Γράφει ο Μιχάλης Μαρδάς

To ΕThe Magazine του EleftherosTypos.gr προσπαθεί να ρίξει φως στo σκoτάδι. Εκεί, πίσω από την λάμψη, τις ιαχές του κόσμου για τα υπέροχα γκολ, τα εκατομμύρια που δαπανώνται για τα «χρυσά πόδια» προικισμένων ποδοσφαιριστών και την φαντασμαγορική ζωή των σύγχρονων αστέρων του παγκοσμίου ποδοσφαίρου. Εκεί που κρύβονται κάποιες τραγικές ιστορίες.

Παιδιά που ονειρεύονταν να ακολουθήσουν το παράδειγμα του Ντρογκμπά, του Τουρέ και πολλών άλλων διάσημων Αφρικανών ποδοσφαιριστών αλλά τα περισσότερα εξ αυτών κατέληξαν σε άγνωστα μέρη να τριγυρνούν ανυπεράσπιστα, φοβισμένα και με αβέβαιο παρόν και μέλλον.

 Το δράμα του Αλ Μπανγκουρά

Στη δύση του 2016 επέστρεψε στην δημοσιότητα της Αγγλίας η τραγική ιστορία του Αλ Μπανγκουρά. Αν και μόλις 28 ετών, ήδη έχει αποχωρήσει από την ενεργό δράση και εργάζεται για την προστασία νεαρών Αφρικανών ποδοσφαιριστών, που συχνά πέφτουν θύματα εξαπάτησης με δέλεαρ την καριέρα στην Ευρώπη.

Εξαπάτηση που την ένοιωσε και ο ίδιος και την εξιστόρησε με κάθε λεπτομέρεια στο BBC. Ο Μπανγκουρά είναι από τη Σιέρα Λεόνε και έζησε τον εφιαλτικό εμφύλιο πόλεμο της περασμένης δεκαετίας.

Κατάφερε να διαφύγει στη Γουϊνέα και από εκεί ένας Γάλλος τον βοήθησε να ταξιδέψει στη Γαλλία και στη συνέχεια στη Βρετανία. Ο συγκεκριμένος άνθρωπός, όμως, δεν ήταν ο καλός Σαμαρείτης για τον 14χρονο τότε Μπανγκουρά. «Με άφησε μόνο σε ένα διαμέρισμα. Ξαφνικά βλέπω δυο-τρεις να έρχονται κατά πάνω μου για να με βιάσουν. Φώναζα, έκλαιγα, ούρλιαζα και κατάφερα να διαφύγω. Δεν ήξερα καλά – καλά να μιλάω αγγλικά. Κρύωνα και φοβόμουν. Νόμιζα ότι η ζωή μου τελείωσε».

Για καλή του τύχη ένας Βρετανός τον περιέθαλψε και τον συμβούλευσε πως θα μπορούσε να πάρει άσυλο. Λίγους μήνες μετά, ο Μπανγκουρά έπαιζε στα τμήματα υποδομής της Τσέρτσεϊ Τάουν. Απο εκεί τον είδε η Γουότφορντ στην οποία πήγε το 2005 και έμεινε έως το 2009, για να ακολουθήσουν στη συνέχεια η Μπλάκπουλ και η Μπράιτον. Μετά από θητεία στην Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν  επέστρεψε στη Βρετανία στη Φόρεστ Γκριν (2011-14) για να κλείσει την καριέρα του τον περασμένο Μάιο στην Κόβεντρι.

 Η συγκλονιστική ιστορία του Μάθιου Εντάφε

Ο Μπανγκουρά μπορεί να έζησε εφιαλτικές στιγμές, αλλά ήταν ένας από τους τυχερούς. Την ίδια καλή και κακή τύχη παράλληλα είχε και ο Νιγηριανός Μάθιου Εντάφε. Ένα παιδί από τη Νιγηρία που κάποια στιγμή έπεσε και αυτό θύμα εξαπάτησης και για περίπου ένα χρόνο ήταν μακριά από την οικογένειά του, ζώντας καθημερινά υπό τον φόβο αν θα επιβίωνε για πολύ καιρό ακόμη ώστε να επιστρέψει σπίτι του. Και όλα αυτά γιατί απλά πίστεψε πως η τύχη του χαμογέλασε και η ποδοσφαιρική Ευρώπη τον περίμενε με ανοιχτές αγκάλες.

Η περιπέτειά του ξεκίνησε λίγους μήνες μετά τα 18^α γενέθλιά του όταν παρουσιάστηκε στην πόλη του ένας λευκός, καλοντυμένος άνδρας, οδηγώντας ένα αυτοκίνητο που μέχρι τότε οι ντόπιοι έβλεπαν μόνο από τις τηλεοράσεις.

