ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗ ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΟ ΓΙΟΥΛΗ ΤΣΑΚΑΛΟΥ

Αυτό δίνει μια πολύ ενδιαφέρουσα ενέργεια στον τρόπο που κυλούν οι ιστορίες του. Στο «Ο γιός του Ιταλού», που κυκλοφόρησε πριν από λίγους μήνες από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος, στον πυρήνα της ιστορίας βρίσκεται ακριβώς αυτή η πολιτική ένταση.

-Το πρώτο πράγμα που με εντυπωσίασε στο βιβλίο σας ««Ο γιός του Ιταλού»» ήταν το ύφος. Ορισμένοι λένε ότι ένα μεγάλο μυθιστόρημα έχει ανάγκη από ένα μεγάλο θέμα. Συμμερίζεστε αυτήν την άποψη; Ποιο θα λέγατε ότι είναι το βαθύτερο θέμα του δικού σας βιβλίου;

Το βιβλίο περιστρέφεται γύρω από την οδύσσεια των πρωταγωνιστών για να βρει τη δική του ταυτότητα. Είναι ένα διπλό ταξίδι, αυτό των επιζώντων της Ρώμης που επιστρέφουν στην Ιταλία και του Ματθαίου για να ανακαλύψει  ποιος είναι ο πατέρας του. Κατά κάποιο τρόπο, είναι επίσης ένας αγώνας του ανθρώπου ενάντια στη μοίρα. Είναι σαφές ότι το πεπρωμένο υπάρχει και ρυθμίζει τις ζωές μας, αλλά δεν αποδέχομαι ότι η ανθρωπότητα είναι σκλάβος σε μια προκαθορισμένη μοίρα. Το πεπρωμένο μπορεί να καταπολεμηθεί και μόνο αποφασίζοντας να το πολεμήσουμε, είναι ήδη νικημένο. Στο τέλος, για τον πρωταγωνιστή του βιβλίου, στη δεκαετία του εβδομήντα, δεν είναι πλέον σημαντικό αν βρίσκει ή όχι τον πατέρα του, αλλά το γεγονός ότι αποφάσισε να αρχίσει να τον ψάχνει.

-Είστε Καταλανός… Tι απήχηση είχε το βιβλίο σας στη χώρα σας; Η βία στοίχειωσε την ισπανική κοινωνία για μισό αιώνα. Τι διεκδικεί ο κάθε Καταλανός από την ιστορία;

Στην Καταλονία, το βιβλίο ήταν εξαιρετικά επιτυχημένο, πιθανώς επειδή οι αναγνώστες έχουν  αναγνωρίσει στους πρωταγωνιστές τα συναισθήματά τους και τη δική τους ιστορία δυστυχίας, αλληλεγγύης και αγώνα. Η βία υπήρξε σταθερή στην ιστορία της Ισπανίας και ο εμφύλιος πόλεμος ήταν άπειρης σκληρότητας: πριν από τον πόλεμο, από την κατάχρηση των ισχυρών ενάντια στους ταπεινούς, κατά τη διάρκεια του πολέμου, στο Ρεπουμπλικανικό οπισθοφυλακό, για τη βία των ανεξέλεγκτων, στον φραγκιστικό φρουρό, από την καταστολή που διοργανώνεται από την εξουσία από τους τεταρτημόρους, κατά τη μεταπολεμική περίοδο, για τις αδίστακτες κακοποιήσεις των νικητών.

– Ποια κοινά στοιχεία έχουν οι Ισπανοί με τους Ιταλούς; Συγχωρέστε με αλλά τους μπερδεύω.. νομίζω ότι είναι σα δίδυμα αδέρφια ισχύει; Η διαδικασία του γραψίματος σας βοηθά να κατανοήσετε την πολυπλοκότητα του ανθρώπου ή της παγκόσμιας κατάστασής μας;

Συχνά έχει ειπωθεί ότι η Καταλονία είναι μια ακόμη περιοχή της Ιταλίας. Ως πνευματικό παιχνίδι συμφωνώ απόλυτα. Εν πάση περιπτώσει είναι μια αστεία δήλωση που βασίζεται στις συμπτώσεις μεταξύ μας, που είναι αξιοσημείωτες. Αλλά δεν μπορούμε να ξεχνάμε ότι η Ιταλία βρίσκεται στην καρδιά της Ευρώπης: η Ιταλία είναι ο νότος, είναι η Μεσόγειος, όπως και εμείς, αλλά έχει συμμετάσχει σε όλες τους  σπασμούς που σηματοδότησαν την ευρωπαϊκή ιστορία του 20ού αιώνα, ειδικά τους δύο Παγκόσμιους Πολέμους . Εν τω μεταξύ, η Ισπανία έζησε απομονωμένη στην άλλη πλευρά των Πυρηναίων. Υποθέτω ότι αυτό έχει σημειώσει μερικές πολύ μεγάλες διαφορές που εξακολουθούν να υφίστανται. Η Ισπανία απέχει ακόμη πολύ από την Ευρώπη και η Καταλονία, που πάντα κοίταζε βόρεια, σέρνεται από τη δύναμη του ισπανικού κράτους.

-Γιατί επιλέγετε αυτού του είδους την εξιστόρηση γυρίζοντας στο παρελθόν; Νιώθω ότι στις αφηγήσεις σας η μνήμη και το παρελθόν έχουν ισχυρή δύναμη. Είναι αλήθεια;

Τα ανθρώπινα πάθη είναι πάντα τα ίδια, αλλάζει μόνο το περιβάλλον που τους διεγείρει, οπότε η ιστορική μνήμη είναι σημαντική: κοιτάζοντας το πρόσφατο παρελθόν μας μπορούμε να δούμε τους κοινωνικούς παλμούς που έχουν επιλυθεί και εκείνους που έχουν μείνει λανθάνοντες  και θα επανεμφανιστούν  οποτεδήποτε. Ο πόλεμος και ο μεταπολεμικός έχουν το λογοτεχνικό πλεονέκτημα που αναδεικνύει τους καλύτερους και χειρότερους χαρακτήρες. Τους παίρνουν στο όριο, τους αντιμετωπίζουν με τις βαθύτερες πεποιθήσεις τους και τους αναγκάζουν να λάβουν αυθόρμητες αποφάσεις, που προέρχονται από τις βαθιές ψυχές τους. Οι πρωταγωνιστές εκδηλώνονται ως έχουν, χωρίς μάσκες.

— Μέσα από τη συγγραφή μάθατε πράγματα για τον εαυτό σας που δεν γνωρίζατε;

Το γράψιμο σε αναγκάζει να σκεφτείς , να κοιτάξεις  στον καθρέφτη. Και είτε σου αρέσει είτε όχι, το γράψιμο σε βοηθά να εξηγήσεις τον εαυτό σου, για να αναζητήσεις  τους κρυμμένους λόγους και αποχρώσεις. Το γράψιμο σου επιτρέπει να ξεφύγεις  από το σεχταρισμό και τη δημαγωγία.

-Στο βιβλίο σας «Ο γιος του Ιταλού», που κυκλοφόρησε πρόσφατα στην Ελλάδα, νιώθω ότι έχετε εστιάσει τόσο στην ψυχολογία των ηρώων όσο  και στο  ιστορικό κλίμα της εποχής του β! παγκοσμίου πολέμου με τον τρόπο που «το προσωπικό είναι ιστορικό». Τι είναι το ιστορικό γράψιμο για εσάς;

Δεν νομίζω ότι τα δικά μου μπορούν να χαρακτηριστούν ως ιστορικά μυθιστορήματα. Δεν σκοπεύω να καινοτομήσω μια συγκεκριμένη εποχή, αλλά να μιλήσω για παγκόσμια ανθρώπινα πάθη, που είναι αιώνια. Αλλά είναι αλήθεια ότι πλαισιώνω τις πλοκές σε ένα συγκεκριμένο ιστορικό πλαίσιο, το οποίο σέβομαι και τεκμηριώνω σαν να έκανα ιστορικά μυθιστορήματα. Δυστυχώς, ο ισπανικός πόλεμος και οι παγκόσμιοι πόλεμοι είναι παγκοσμίως γνωστοί και αυτό επιτρέπει στους αναγνώστες από όλο τον κόσμο να κάνουν τη δική τους ιστορία που γράφεται στην Καταλονία ή την Ιταλία.

— Ευνοείται αυτή την περίοδο ο εκφασισμός της κοινωνίας; Παρατηρώ με ανησυχία την απώλεια εμπιστοσύνης στη δημοκρατία, ενώ πολλαπλασιάζεται η ρητορική του μίσους δικαιολογούνται οι διακρίσεις ή επιχειρείται να λυθούν προβλήματα τεράστιας πολυπλοκότητας με μέτρα γρήγορα, απλά και ολοκληρωτικά.

Δυστυχώς, αυτό είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο που εξαπλώνεται σε όλη την Ευρώπη και τα παραδοσιακά πολιτικά κόμματα. Πολλοί από τους επιζώντες συγγραφείς των ναζιστικών στρατοπέδων συγκέντρωσης έχουν προβλέψει ότι η ανθρωπότητα θα ξεχάσει σύντομα αυτό το σκληρό δράμα. Δυστυχώς έχουν δίκιο και φτάνουμε ήδη εκεί. Παντού, τα αρνητικά κινήματα της κακίας του ναζισμού ή των φασιστικών δικτατοριών της Ιταλίας, της Ισπανίας … Η ταχύτητα της επικοινωνίας στα δίκτυα ευνοεί τις αδέσποτες και τις σεκταριστικές ιδεολογίες. Σε αυτό το πλαίσιο, οι ολοκληρωτές εκμεταλλεύονται τις δημοκρατικές ελευθερίες για να επιτεθούν στη δημοκρατία. Στιγμιαία, αυτό καθιστά τη δημοκρατία αδύναμη, αλλά η ελευθερία της σκέψης θα βρει έναν τρόπο να ανακτήσει την ηγεμονία.

-Γνωρίσατε πρόσωπα και καταστάσεις για την δημιουργία της ιστορίας σας. Ποια ήταν αυτά και πώς σας επηρέασαν περισσότερο; Πού σταματά η αλήθεια και πού ξεκινά η μυθοπλασία;

Το ιστορικό πλαίσιο είναι πραγματικό και τεκμηριωμένο, αλλά οι προσωπικές ιστορίες, οι σχέσεις μεταξύ των πρωταγωνιστών, είναι το αποτέλεσμα της φαντασίας που φαντάζεται ο συγγραφέας. Η φαντασία μας επιτρέπει να ερευνήσουμε τα πάθη και τα συναισθήματα των χαρακτήρων. Γνώρισα και έζησα με τον καταλανικό πρωταγωνιστή και μοιράστηκα με την οικογένειά του μερικές από τις κεντρικές στιγμές στην αναζήτηση του πατέρα του. Γνώρισα επίσης την ιταλική οικογένεια του Ciro, τη χήρα του και τα δύο παιδιά τους στην Ιταλία. Πολλοί επιζώντες της Ρώμης μου έδωσαν την άμεση μαρτυρία των εμπειριών τους και μερικοί μου επέτρεψαν να διαβάσω και να τεκμηριώσω τα προσωπικά τους ημερολόγια που γράφτηκαν εκείνους τους μήνες καταφυγίου στη Μενόρκα και την Καταλονία.

-Πιστεύω ότι όλα τα έργα σας επιτρέπουν μια διπλή ερμηνεία: από τη μία πλευρά, μια απλή, πιο αθώα ανάγνωση και, από την άλλη, μια κριτική, η οποία επιτρέπει στον προσεκτικό αναγνώστη να σκάψει βαθύτερα και να ξεπεράσει το κείμενο. Πόσο δύσκολο είναι να αφηγηθείτε τις ιστορίες σας με συνηθισμένες λέξεις, απλά εργαλεία αλλά και με έναν τόσο συγκινητικό, πολύπλοκο τρόπο ταυτόχρονα;

Πράγματι, οι καθημερινές ιστορίες των πρωταγωνιστών είναι απλές, αλλά οι ανησυχίες και οι επιθυμίες τους είναι τόσο περίπλοκες όσο η ανθρώπινη ψυχή. Είναι σε αντίθεση και ισορροπία μεταξύ αυτών των δύο προσεγγίσεων όπου βρίσκεται η αξιοπιστία του έργου.

-Έπειτα από όλα αυτά τα βιβλία που έχετε υπογράψει, ποια είναι τα κλειδιά για μια καλή ιστορία;

Ότι οι αναγνώστες μπορούν να αναγνωρίσουν τα συναισθήματα και τα πάθη που εμπνέουν τους πρωταγωνιστές, που εκδηλώνονται σε συγκεκριμένα φυσικά και ανθρώπινα περιβάλλοντα. Εάν είναι αξιόπιστα και αναγνωρίσιμα, οι αναγνώστες θα μπορούν να κάνουν τη δική τους ανάγνωση. Νομίζω ότι όσο περισσότερο γνωρίζετε τα φυσικά και ανθρώπινα τοπία της ιστορίας σας, τόσο πιο εύκολο είναι να τα μετατρέψετε σε κάτι καθολικό.

-Το μίσος βρίσκεται σε κάποια λόγια, αποκτά ή μπορεί να αποκτήσει τεράστιες διαστάσεις, να δικαιολογήσει εγκληματικές ιδεολογίες και να οδηγήσει σε τεράστιες κοινωνικές καταστροφές. Ποιοι λόγοι πιστεύετε οτι  οδηγούν τους ανθρώπους σ αυτό;

Τις περισσότερες φορές, το μίσος μεταξύ ομάδων και μεταξύ ατόμων χειραγωγείται και υποκινείται από τους ισχυρούς στην υπηρεσία των συμφερόντων τους και καταλήγει σε κινούμενες κοινωνίες. Αλλά υπάρχει επίσης πολλή γενναιοδωρία, πολλή αλληλεγγύη μεταξύ των ανθρώπων, η οποία εκδηλώνεται πάνω απ ‘όλα στις πιο ταραχώδεις στιγμές. Πολλές φορές, η αλληλεγγύη και η καλοσύνη – ένας δυστυχώς αχρησιμοποίητος όρος – εκδηλώνεται κυρίως μεταξύ των πιο ταπεινών και απλών ανθρώπων, που καταλήγουν να κάνουν ηρωικές θυσίες στην υπηρεσία της συλλογικότητας. Αυτές οι θαρραλέες συμπεριφορές είναι αυτές που καταλήγουν να αντιμετωπίζουν το μίσος και να σώζουν τις κοινωνίες από το σπόρο του μίσους.

Και τέλος κύριε Ναδάλ

— Τι θεωρείτε ότι θα αφήσει πίσω της η πανδημία που ζούμε αυτή τη στιγμή;

Φαίνεται σαφές ότι θα επιταχύνει ορισμένες τεχνολογικές αλλαγές και κάποιες κοινωνικές συμπεριφορές που είχαν ήδη εκδηλωθεί πιο αργά πριν από την πανδημία. Αλλά νομίζω ότι είναι ακόμα πολύ νωρίς για να μάθουμε ποιες θα είναι οι βαθύτερες αλλαγές που υπονοούνται κατά τη διάρκεια των διαφορετικών περιορισμών: επιστροφή στη φύση, αξίες εγγύτητας, πολιτιστική κατανάλωση, επαναπροσδιορισμός του τουρισμού και των ταξιδιών, επανεξέταση της στέγασης … Σε κάθε περίπτωση , είναι πιθανό ότι θα καταλήξει να ευνοεί τα συμφέροντα των μεγάλων παγκόσμιων εταιρειών χωρίς γειτνίαση με ανθρώπους και περιοχές. Αυτό θα ήταν φοβερό νέο.

Ακολούθησε το eleftherostypos.gr στο Google News και μάθε πρώτος όλες τις ειδήσεις 

Ειδήσεις σήμερα

• Γιάννης Λαγός: Συνελήφθη από την Interpol στο σπίτι του στις Βρυξέλλες
• Διαδημοτικές μετακινήσεις: Τέλος από τη Δευτέρα του Πάσχα – Τι θα γίνει με τα SMS
• Συγκλονιστικό βίντεο: Το πλήρωμα του βυθισμένου υποβρυχίου της Ινδονησίας τραγουδά «αντίο»
• Κορωνοϊός: Πότε θα μειωθεί ο «σκληρός» δείκτης των θανάτων – Τι προβληματίζει τους ειδικούς για τις επόμενες ημέρες
• Εμβόλιο: «AstraZeneca και για τους 40-44», λέει ο Βασιλακόπουλος – Το χρονοδιάγραμμα
• Καιρός: Μίνι «καύσωνας» το Πάσχα – Θα φτάσει τους 37 βαθμούς η θερμοκρασία
• Ωράριο σούπερ μάρκετ για την Μεγάλη Εβδομάδα – Ποιες μέρες είναι κλειστά

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, ανά πάσα στιγμή στο EleftherosTypos.gr