθμητική πρόοδο αυξάνονται οι σύμμαχοι της καμπάνιας: «Νομοθετήστε το δικαίωμα προτεραιότητας των Ελλήνων στην εξαγορά των δανείων τους». Το αρμόδιο υπουργείο Ανάπτυξης, για την ώρα, φαίνεται να βάζει «πάγο» σε αυτό το αίτημα, παρότι δανειολήπτες, νομικοί σύμβουλοι και στελέχη της αγοράς είναι στα… κάγκελα μετά την πρόσφατη απόφαση της κυβέρνησης να ρίξει στα «νύχια» των funds «κόκκινα» και ενήμερα δάνεια.

Η καμπάνια πήρε «σάρκα και οστά» στις 17.5.2016 στη διαδικτυακή υπηρεσία συλλογής υπογραφών avaaz.org (ψηφίσματα πολιτών), με παραλήπτες τον Ελληνα πρωθυπουργό, Αλέξη Τσίπρα, και τα μέλη του ελληνικού Κοινοβουλίου. Στις λίγες ημέρες ζωής που μετράει οι υπογραφές ξεπερνούν τις 3.000. Ο δρόμος, ωστόσο, είναι μακρύς για το στόχο των 350.000 υπογραφών, που θα αποτελέσουν δυνατή φωνή διεκδίκησης, ώστε να μην εκτυλιχθούν και στη χώρα μας σκηνές ανάλογες των μαζικών εξώσεων που έλαβαν χώρα στην Ισπανία το 2014, προκαλώντας τη διεθνή κατακραυγή.

«Είναι γνωστό ότι απ’ όπου πέρασαν τα κερδοσκοπικά funds έχουν φέρει τη δυστυχία, διότι με τα μόνα κριτήρια που λειτουργούν είναι τα αμιγώς χρηματοοικονομικά και κερδοσκοπικά, χωρίς ίχνος κοινωνικής ευαισθησίας. Είναι μια μοναδική ευκαιρία να ασκήσουμε πίεση να μη χαθεί η ιδιωτική περιουσία των Ελλήνων μαζί με την ήδη “απολεσθείσα” δημόσια περιουσία», δήλωσε στον «Ε.Τ.» της Κυριακής η δικηγόρος και δημιουργός της καμπάνιας, Αριάδνη Νούκα.

Κατά τα λεγόμενά της «η νομοθέτηση αυτού του αυτονόητου δικαιώματος είναι ο ελάχιστος σεβασμός απέναντι στην παροιμιώδη αξιοπρέπεια με την οποία οι Ελληνες αντιμετώπισαν την εκτεταμένη σε έκταση και χρόνο οικονομική κρίση». Διεμήνυσε, μάλιστα, σε όλους τους τόνους πως είναι αδιανόητο να μη μετέχει ο Ελληνας δανειολήπτης ή ο εγγυητής στην πώληση του δανείου του τη στιγμή, μάλιστα, που αυτή λαμβάνει χώρα έναντι χαμηλού αντιτίμου.

Πλήθος φορέων της αγοράς θεωρεί δεδομένο το… σφυρί για τα δάνεια σε εξευτελιστικές τιμές βασιζόμενο στην εμπειρία που υπάρχει από άλλα κράτη-μέλη της Ε.Ε. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν οι Ρουμανία και Ουγγαρία, όπου για τη μεν πρώτη τα δάνεια πουλήθηκαν από 6% έως 10% της ονομαστικής τους αξίας και για την άλλη τα «κόκκινα» καταναλωτικά δάνεια βγήκαν στο… σφυρί στο 12%-15% της αξίας τους. Πρόσθετα, στην Τσεχία και τη Σλοβακία τα δάνεια πουλήθηκαν έναντι 19%-21%, ενώ στην Πολωνία μεταξύ 11%- 14% της ονομαστικής τους αξίας τα καταναλωτικά και αντίστοιχα έναντι 6%-10% τα επιχειρηματικά.

Τα οφέλη

Πεποίθηση της κ. Νούκα είναι πως η εξαγορά των δανείων από τους ίδιους τους Ελληνες μπορεί να οδηγήσει σε μια σειρά από οφέλη. Κατ’ αρχάς, οι δανειολήπτες και οι εγγυητές θα αποτινάξουν «το δυσβάστακτο βάρος των δανειακών υποχρεώσεών τους, με αποτέλεσμα να αποφύγουμε τον αφανισμό της ακίνητης περιουσίας των Ελλήνων δανειοληπτών και εγγυητών, την απαξίωση της υπόλοιπης ακίνητης περιουσίας των Ελλήνων από επιθετικές κερδοσκοπικές κατασχέσεις και πλειστηριασμούς και τον αφελληνισμό των ελληνικών επιχειρήσεων ή το οριστικό κλείσιμό τους».

