Η ποίηση υμνεί τις αρετές, τα ιδανικά και τις αξίες της ζωής, τις θυσίες και τον ηρωισμό. Και ο νέος τόμος-ανθολογία με τίτλο «Χαίρε, ω χαίρε Ελευθεριά! Ο Αγώνας του 1821 στην Ελληνική και Ξένη ποίηση», προϊόν συνεργασίας της Τράπεζας Πειραιώς και του Ιδρύματος Τάκης Στασινόπουλος-Σπουδαστήριο Νεοελληνικής Ποίησης», τα εμπεριέχει όλα… Εμπνευση, σεβασμό, θυσία, αναγέννηση, αλλά και όνειρα για το μέλλον.

Ως «ανεκτίμητα έργα ποίησης και τέχνης» χαρακτηρίζει ο πρόεδρος Τράπεζας Πειραιώς Γ. Χαντζηνικολάου τα αριστουργήματα που φυλάσσονται στον πρώτο σπουδαίο τόμο κι αποτυπώνουν «τη δύναμη που ασκεί η ποίηση στην ψυχή και το πνεύμα των ανθρώπων κάθε εποχής». Εξίσου ενδιαφέρουσα και ιδιαιτέρως σπάνια είναι η δεύτερη πρωτότυπη έκδοση σε πλήρη μορφή του «Υμνου εις την Ελευθερίαν» του Διονυσίου Σολωμού, που κοσμείται με ξυλογραφίες των αγωνιστών του 1821, φιλοτεχνημένες από τον εικαστικό Γιάννη Ψυχοπαίδη. Δύο τόμοι φορτωμένοι με Ιστορία, τέχνη και ηρωισμό, αποτίουν φόρο τιμής σε όσους επιστράτευσαν τον νου αλλά και το κοντύλι πριν από 200 χρόνια.

Σε 967 σελίδες του τόμου «Χαίρε, ω χαίρε Ελευθεριά! Ο Αγώνας του 1821 στην Ελληνική και Ξένη ποίηση» «φωλιάζουν» τουλάχιστον 900 ποιήματα δυόμιση αιώνων… Οι μελετητές Θανάσης Γαλανάκης και Μάνος Κουμής έχοντας ερευνήσει περίπου 2.000 ποιητικές συλλογές κατέληξαν σε ένα συναρπαστικό σώμα ποιημάτων-ανθολόγιο που ξεκινάει από τη δημοτική ποίηση, τη σημαιοφόρο των πρώτων σκέψεων και περιδιαβαίνει σε ένα ποιητικό αισθητικό σύμπαν 200 Ελλήνων και ξένων ποιητών από τα προεπαναστατικά χρόνια έως τις ημέρες μας.

Ο Θούριος του Ρήγα Βελεστινλή πρωτοστατεί και η πένα του περιγράφει τα ιδεώδη που ενέπνευσαν την Επανάσταση. «Ο Θάνατος του Μάρκου Μπότσαρη» του Θεόδωρου Αλκαίου, με ιδιαίτερο λογοτεχνικό αποτύπωμα, αλλά και η «Εξοδος του Μεσολογγίου» της Αντωνούσας Καπουράκη προετοιμάζουν τον αναγνώστη για το ποιητικό σύμπαν του Ανδρέα Κάλβου που μας αφηγείται «Εις τον ιερόν λόχον», «Εις Χίον», «Ο Ωκεανός» και «Ο βωμός της Πατρίδας». Στην ανθολογία συναντάμε υπογραφές όπως των Βαλαωρίτη, Σολωμού, Σούτσου, Δροσίνη και άλλων προγενέστερων του Παλαμά και του Κρυστάλλη, οι οποίοι δίνουν με τη σειρά τους τη σκυτάλη στους Βάρναλη, Σικελιανό και Καρυωτάκη. «Η Μνήμη του Μακρυγιάννη» του Γιώργου Σεφέρη δεσπόζει στη γενιά των ποιητών του ’30. «Φάροι» στο ποιητικό πανόραμα -λαμπρά αναγνώσματα για το ελληνικό έθνος- στέκουν «Ο Δρόμος» του Εμπειρίκου, το «Χωρικό» της Πλακωτάρη, «Η πόλις του φωτός» του Εγγονόπουλου και φυσικά το «Υστερόγραφο της Δόξας» του Ρίτσου. «Τη γλώσσα μού έδωσαν ελληνική/ το σπίτι φτωχικό στις αμμουδιές του Ομήρου. Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου στις αμμουδιές του Ομήρου» γράφει ο Οδυσσέας Ελύτης στο έργο του «Το Αξιον Εστί» στη σελίδα 501 του τόμου δίνοντάς μας τη σπίθα να στοχαστούμε τη σημαντικότητα της γλώσσας, πρωταγωνίστριας της κοινωνίας ανά τους αιώνες. Εξάλλου η ποίηση δεν τέρπει απλώς, κυρίως προβληματίζει, παραδειγματίζει και διδάσκει.