«Μας έδειξε κάποιες φωτογραφίες του με γνωστούς παράγοντες ευρωπαϊκών ομάδων. Δεν ξέρω πως το έκανε αυτό, ίσως χρησιμοποίησε photoshop αλλά εκείνη την στιγμή εμένα μου φαίνονταν όλα αληθινά» είπε ο Μάθιου και πρόσθεσε: «Παρουσίασε ένα έγγραφο στο οποίο ανάφερε πως ψάχνει 30 παίκτες από την περιοχή ώστε να συμμετάσχουν σε δοκιμαστικούς αγώνες και για κάθε τέτοιο αγώνα ο παίκτης θα παίρνει 2.000 δολάρια και αν τελικά επιλεγεί ο πρώτος μισθός του θα κυμαίνεται από 10.000 έως 20.000 δολάρια. Δεν χρειάζονταν να πει περισσότερα. Ρώτησα πως θα μπορούσα να μπω στην λίστα και μου είπε πως θα με βοηθούσε αυτός. Θα του έδινα 5000 δολάρια και αυτός θα κανόνιζε να παίξω σε 30 δοκιμαστικά παιχνίδια με ομάδα της Ισπανίας οπότε θα εξοικονομούσα 60.000 δολάρια και στην συνέχεια θα ήμουν σε αυτούς που θα επιλέγονταν και θα είχα σίγουρο συμβόλαιο».

Με τα παραπάνω πείστηκε, η μητέρα του δανείστηκε από πολλούς για να συγκεντρώσει το ποσό και από εκείνο το σημείο ο υποσχόμενος παράδεισος μετατράπηκε σε κόλαση: «Εγώ μαζί με ακόμη 22 παιδιά από τη Νιγηρία ταξιδέψαμε με βάρκα για το Πράσινο Ακρωτήριο όπου εκεί μας είχαν πει πως θα ήταν το πρώτο προπονητικό κέντρο. Πήγαμε σε ένα κακόφημο ξενοδοχείο. Μετά από τέσσερις ημέρες παρουσιάστηκε μία ομάδα λευκών ανθρώπων που ο ατζέντης μας είπε ότι θα μας παρακολουθούσε. Ειπαν κάποιες κουβέντες μεταξύ τους που δεν καταλάβαμε και ξαφνικά εξαφανίστηκαν όλοι. Δεν τους ξανείδαμε ποτέ ούτε αυτούς, ούτε τον άνθρωπο που μας υποσχέθηκε τόσα. Μας πέταξαν από το ξενοδοχείο και όλοι μας προσπαθούσαμε να κάνουμε ότι δουλειά μπορούσαμε, ακόμη και παράνομες για να ζήσουμε. Είχα χάσει την πίστη μου ότι θα ξαναδώ την μητέρα μου. Για καλή μου τύχη μία κοπέλα με συμπάθησε και με σύστησε στον πατέρα της ο οποίος μου έδωσε μία δουλειά σε ναυπηγείο. Μετά από 11 μήνες έχοντας μαζέψει τα χρήματα για τα εισιτήρια επέστρεψα στην πατρίδα μου. Ημουν χαρούμενος γιατί επιβίωσα, αλλά στα 20 μου χρόνια είχα χάσει την ευκαιρία να σπουδάσω, πολλά χρήματα και την ελπίδα μου να γίνω ποδοσφαιριστής».

Αυτή την στιγμή ο Μάθιου Εντάφε προσπαθεί να αποτρέψει τους νέους να ακολουθήσουν τα βήματα του. Η μητέρα του πέθανε στα 52 της και ο ίδιος πιστεύει πως συνέβαλλε και η περιπέτειά του για να συμβεί αυτό και προσθέτει: «Αυτό το εμπόριο είναι κακό. Κάθε εμπόριο που εκμεταλλεύεται ανθρώπους και  καταστρέφει το μέλλον τους είναι κακό. Το σίγουρο είναι ότι το εμπόριο στο ποδόσφαιρο είναι μια άλλη έκδοση του εμπορίου σκλάβων».

 Τα «μαύρα διαμάντια», η είσοδος από την Ελλάδα και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης

Οι παραπάνω μαρτυρίες δεν είναι οι μοναδικές που αφορούν την συγκεκριμένη υπόθεση που όσο περνά ο καιρός τόσο περισσότερο γιγαντώνεται. Οι Βίλφριντ, Τουρέ, Ντρογκμπά, Καρεμπέ και Εσιέν είναι μερικοί από τους διάσημους Αφρικανούς αστέρες που έκαναν το όνειρό τους πραγματικότητα.

Είναι αυτοί που αποτελούν το παράδειγμα προς μίμηση για τους νεαρούς Αφρικανούς σχετικά με το πως μπορούν και αυτοί να φύγουν από την μίζερη καθημερινότητα τους αλλά επίσης είναι, χωρίς να  το ξέρουν, τα καλύτερα δολώματα για τους επιτήδειους ώστε να στηθεί το σκλαβοπάζαρο.

Πριν από μερικούς μήνες ο Βρετανός φωτογράφος  Τζέισον Αντριου απαθανάτισε με τον φωτογραφικό του φακό την… Οδύσσεια των Αφρικανών από τις χώρες της δυτικής Αφρικής μέχρι τα παράλια της Τουρκίας αλλά και την είσοδο κάποιων από αυτών στην Ελλάδα.

Την συλλογή του την ονόμασε «Μαύρα Διαμάντια» και φανερώνει με τον καλύτερο τρόπο την εναλλακτική διαδρομή που εκμεταλλεύεται το κύκλωμα. Για όσους δεν έχουν να τους δώσουν πολλά χρήματα ώστε να μεταβούν απευθείας στην Ευρώπη, υπάρχουν οι δουλέμποροι και  η μεταφορά τους μέσω της Τουρκίας και της Ελλάδας μέσα σε φουσκωτά και πλοιάρια. Μάλιστα υπάρχουν αναφορές πως πάρα πολλά παιδιά προσπάθησαν με αυτόν τον τρόπο να φτάσουν στην Ισπανία και χάθηκαν στην διαδρομή.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός κατά του ποδοσφαιρικού Traficing

Ο Καμερουνέζοι Ροζέρ Μιλά και Ζαν Κλοντ Μβουμπίν εδώ και 15 χρόνια έχουν δημιουργήσει την Culture Foot Solidaire. Ενας οργανισμός που ασχολείται με αυτό το αντικείμενο και έχει πάρα πολύ μεγάλη δράση.

Ο Μβουμπίν σε ημερίδα που διοργανώθηκε για τα θύματα του trafficking περιέγραψε με τα πιο μελανά χρώματα αυτό που συμβαίνει στο ποδόσφαιρο: «Δεν μπορούμε να υπολογίσουμε τον ακριβή αριθμό των θυμάτων. Οι κύριες πηγές είναι στις Νιγηρία, Γκάνα, Μάλι, Καμερούν, Ακτή Ελεφαντοστού. Μάλιστα όσο περνούν τα χρόνια η απάτη λαμβάνει άλλες διαστάσεις. Πριν από μερικά χρόνια είχαμε τους ψευτο-ατζέντηδες. Τώρα σε όλες αυτές τις χώρες λειτουργούν «ακαδημίες» (σ.σ. περισσότερο ως στρατόπεδα συγκέντρωσης μοιάζουν) υπό την καθοδήγηση ευρωπαϊκών ομάδων και ο στόχος τους είναι να στρατολογούν νέους. Ετοιμάζονται ψεύτικα χαρτιά και έρχονται μαζικά στην Ευρώπη. Κάποιοι από αυτούς είναι οι τυχεροί. Οι περισσότεροι όμως καταλήγουν στους δρόμους, έχοντας χάσει όλη τους την περιουσία και χωρίς να μπορούν να γυρίσουν στις πατρίδες τους. κάποιες ομάδες δείχνουν κατανόηση και τους βοηθούν στον επαναπατρισμό αλλά αυτές είναι λίγες».

Για τον Μβουμπίν η απαγόρευση από την ΟΥΕΦΑ να δρουν μάνατζερ στις μεταγραφές ανηλίκων έχει κάνει ακόμη πιο δύσκολη την κατάσταση, αφού αυτό το μέτρο ευνοεί την παρουσία απατεώνων. Όπως τονίζει τα εργοστάσια παραγωγής παικτών που έχουν στήσει οι Ευρωπαίοι στην Αφρική δρουν ανεξέλεγκτα και δεύτερον δεν προσφέρεται σε ποδοσφαιριστή από την Αφρική η δυνατότητα να αποκτήσει εύκολη πρόσβαση στην Ευρώπη για να δοκιμαστεί από ομάδες.

Με βάση τα στοιχεία που υπάρχουν από 4 έως 5.000 ευρώ υπολογίζεται το ποσό που αποσπούν οι επιτήδειοι από τις οικογένειες των Αφρικανών που θέλουν για το παιδί τους μία καλύτερη ζωή ενώ 2 στους 10 υπολογίζεται πως έχουν την τύχη να βρεθούν ξαφνικά από τους δρόμους της Αφρικής σε ομάδα της Ευρώπης. Οι υπόλοιποι οκτώ εξαπατούνται.

Το βιβλίο με τις αποκαλύψεις

Το ποδοσφαιρικό trafficking είναι υπαρκτό και πολύ σοβαρό πρόβλημα. Αναλύεται λεπτομερώς στο βιβλίο «The Lost Boys: Inside Football’s Slave Trade» του Εντ Χόκινς, ο οποίος δήλωσε πρόσφατα: «Μιλάμε πιθανότατα για τουλάχιστον χίλιους (νεαρούς) στην Ευρώπη κάθε χρόνο. Ωστόσο, το διεθνές Κέντρο Αθλητισμού και Ασφαλείας πιστεύει ότι είναι πολύ περισσότεροι. Ελάχιστοι είναι τόσο τυχεροί όσο ο Μπανγκουρά».

Ο συγγραφέας καταθέτει στοιχεία σύμφωνα με τα οποία αγγλικές ομάδες όπως είναι η Τσέλτεναμ εκμεταλλεύεται νεαρούς ποδοσφαιριστές από την Αφρική ενώ καταγγέλλει και τον Μβουμπίν ότι πίσω από τον οργανισμό που έχει δημιουργήσει ενεργεί και αυτός παράνομα προωθώντας έναντι μεγάλου οικονομικού ανταλλάγματος παίκτες από την Ιαπωνία και από άλλες περιοχές στην Ευρώπη. Καταγγελίες που φυσικά άμεσα δημιούργησαν αντιδράσεις και ο καταγγέλλων με τους καταγγέλλοντες θα λύσουν τις διαφορές τους στα δικαστήρια.

 Έξι ερωτήσεις και απαντήσεις για το σκλαβοπάζαρο στο ποδόσφαιρο

1. Τι ηλικία έχουν τα θύματα του trafficking στο ποδόσφαιρο;

Υπάρχουν περιπτώσεις που παιδιά ηλικίας 8 ετών έχουν πέσει θύμα της απάτης. Πάντως το πιο συνηθισμένο είναι να συναντάμε ανθρώπους από 14 έως 18 ετών.

2. Γιατί το πρόβλημα εντοπίζεται στην Αφρική;

Η εμπορία ανθρώπων για τα σπορ δεν γίνεται μόνο στην Αφρική. Ωστόσο επειδή στην συγκεκριμένη ήπειρο τα ταλέντο είναι μεγάλο, σε συνδυασμό με την φτώχεια και το χαμηλό επίπεδο μόρφωσης είναι πιο εύκολο για τους επιτήδειους να ξεγελάσουν τους παίκτες και τις οικογένειές τους.

3. Πόσα λεφτά υπεξαιρούν οι ψευτο-μάνατζερς;

Εχει υπολογιστεί πως το αρχικό ποσό που παίρνει από τα θύματα κυμαίνεται από 4 έως 5000 ευρώ αλλά αυτά δεν είναι τα μοναδικά χρήματα που υπεξαιρούν. Παίρνουν λεφτά υποσχόμενοι πως θα εκδώσουν βίζες ή πως θα δώσουν την ευκαιρία στους παίκτες να αγωνιστούν σε κάποιο δοκιμαστικό.

4. Ποια είναι η συνηθισμένη κατάληξη των εξαπατημένων;

Έλλειψη κάθε διάθεσης για ζωή, στροφή σε εγκληματικές ενέργειες όπως η πορνεία και  η κλοπή. Εθισμός στα ναρκωτικά και εκμετάλλευση από τους εμπόρους. Τις περισσότερες φορές είναι άστεγοι και ζουν από ελεημοσύνη και από τα τρόφιμα που βρίσκουν στα σκουπίδια.

5. Ποια είναι η χειρότερη εποχή για τα θύματα του σκλαβοπάζαρου;

Το χειμώνα είναι δραματική η κατάσταση. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού τα πράγματα είναι καλύτερα για αυτούς, αλλά όταν ο καιρός αρχίζει να κρυώνει στρέφονται προς την πορνεία, εθίζονται στα ναρκωτικά και γίνονται κλέφτες.

6. Γιατί δεν επιστρέφουν στις πατρίδες τους

Πολλοί από αυτούς αισθάνονται πάρα πολύ ντροπιασμένοι για να επιστρέψουν στην πατρίδα τους. Θεωρούν πως αυτοί έχουν κάνει το έγκλημα και δεν μπορούν να αντικρίσουν τους συγγενείς τους. Αλλοι δεν επιστρέφουν λόγω έλλειψης χρημάτων αλλά και διαβατηρίου.