Την ίδια ώρα, οι τράπεζες θα πετύχουν ακριβώς ό,τι θα πετύχαιναν και με τη συνδιαλλαγή τους με το κερδοσκοπικό fund, δηλαδή θα εισπράξουν ακριβώς το ίδιο χρηματικό ποσό. «Η πίστη τους δεν διασαλεύεται, διότι θα πραγματώνουν μια θεσμοθετημένη υποχρέωσή τους. Η όποια διασπορά του ηθικού κινδύνου, για όσα δάνεια συνεπών δανειοληπτών δεν μεταβιβαστούν, μπορεί να αποφευχθεί με μια σημαντική επιτοκιακή ελάφρυνση που επίσης μπορεί και πρέπει να θεσμοθετήσει η Πολιτεία», πρόσθεσε η ίδια.

Το σπουδαιότερο, ωστόσο, σύμφωνα με την κ. Νούκα, είναι ότι δεν θα απειληθεί η συνοχή του κοινωνικού ιστού της Ελλάδας. Δεδομένου ότι ο αριθμός των Ελλήνων δανειοληπτών σήμερα κυμαίνεται περί τα 2.000.000 και εφόσον σ’ αυτούς προστεθούν και οι εγγυητές, «αντιλαμβανόμαστε ότι το θέμα της πώλησης των δανείων και των συνεπειών της μας αφορά όλους, ως κοινωνία, ως χώρα».

Ο… μπούσουλας

Το know-how, πάντως, για να περάσει η πρωτοβουλία από τα… χαρτιά στην πράξη υπάρχει. Η γειτονική Κύπρος, τον Οκτώβριο του 2015, ενώ βρισκόταν στο στάδιο της όγδοης αξιολόγησης, εν μέσω Μνημονίου και υπό την επίβλεψη της τρόικας, νομοθέτησε, τελικά, το δικαίωμα προτεραιότητας του δανειολήπτη στην εξαγορά του δανείου του (τροπολογία στο βασικό νόμο της πώλησης των δανείων). Βάσει αυτού, προβλέπεται πως πριν από την πώληση δανείου, το πιστωτικό ίδρυμα κοινοποιεί την πρόθεσή του να πωλήσει ή να διαθέσει όλο ή μέρος του χαρτοφυλακίου πιστωτικών διευκολύνσεων. Η κοινοποίηση γίνεται με δημοσίευση στην επίσημη εφημερίδα της Κυπριακής Δημοκρατίας και σε τρεις εφημερίδες ημερήσιου Τύπου, ενώ οι δανειολήπτες και οι εγγυητές τους μπορούν να υποβάλουν εντός 45 ημερών πρόταση για εξαγορά τής υπό πώληση πιστωτικής διευκόλυνσης.

Πρόσθετα, νομοθετήθηκε η υποχρέωση της τράπεζας να καλεί με επιστολή το δανειολήπτη και τους εγγυητές να υποβάλουν εντός 45 ημερών πρόταση εξαγοράς του δανείου και περιορίστηκε η δυνατότητα του δανειολήπτη να υποβάλει πρόταση για εξαγορά του δανείου του μόνο μία φορά. Σε περίπτωση, ωστόσο, που δεν κινήσει τις απαραίτητες ενέργειες συμπεραίνεται ότι δεν επιθυμεί την υποβολή της πρότασης.

Οι εμπλοκές

Στο μεταξύ, κύκλοι του υπουργείου Ανάπτυξης ανέφεραν στον «Ε.Τ.» της Κυριακής πως το συγκεκριμένο αίτημα -προς το παρόν τουλάχιστον- δεν είναι στις πρώτες προτεραιότητές του. «Δεν εξετάζεται αυτή τη στιγμή», όπως είπαν χαρακτηριστικά. Παρότι άφησαν ανοιχτό το ενδεχόμενο να συζητηθεί εν καιρώ, έκριναν αρκετά δύσκολο να καταρτιστεί ένα νομοθέτημα στα πρότυπα του κυπριακού μοντέλου που περιγράφηκε παραπάνω. Κι αυτό διότι, όπως σημείωσαν, υπάρχουν αρκετές δυσκολίες για τις οποίες έθεσαν ερωτηματικά στο κατά πόσο μπορούν να ξεπεραστούν.