Το ίδιο συμβαίνει και με τους ξένους συγγραφείς. Συγκεντρώνοντας ποιήματα από την Αγγλία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Ρωσία, ακόμα κι από τη μακρινή Κούβα, ανθολογώντας ποιητές γνωστούς σε όλους μας. Από τον «Φάουστ» του Γκαίτε έως την «Καταστροφή των Ψαρών» του Μίλερ δημιουργείται ένα νοητό ταξίδι γεμάτο εικόνες και σκέψεις. Εμβληματικά έργα των Λόρδου Βύρωνα, Βίκτωρος Ουγκώ και Αλέξανδρου Πούσκιν συνομιλούν με φωνές άσημων συγγραφέων μεταμορφώνοντας την ανθολογία σε μια αποκάλυψη για το 1821.

Ο πρόεδρος του Ιδρύματος Τάκης Σινόπουλος-Σπουδαστήριο Νεοελληνικής Ποίησης Ξάνθος Μαϊντάς, αναφερόμενος στη συνεργασία των δύο οργανισμών, επεσήμανε στο σημείωμά του ότι «πρόκειται για μια απόφαση εθνικής ενότητας και εθνικής συνεισφοράς όπως αυτή υπαγορεύεται από τις μεγάλες στιγμές της Επανάστασης του 1821. Το έργο μας αυτό αποτελεί ταπεινή απότιση φόρου τιμής στους ανθρώπους, Ελληνες και ξένους, που αγωνίστηκαν για την Ελευθερία της Ελλάδας». Είναι αξιοσημείωτο ότι η ανθολογία συνοδεύεται από γλωσσικά και πραγματολογικά υπομνήματα, παραθέτοντας στο τέλος κάθε ενότητας ένα σύντομο βιογραφικό σημείωμα του ποιητή-συγγραφέα και τις βιβλιογραφικές πηγές απ’ όπου αντλήθηκαν τα κείμενα. Παράλληλα το ταξίδι αναπτύσσεται με εύληπτη και άμεση εξήγηση άγνωστων λέξεων και παράθεση πληροφοριών για πρόσωπα, γεγονότα και μάχες που εντοπίζονται στους στίχους των ποιημάτων βοηθώντας καθοριστικά την ιστορική ένταξη του αναγνώστη στην ποιητική διαδρομή που έχει σχεδιαστεί με βάση τον δημιουργό. Πέρα λοιπόν από τα ποιήματα και τα υπομνήματα που συνοδεύουν την ανάγνωση του βιβλίου, ο τόμος κοσμείται από εικαστικά αριστουργήματα που άντλησαν την έμπνευσή τους από την Επανάσταση και ολοκληρώνεται πολύ εύστοχα με τα τυπογραφικά κοσμήματα της Ηρώς Νικοπούλου, τα οποία σχεδιάστηκαν αποκλειστικά ως εικονογραφικό παράρτημα, όπου κάθε ένα όπλο, ένδυμα, αντικείμενο των αγωνιστών συνοδεύονται από κείμενα της εικαστικού και συγγραφέα.

