Μετά τις πρόσφατες ανακοινώσεις για προϊόντα ακμής από εταιρίες-κολοσσούς στην παραγωγή καλλυντικών, τα οποία αποδείχθηκε από ανεξάρτητες μελέτες ότι περιέχουν καρκινογόνες ουσίες, μία νέα έκθεση της Ε.Ε. έρχεται να «δείξει» ξανά τα καλλυντικά ως τα πιο επιβλαβή προϊόντα.

Η έκθεση Safety Gate, που δημοσιεύθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αφορά προειδοποιήσεις που κοινοποιήθηκαν το 2023, μέσω του ευρωπαϊκού συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης για επικίνδυνα μη εδώδιμα προϊόντα. Οπως αποδείχθηκε, το προηγούμενο έτος τα καλλυντικά ήταν το είδος προϊόντων που κοινοποιήθηκε πιο συχνά από οποιοδήποτε άλλο ως επικίνδυνο για την υγεία και ανάγκασε τις εθνικές Αρχές των κρατών-μελών της Ε.Ε. να λάβουν μέτρα. Πέρυσι σημειώθηκε αριθμός-ρεκόρ προειδοποιήσεων από το 2003, ημερομηνία έναρξης της λειτουργίας του συστήματος ελέγχου προϊόντων Safety Gate.

Περίθαλψη

Ο «Ε.Τ.» της Κυριακής απευθύνθηκε στη δρα Αμαλία Τσιατούρα, δερματολόγο-αφροδισιολόγο, επιστημονική διευθύντρια της Cosmetic Derma Medicine, στην οποία έθεσε ερωτήματα για το μέγεθος του προβλήματος και την ασφάλεια των καλλυντικών προϊόντων που κυκλοφορούν στην Ελλάδα. Η γιατρός υποστηρίζει πως πολύ συχνά καλείται να προσφέρει περίθαλψη και υπηρεσίες σε ανθρώπους που έχουν υποστεί βλάβες από καλλυντικά προϊόντα, αλλά όχι μόνο.

«Από την προσωπική μου εμπειρία, ως κλινικός δερματολόγος, που εξετάζω καθημερινά δεκάδες ασθενείς στις κλινικές μας σε όλη την Ελλάδα και την Κύπρο, μπορώ να επιβεβαιώσω ότι πράγματι υπάρχουν περιστατικά που σχετίζονται με καλλυντικά προϊόντα. Συνήθως όμως το πρόβλημα αφορά σε δερματική αντίδραση, όπως πρόκληση ακμής, ατοπικής δερματίτιδας ή δερματίτιδας εξ επαφής. Να συμπληρώσω όμως εδώ ότι η πρόκληση μιας δερματικής αντίδρασης μετά τη χρήση ενός προϊόντος δεν συνεπάγεται ότι το προϊόν περιέχει μία απαγορευμένη ουσία στη σύστασή του, αλλά μπορεί να σχετίζεται με την αλλεργική προδιάθεση ή την ευαισθησία του δέρματος του ασθενούς», τονίζει η ειδικός.

Το 2023, οι Αρχές από τις 30 χώρες που συμμετέχουν στο δίκτυο Safety Gate, κοινοποίησαν 3.412 προειδοποιήσεις και 4.287 ενέργειες παρακολούθησης προϊόντων. Τα καλλυντικά ήταν στην κορυφή των προϊόντων που επισημάνθηκαν ως επικίνδυνα, ενώ ακολουθούν στη λίστα τα παιχνίδια, τα μηχανοκίνητα οχήματα, οι ηλεκτρικές συσκευές και τα ρούχα.Είναι, πράγματι, τα καλλυντικά τα πιο επικίνδυνα προϊόντα στην Ευρώπη; Η γιατρός σημειώνει πως η απάντηση δεν είναι εύκολη, καθώς τα καλλυντικά περιποίησης προσώπου και σώματος είναι μια τεράστια κατηγορία προϊόντων παγκοσμίως που δεν υπόκειται στους ίδιους ελέγχους παρασκευής, πιστοποίησης και διάθεσης και σε αγορές με διαφορετικούς ελεγκτικούς μηχανισμούς και ασφαλιστικές δικλίδες για τους καταναλωτές.