«Αν ο δανειολήπτης ξέρει ότι μπορεί να εξαγοράσει το δάνειό του με έκπτωση για να μην πάει σε fund, έχει κίνητρο να μην το πληρώσει και να περιμένει αυτό το discount. Ο εξαιρετικά αδύναμος δανειολήπτης όμως που δεν μπορεί να βρει τα χρήματα για να εξαγοράσει το δάνειό του δεν θα ευνοηθεί από μια τέτοια ρύθμιση», σημείωσαν χαρακτηριστικά οι ίδιες πηγές.

Ο αντίλογος σε αυτόν τον «ηθικό κίνδυνο», όπως χαρακτηρίζεται, λέει πως εφόσον δεν πωλούνται μόνο τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, αλλά και τα ενήμερα, δεν χρειάζεται να «κοκκινίσει» ένα δάνειο για να είναι εν δυνάμει πωλούμενο σε fund. Συνεπώς, δεν χρειάζεται να ενεργήσει κάποιος «πονηρά» και να «κοκκινίσει» το δάνειό του.

Για τους εξαιρετικά αδύναμους οικονομικά δανειολήπτες η κ. Νούκα υποστήριξε: «Ευτυχώς στην Ελλάδα ακόμη είναι άρρηκτες οι οικογενειακές και φιλικές σχέσεις και σαφώς αν ένα δάνειο των 100.000 ευρώ πωλείται στις 20.000 ευρώ μπορούν να εξευρεθούν. Εάν δε είναι καταναλωτικό χωρίς εξασφάλιση, ένα δάνειο των 10.000 ευρώ πωλείται στο 0,5%, δηλαδή 50 ευρώ. Επομένως, είναι πρόσχημα ότι δεν καλύπτει και τους εξαιρετικά ευάλωτους δανειολήπτες. Εξάλλου, αυτοί έχουν και την επιλογή του νόμου Κατσέλη, αλλά όχι στο μέγεθος που θα προστατεύονταν εάν εξαγόραζαν το δάνειό τους. Κι αυτό, διότι το Δημόσιο καταβάλλει μέρος της μηνιαίας δόσης τους μόνο για τρία έτη».

ΠΡΩΤΟΣ ΤΟ ΕΙΧΕ ΑΝΑΔΕΙΞΕΙ Ο «Ε.Τ.»

Η έμπνευση που έχει εξελιχθεί σε… κίνημα

Πριν από την ψήφιση του νόμου που προβλέπει… σφυρί για «κόκκινα» και ενήμερα δάνεια λάμβαναν χώρα τιτλοποιήσεις απαιτήσεων δανείων και η εκχώρησή τους γινόταν με μια απλή εγγραφή στο ενεχυρολογείο χωρίς καμία ειδοποίηση του δανειολήπτη.

Το 2013, οπότε και παρατηρήθηκε ένα κύμα μεταβιβάσεων απαιτήσεων, η κ. Νούκα κοινοποίησε εξώδικο για λογαριασμό πελάτισσάς της σε τράπεζα ζητώντας να πληροφορηθεί εάν έχει πουλήσει το δάνειό της και, αν όχι, υπέβαλε πρόταση να το αγοράσει η ίδια ή τρίτο πρόσωπο που θα επιλέξει. Ο «Ε.Τ.», μάλιστα, είχε αναδείξει πρώτος το θέμα σε σχετικό δημοσίευμά του στις 18.11.2013 (φωτό). Η ίδια έκτοτε παρακολουθούσε στενά το ζήτημα, μέχρι που οι συγκυρίες την οδήγησαν στη σημερινή καμπάνια.

«Είναι, κατά την άποψή μου, μέγας μύθος ότι οι Ελληνες θέλουν ν’ αποφύγουν την αποπληρωμή των δανειακών τους υποχρεώσεων», τόνισε η κ. Νούκα στον «Ε.Τ.» της Κυριακής. Ως μέγιστη απόδειξη αυτής της θέσης παρέθεσε στοιχεία σύμφωνα με τα οποία το έτος 2007 τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ανέρχονταν σε ποσοστό 4,6%, ενώ σήμερα αγγίζουν το 53%. Κι αυτό, «αποκλειστικά λόγω της πρωτοφανούς σε μέγεθος και διάρκεια ύφεσης της ελληνικής οικονομίας. Αδυνατούν ν’ αντεπεξέλθουν στις δανειακές υποχρεώσεις τους εξαιτίας της βίαιης συρρίκνωσης των εισοδημάτων τους, της ανεργίας, των πολλαπλών δυσβάστακτων φορολογικών επιβαρύνσεων και του μεγάλου όγκου των πτωχευμένων επισήμως και ανεπισήμως επιχειρήσεων», όπως είπε.