Ιδανικό συμπλήρωμα

Το λογοτεχνικό επετειακό αφιέρωμα της Τράπεζας Πειραιώς συμπληρώνεται με μια «χάρμα ειδέσθαι» πρωτότυπη έκδοση σε πλήρη μορφή της πρώτης έκδοσης του 1825 του «Υμνου εις την Ελευθερίαν» του Διονυσίου Σολωμού, που κοσμείται με ξυλογραφίες των αγωνιστών του 1821, φιλοτεχνημένες από τον εικαστικό Γιάννη Ψυχοπαίδη. Μια σπουδαία διαχρονική παρακαταθήκη για το μέλλον, για τις νέες γενιές που εμπνέονται από τα ιδανικά της Ελευθερίας. Από τους πρώτους στίχους αρχίζει ο στοχασμός: «Σε γνωρίζω από την κόψη / του σπαθιού την τρομερή, / σε γνωρίζω από την όψη / που με βία μετράει τη γη». Το ποίημα, βαθιά ριζωμένο στη συλλογική μας συνείδηση, ο μεγαλύτερος σε έκταση ύμνος κράτους παγκοσμίως, αποτυπώνεται με την κλασική, χειροποίητη τυπογραφία 158 τετράστιχων στροφών. Από αυτές οι 24 πρώτες καθιερώθηκαν ως Εθνικός Υμνος το 1865. Ο Υμνος πλαισιώνεται εικαστικά από τις 22 ξυλογραφίες ηρώων της Επανάστασης, από τους Μπάιρον και Ρήγα μέχρι τον Καποδίστρια και τον Μακρυγιάννη διά χειρός του σπουδαίου Γιάννη Ψυχοπαίδη.

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΧΑΡΑΚΤΙΚΗΣ για μικρούς και μεγάλους

Στο πλαίσιο των επετειακών δράσεων της Τράπεζας Πειραιώς για τον εορτασμό των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821, το ΠΙΟΠ οργανώνει εργαστήρια χαρακτικής, για μικρούς και μεγάλους, στο Ιστορικό Αρχείο (Δωρίδος 2 & Λεωφόρος Ειρήνης 14, Ταύρος).

Αύριο Δευτέρα 11 και την Τετάρτη 13 Οκτωβρίου (ώρες 17:00-20:00) πραγματοποιούνται δύο αυτόνομα εργαστήρια χαρακτικής, για ενήλικες, με τίτλο «Με έμπνευση τους Αγωνιστές του 1821». Με τη βοήθεια του ζωγράφου και χαράκτη Μάρκου Καμπάνη και αντλώντας έμπνευση από τα χαρακτικά πορτρέτα των αγωνιστών της Επανάστασης, φιλοτεχνημένα από τον Γιάννη Ψυχοπαίδη, οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να δημιουργήσουν τα δικά τους σχέδια αλλά και να φτιάξουν μήτρες, ώστε να τυπώνουν το έργο τους σε όσα αντίτυπα επιθυμούν.

Την Τρίτη 12 και την Πέμπτη 14 Οκτωβρίου (ώρες 17:00-18:00) διοργανώνονται, επίσης, δύο εργαστήρια με τίτλο «Μικροί χαράκτες», για γονείς και παιδιά, ηλικίας 5 έως 11 ετών. Μικροί και μεγάλοι θα έχουν την ευκαιρία να δημιουργήσουν τα δικά τους έργα τέχνης. Στη συνέχεια, αξιοποιώντας την τέχνη της χαρακτικής θα κατασκευάσουν μήτρες, ώστε να μπορούν να τυπώνουν το έργο τους ξανά και ξανά. Η συμμετοχή στα εργαστήρια και τα υλικά είναι δωρεάν. Απαραίτητη η κράτηση θέσης στο τηλέφωνο 2103418051, Δευτ.-Παρ. 09:00-17:00.

H αναδημοσίευση του παραπάνω άρθρου ή μέρους του επιτρέπεται μόνο αν αναφέρεται ως πηγή το ELEFTHEROSTYPOS.GR με ενεργό σύνδεσμο στην εν λόγω καταχώρηση.