Παρά το μέγεθος της έκτασής τους καταφέρνουν να κρατήσουν αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη στις εκατοντάδες σελίδες τους, καθώς συγκλίνουν ως τεκμηριωμένες μελέτες σε ένα παρελθόν που διδάσκει, πληροφορεί και συναρπάζει, κάνοντας την ανάγνωση της Ιστορίας να ρέει! Πρόκειται για τα δύο αναγνώσματα, «Ο Ενδοξότερος Αγώνας – Η Ελληνική Επανάσταση του 1821» του καθηγητή Φιλοσοφίας Δικαίου και Θεωρίας Θεσμών και διευθυντή του Εργαστηρίου Πολιτικής και Θεσμικής Θεωρίας και Ιστορίας των Ιδεών στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Αριστείδη Ν. Χατζή (εκδ. Παπαδόπουλος, 2021) και «Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος. Ο εμπνευστής του συνταγματικού Κράτους» της νομικού και ιστορικού, βραβευμένης συγγραφέως Λύντια Τρίχα (εκδ. Πατάκη, 2024).

Η μελέτη του κ. Χατζή αναδεικνύει παράλληλα και λεπτομερώς τη σταθεροποίηση στρατιωτικά των Ελλήνων και την ιστορία γεωπολιτικού αναπροσανατολισμού τους, ένα επίτευγμα του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου. Ο «Ενδοξότερος Αγώνας», όπως άλλωστε χαρακτήρισε η μεγάλη συγγραφέας Μαίρη Σέλεϊ την Ελληνική Επανάσταση και ενέπνευσε για τον τίτλο του αναγνώσματος, αποτυπώνει μία καλειδοσκοπική εικόνα της επιτυχίας της Επανάστασης και των ανθρώπων που έδρασαν, πριν από 200 και πλέον χρόνια από τις μέρες μας. Η ενδελεχής μελέτη του κ. Χατζή, σε συνδυασμό με την μεταδοτικότητα της γραφής του, καταφέρνουν να αναβιώσουν πρόσωπα όπως ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, ο Μάρκος Μπότσαρης και ο Ιωάννης Καποδίστριας και οι συνθήκες της εποχής, για να ξετυλίξουν όχι μόνο τις ιστορίες, αλλά και το πώς τελικά κατόρθωσαν να θεμελιώσουν το νέο ελληνικό κράτος. Η πολυσέλιδη μελέτη μέσα από αρχεία και μαρτυρίες μάς ταξιδεύει από τον Μάρτιο του 1821, δίνοντας μια πρώτη εικόνα της πορείας του Αγώνα, και ολοκληρώνεται στις αρχές του 1823… Αναμένοντας με αγωνία τον δεύτερο τόμο, «Ο Ενδοξότερος Αγώνας» μοιάζει με μια μεγάλη σαγηνευτική τοιχογραφία του Αγώνα μέχρι το 1823. Ο τρόπος γραφής του κ. Χατζή χτίζει μια ζώσα προσπάθεια να ενταχθεί το νεοσύστατο ελληνικό κράτος σε ένα σύγχρονο, ευρωπαϊκό πλαίσιο. Ο αναγνώστης κομίζει όχι μόνο με γνώσεις αλλά και εικόνες, διακρίνοντας την Ελληνική Επανάσταση ως μία από τις μεγάλες φιλελεύθερες επαναστάσεις της εποχής, με τον Μαυροκορδάτο να αναγνωρίζεται ως θεμελιωτής του πολιτικού φιλελευθερισμού στην Ελλάδα.

Κατά τρόπο ανάλογο, αλλά σαφώς διαφοροποιημένο, η κ. Τρίχα δίνει μια σφριγηλή βιογραφία στην πολυσχιδή και αμφιλεγόμενη προσωπικότητα του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου.

Η βιογραφία αποτυπώνει τη ζωή και τη δράση του αριστοκρατικής φαναριώτικης καταγωγής Α. Μαυροκορδάτου (1791-1865) και πώς εξελίχθηκε ως «πολιτικός μεγάλου διαμετρήματος». Πολύγλωσσος και ευρυμαθής, συνδύασε την πολιτική με μια βαθιά κατανόηση των γεωπολιτικών ρευμάτων της εποχής του. Συστράτευσε στη δράση του τη μόρφωση, τη γνώση και την εμπειρία. Η ιδιαίτερη κλίση στις ξένες γλώσσες μνημονεύεται σε κάθε περιγραφή του, σύμφωνα με την ενδελεχή και τεκμηριωμένη μελέτη της κ. Τρίχα, η οποία επέλεξε να βιογραφήσει τον Μαυροκορδάτο όχι μόνο ως πολιτικό πρόσωπο, αλλά και ως άνθρωπο, αφηγείται δηλαδή και την ιδιωτική του ζωή, όπως είχε κάνει και στις βραβευμένες βιογραφίες του Σπυρίδωνος και του Χαρίλαου Τρικούπη. Στις σελίδες υφαίνεται η πολύπτυχη διαδρομή του Μαυροκορδάτου από την Κωνσταντινούπολη στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, στην Κεντρική Ευρώπη και στην Ελλάδα. Ο βίος του (1791- 1865) σείεται από εγχώρια και διεθνή συγκλονιστικά γεγονότα, τα οποία χρονικά ορίζονται από τη Γαλλική Επανάσταση και το τέλος του Αμερικανικού Εμφύλιου Πολέμου. Στην καταγραφή της ζωής του όμως αποτυπώνονται οι ιδέες και το όραμα των νεανικών του χρόνων, οι διπλωματικές και προσωπικές σχέσεις που ανέπτυξε, οι αθέατες πλευρές της ζωής του, τα προτερήματα και ελαττώματα, αλλά και οι επιτυχίες και αποτυχίες καθ’ όλη την πορεία του ως ηγετική πολιτική προσωπικότητα.

Η ΕΝΤΑΞΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΤΗ ΔΥΣΗ

Και στα δύο αναγνώσματα προκαλούν μεγάλο ενδιαφέρον η ένταξη της Ελλάδας στον δυτικό κόσμο και η οικοδόμηση του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους, το πώς ψηφίζεται το Προσωρινόν Πολίτευμα, το πρώτο ελληνικό Σύνταγμα το 1822 και διαπιστώνεται ότι η ψήφισή του ήταν καταλυτικό γεγονός για την εξέλιξη της Επανάστασης και πιστώνεται στην πολιτική του Μαυροκορδάτου. Εν πολλοίς, στα δύο αναγνώσματα, τα ιστορικά γεγονότα ενώνονται με τη δεξιοτεχνία της λογοτεχνικής προσέγγισης και βοηθούν τον αναγνώστη σκεφτεί και να καταλάβει την αξία του συνταγματικού κράτους στην ευρωπαϊκή σκηνή τότε και τη σημασία του για μας σήμερα.

INFO:

«Ο ΕΝΔΟΞΟΤΕΡΟΣ ΑΓΩΝΑΣ – Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821», Χατζής Ν. Αριστείδης, εκδόσεις Παπαδόπουλος, σελίδες 648

«Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος: Ο εμπνευστής του συνταγματικού κράτους», Λύντια Τρίχα, εκδόσεις Πατάκη, σελίδες 784