«Δεν μπορούμε να καταλήξουμε εύκολα στο συμπέρασμα ότι όντως τα καλλυντικά στο σύνολό τους είναι ένα επικίνδυνο προϊόν. Μπορούμε, όμως, να πούμε ότι είναι επικίνδυνο να μην υπάρχουν επαρκείς έλεγχοι και μηχανισμοί που να διασφαλίζουν ότι κάθε προϊόν που παίρνει στα χέρια του ο καταναλωτής είναι εγκεκριμένο και ασφαλές για τη χρήση που προορίζεται», σημειώνει η κ. Τσιατούρα.

ΕΙΝΑΙ ΑΛΛΕΡΓΙΟΓΟΝΟ

Το επικίνδυνο απαγορευμένο συνθετικό άρωμα BMHCA

Τα περισσότερα από τα καλλυντικά που κοινοποιήθηκαν στο Safety Gate αναφέρθηκε ότι περιέχουν BMHCA, ένα απαγορευμένο συνθετικό άρωμα, το οποίο μπορεί να βλάψει τη γονιμότητα και να προκαλέσει ερεθισμό του δέρματος.

Το BMHCA ή βουτυλοφαινυλική μεθυλοπροπιονάλη, σύμφωνα με τη γιατρό κ. Τσιατούρα, είναι ένα συνθετικό συστατικό που χρησιμοποιείται για να δώσει άρωμα σε κολόνιες, κρέμες σώματος, προϊόντα για μετά το ξύρισμα και διάφορα αρωματισμένα καλλυντικά.

«Η χρήση του σε καλλυντικά προϊόντα έχει απαγορευτεί από την 1η Μαρτίου 2022, κυρίως εξαιτίας της αλλεργιογόνου δράσης του. Εχει βρεθεί ότι η προσθήκη του σε καλλυντικά μπορεί να ευθύνεται, κυρίως, για δερματική αλλεργία εξ επαφής. Δεν μπορώ να απαντήσω σε ποια ποσότητα μπορεί να προκαλέσει πρόβλημα, γιατί αυτό εξαρτάται από το αλλεργικό υπόστρωμα του κάθε ατόμου, επομένως, ακόμη και σε μικρή ποσότητα, θα μπορούσε σε κάποιον να προκαλέσει έντονη δερματική αντίδραση», σημειώνει η δερματολόγος.

ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Κάτω από τα… ραντάρ του ΕΟΦ η ελεύθερη διακίνηση στο Διαδίκτυο

Η Ελλάδα διέπεται από τους ίδιους κανονισμούς κυκλοφορίας ενός καλλυντικού προϊόντος με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων και οι αντίστοιχοι ελεγκτικοί μηχανισμοί εκτιμούν την ασφάλειά του με βάση τα συστατικά που περιέχει, την ποσότητα και τους συνδυασμούς τους. Είναι και ο αρμόδιος φορέας -εκτός από την αδειοδότηση- να ασκεί και τακτικούς δειγματοληπτικούς ελέγχους.

Ωστόσο, η ελεύθερη διακίνηση καλλυντικών προϊόντων μέσω Διαδικτύου καθιστά, τελικά, τις εγκρίσεις και τους ελέγχους του ΕΟΦ ως μη επαρκείς για την ασφάλεια των καταναλωτών.

«Σοβαρό ζήτημα»

Δεν αποκλείεται μη εγκεκριμένα από τις αρμόδιες Αρχές καλλυντικά προϊόντα να κυκλοφορούν ακόμη και στα ινστιτούτα αισθητικής.

«Αυτό είναι ένα πολύ σοβαρό ζήτημα», σημειώνει η κ. Τσιατούρα και εξηγεί: «Δεν θα μπορούσαμε ως γιατροί να μη χρησιμοποιούμε προϊόντα που πληρούν τα κριτήρια ασφαλείας του ΕΟΦ. Γιατί αλλιώς διακινδυνεύουμε την υγεία των ανθρώπων που μας εμπιστεύονται. Ωστόσο, δυστυχώς, όσο υπάρχει ελεύθερη διακίνηση μη ελεγμένων καλλυντικών προϊόντων στο Διαδίκτυο, υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο να καταλήγουν αυτά σε ινστιτούτα αισθητικής, ακόμη ίσως και σε ιατρεία».

Τα προϊόντα αυτά, σύμφωνα με τη δερματολόγο, μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα στους ασθενείς, «από δερματοπάθειες και αλλεργίες μέχρι ενδεχομένως σοβαρότερα θέματα, τα οποία δεν μπορούμε να προβλέψουμε, αφού σε περιπτώσεις μη πιστοποίησης ενός προϊόντος δεν γνωρίζουμε τι περιέχει και τι μπορεί αυτό να προκαλέσει».

Η Πολιτεία οφείλει να θεσπίσει πιο αυστηρό πλαίσιο ελέγχων σε ιατρεία και ινστιτούτα, αλλά και ο ίδιος ο καταναλωτής, λέει η κ. Αμαλία Τσιατούρα, «μπορεί να προστατεύσει τον εαυτό του επιλέγοντας ιατρούς και κλινικές με πολύχρονη παρουσία, που τηρούν στα ιατρεία τους όλα τα πρωτόκολλα ασφαλείας και ποιότητας υπηρεσιών και που μπορεί να τους εμπιστευτεί τόσο για τις ιατρικές πράξεις όσο και για τα προϊόντα που χρησιμοποιούνται κατά την εφαρμογή τους».

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΑΝ ΠΡΟΪΟΝΤΑ

Η «βόμβα» για καρκινογόνο ουσία σε σκευάσματα κατά της ακμής

Μεγάλη παγκόσμια αναστάτωση προκάλεσε στις αρχές Μαρτίου η είδηση ότι εντοπίστηκε καρκινογόνος ουσία σε σαπούνια, κρέμες και γενικά προϊόντα που καταπολεμούν την ακμή, πολύ διάσημων εταιριών καλλυντικών.

Η διαπίστωση έγινε, μάλιστα, έπειτα από έρευνα ανεξάρτητου εργαστηρίου στην Αμερική, το οποίο εντόπισε υπεροξείδιο του βενζολίου, ουσία που επιτρέπεται μόνο σε φαρμακευτικά σκευάσματα που χορηγούνται με σύσταση γιατρού.

Τα τεστ, στα οποία υπέβαλε τα προϊόντα το εργαστήριο Valisure, έδειξαν ότι κάποια από αυτά θα μπορούσαν να υπερβούν πάνω από 800 φορές το όριο συγκέντρωσης του βενζολίου που έχει θέσει ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA).

Η είδηση έσκασε σαν βόμβα στον χώρο της Αισθητικής Ιατρικής. Η ουσία αυτή έχει ήδη ανιχνευθεί σε πολλά ακόμη προϊόντα, όπως σε αντηλιακά, απολυμαντικά χεριών και σαμπουάν. Πολλές εταιρίες αναγκάστηκαν να ανακαλέσουν τα προϊόντα τους.

Υψηλές θερμοκρασίες

Διευκρινίστηκε, ωστόσο, ότι το βενζόλιο απελευθερώνεται συγκεκριμένα μόνο όταν τα καλλυντικά αυτά υποστούν αλλοιώσεις ύστερα από έκθεση σε θερμοκρασίες 37, 50 και 70 βαθμών Κελσίου για τουλάχιστον 14 ημέρες.

Η παραπάνω συνθήκη, ωστόσο, δεν μειώνει τη σοβαρότητα του θέματος, καθώς, όπως υποστηρίζουν οι επιστήμονες, εταιρίες τόσο μεγάλου βεληνεκούς οφείλουν να παράγουν ασφαλή προϊόντα σε κάθε συνθήκη, ακόμη και αν π.χ. ξεχαστούν σε ένα αυτοκίνητο που θα εκτεθεί σε υψηλές θερμοκρασίες.

«Η ουσία είναι η εξής: Οι κατασκευαστές καλλυντικών οφείλουν να σέβονται και να τηρούν τις οδηγίες των ελεγκτικών Αρχών. Δεν υπάρχουν “λίγο” βλαβερές ουσίες… Οποιαδήποτε κρίνεται από τις αρμόδιες επιτροπές ως μη ασφαλής, πρέπει να αποσύρεται και οι φόρμουλες του σκευάσματος να προσαρμόζονται», σχολιάζει η κ. Τσιατούρα.

Να σημειωθεί πως υψηλά επίπεδα βενζολίου δεν βρέθηκαν μόνο στα προϊόντα ακμής αλλά και στον αέρα γύρω από τις συσκευασίες, κάτι που μπορεί να υποδηλώνει ότι η καρκινογόνος ουσία ενδέχεται να διαρρέει από ορισμένες συσκευασίες, με κίνδυνο να την εισπνεύσει κάποιος, ανέφεραν οι επιστήμονες του ανεξάρτητου εργαστηρίου Valisure.