Παράλληλα προέτρεψε στην υπογραφή του ψηφίσματος αναφέροντας πως «είναι μια διαδικασία απλή. Ολοκληρώνεται μέσω ενός κλικ στο avaaz.org ψηφίσματα πολιτών, όπου κάποιος γράφει το e-mail και το όνομά του και πατά υπογραφή. Πρόκειται για μια διαδικασία 30 δευτερολέπτων».

ΤΙ ΛΕΝΕ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ

ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΚΑΛΑΠΟΘΑΡΑΚΟΥ
ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΕΚΠΟΙΖΩ

«Να δοθεί μια δεύτερη ευκαιρία στους δανειολήπτες»

Η Πολιτεία οφείλει να δώσει μια δεύτερη ευκαιρία στους δανειολήπτες. Μία από τις προτάσεις της ΕΚΠΟΙΖΩ στον αγώνα της για την αναστολή των πλειστηριασμών ήταν και είναι η προστασία της κύριας κατοικίας σε όλους τους Ελληνες δανειολήπτες. «Κανείς δεν πρέπει να στερηθεί το δικαίωμα στη στέγη». Δικαίωμα συνταγματικά και κοινωνικά κατοχυρωμένο. Οφείλει να δώσει μια δεύτερη ευκαιρία η κυβέρνηση στους δανειολήπτες και να υποχρεώσει τις τράπεζες να θέσουν σε προτεραιότητα τη δυνατότητα εξαγοράς ή τη ρύθμιση του δανείου με ευνοϊκούς όρους στους ίδιους τους δανειολήπτες και όχι να πουλήσει τα δάνειά τους δίνοντάς τα βορά στους κερδοσκόπους που καιροφυλακτούν να τα πάρουν αντί πινακίου φακής. Δυστυχώς, η πραγματικότητα είναι ζοφερή… Σε αναστολή πώλησης βρίσκονται μόνο τα δάνεια που αφορούν (έχουν υποθηκεύσει) στην κύρια κατοικία (στεγαστικά, επισκευαστικά, καταναλωτικά, επιχειρηματικά) και μέχρι το τέλος του 2017. Η μόνη μας ελπίδα είναι να οργανωθούμε οι καταναλωτές και να απαιτήσουμε το αυτονόητο!».

ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΟΡΚΙΔΗΣ
ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (ΕΣΕΕ)

«Δεν θα περάσει από τους δανειστές»

Κανείς δεν μπορεί να υποχρεώσει τις τράπεζες να πουλήσουν δάνεια, εάν δεν το επιθυμούν ή τουλάχιστον για όσα εξυπηρετούμενα δάνεια δεν επιθυμούν να πουλήσουν. Η προσπάθεια της ΕΣΕΕ είναι να προτρέψει τόσο τις συστημικές τράπεζες όσο και τους δανειολήπτες να διαπραγματευτούν καλύτερους όρους μεταξύ τους, ώστε να αυτορρυθμίσουν σε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα πόσο και αριθμό δόσεων. Θεωρώ ότι με την ψήφιση του πολυνόμου, περισσότεροι δανειολήπτες δεν θα θελήσουν να οδηγηθούν σε μια διαδικασία που έχει…

αχαρτογράφητα νερά τόσο για τις τράπεζες όσο και για όσους έχουν δώσει υψηλής αξίας εγγυήσεις. Το νέο πλαίσιο νόμου όχι μόνο επιτρέπει, αλλά προτρέπει την πώληση των δανείων, ώστε να καθαρίσουν οι ελληνικές τράπεζες τους ισολογισμούς τους από επισφάλειες. Σε περίπτωση, μάλιστα, ρύθμισης ενός δανείου, αυτό θα μπορεί να πουληθεί ανά πάσα ώρα και στιγμή στο μέλλον σε κάποιο fund, ακόμα και εάν έχει ρυθμιστεί σήμερα μεταξύ τράπεζας και δανειολήπτη. Η καμπάνια, λοιπόν, για νομοθέτηση της προτεραιότητας των Ελλήνων να εξαγοράσουν τα δάνειά τους έχει καλό σκοπό, αλλά δυστυχώς είμαι σχεδόν βέβαιος ότι δεν θα έχει καμία τύχη από τους δανειστές.

ΙΩΑΝΝΑ ΦΕΝΤΟΥΡΗ

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής