Αυτό προβλέπει το προσύμφωνο της Μάλτας το οποίο αναγκάστηκε να αποδεχθεί η ελληνική πλευρά για να κλείσει τη δεύτερη αξιολόγηση δικαιώνοντας και αυτούς που μιλούν για τέταρτο Μνημόνιο και μάλιστα χωρίς πρόσθετη χρηματοδότηση.

Η μαγική εικόνα των μέτρων αλλάζει ανάλογα με το σημείο αναφοράς για την κυβέρνηση και τους θεσμούς. Η καθαρή δημοσιονομική προσαρμογή που θα πρέπει να επιτευχθεί τη διετία 2019-2020 είναι 2% του ΑΕΠ δηλαδή 3,6 δισ. ευρώ. Αν όμως υπολογίσει τα μέτρα με βάση τις περικοπές που θα γίνουν, αυτά φτάνουν τα 4,55 δισ. ευρώ. Τα 900 επιπλέον εκατομμύρια θα καλύψουν απώλειες από φόρους και εισφορές που θα έρθουν λόγω κυρίως της κάθετης μείωσης των εισοδημάτων κυρίως των συνταξιούχων, που θα πρέπει να αντιμετωπίσουν και απευθείας μείωση στις συντάξεις αλλά και έμμεση μέσω της μείωσης του αφορολόγητου ορίου.

Με… ανεβασμένο ΑΕΠ

Σε αυτό πρέπει να προστεθεί και άλλη μία λεπτομέρεια, η οποία όμως κοστίζει ακριβά. Το 2% των περικοπών (επί του ΑΕΠ) θα υπολογιστεί με το ΑΕΠ του 2019 και του 2020 και όχι με το σημερινό. Οι προβλέψεις που έχουν γίνει από την Ε.Ε. είναι ότι η συνολική αύξηση του ΑΕΠ από το 2017 μέχρι και το 2020 φτάνει το 11,1% ( 2,7% το 2017, 3,1% το 2018, 2,8% το 2019 και 2,5% το 2020), συνεπώς το τελικό ποσό στο «ταμείο» φτάνει τα 4,55 δισ. ευρώ.

Μειώσεις συντάξεων

Σύμφωνα με όσα ακούσαμε στη Μάλτα, το 2019 θα πρέπει να γίνει προσαρμογή 1% του ΑΕΠ (1,8 δισ. ευρώ), η οποία θα φτάσει σε πραγματικούς όρους τα 2,25 δισ. ευρώ (1,25% του ΑΕΠ ) από περικοπή συντάξεων. Παράγοντες του υπουργείου Εργασίας τόνιζαν την Πέμπτη ότι εξετάζεται η ταυτόχρονη περικοπή κύριων και επικουρικών ώστε να μην υπάρξουν μεγάλες μειώσεις στις κύριες συντάξεις. Ωστόσο η προσπάθεια αυτή μπορεί να πέσει στο κενό καθώς το ΔΝΤ ζητά τη μείωση της χρηματοδότησης του ασφαλιστικού συστήματος. Συνεπώς ζητά μειώσεις μόνο στις κύριες συντάξεις, αφού οι επικουρικές δεν χρηματοδοτούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό. Σε κάθε περίπτωση, για να διασφαλιστεί η «ασυλία» των συντάξεων της τάξης των 500-550 ευρώ, θα πρέπει στα αμέσως επόμενα κλιμάκια να αναμένουμε μειώσεις που θα ξεκινούν από το 8% και να φτάνουν σε κάποιες περιπτώσεις και το 35% λόγω της κατάργησης της προσωπικής διαφοράς.

Δεύτερη… δόση

Το 2020 θα πρέπει να γίνει άλλη μία προσαρμογή της τάξης του 1% του ΑΕΠ (1,8 δισ. ευρώ) που θα προέλθει κυρίως από τη μείωση του αφορολόγητου ορίου για μισθωτούς και συνταξιούχους. Και εδώ η πραγματική επιβάρυνση θα φτάσει τα 2,25 δισ. ευρώ και θα προκύψει από τη μείωση του αφορολογήτου για άγαμους και συνταξιούχους από τα 8.636 ευρώ που είναι σήμερα στα 5.600 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι η έκπτωση φόρου θα μειωθεί δραστικά, από τα 1.900 ευρώ που είναι σήμερα στα 1.236 ευρώ. Θα υπάρχει μέριμνα για λίγο αυξημένο αφορολόγητο σε οικογένειες με παιδιά, με το «ταβάνι», όμως, να μην ξεπερνά τα 5.900 ευρώ. Και σε αυτούς η έκπτωση φόρου από τα 2.100 ευρώ που είναι σήμερα θα φτάσει τα 1.300 ευρώ. Σε πιο απλά λόγια θα κληθούν να πληρώσουν για πρώτη φορά φόρο οι συντάξεις πάνω από τα 470 ευρώ, ενώ οι μισθοί του Δημοσίου θα πληρώσουν απλώς υψηλότερο φόρο, αφού στο Δημόσιο δεν υπάρχουν μισθοί κάτω από τα 470 ευρώ.
Στον ιδιωτικό τομέα φόρο θα κληθούν να πληρώσουν, για πρώτη φορά, και οι απασχολούμενοι νέας γενιάς με μισθό πάνω από τα 400 ευρώ, που αφορά κυρίως στους νέους εργαζόμενους που καταγράφουν ανεργία πάνω από 35%.

Ο όρος που προστέθηκε για να ικανοποιηθούν οι αντιρρήσεις του ΔΝΤ είναι ότι ο χρόνος εφαρμογής των μέτρων μπορεί να αλλάξει. Με άλλα λόγια, αν η Ελλάδα εμφανίζει το 2018 απόκλιση από το στόχο για επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5%, τότε το σύνολο των μέτρων θα εφαρμοστεί από το 2019.

Τα… αντίμετρα

Σε ό,τι αφορά τα αντίμετρα, κατέρρευσε ο μύθος ότι θα εφαρμοστούν έτσι κι αλλιώς, αφού συνδέθηκαν με την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων. Τα μέτρα που μπορεί να εφαρμοστούν το 2019 αφορούν κυρίως στο σκέλος των δαπανών, αλλά σίγουρα δεν είναι ανταποδοτικά ούτε στο ύψος ούτε και στους αποδέκτες των περικοπών, αφού αφορούν σε επιδόματα για την αντιμετώπιση της παιδικής φτώχειας και σε επιδόματα ενοικίου. Το μόνο που αφορά στους συνταξιούχους θα είναι η μείωση της συμμετοχής στα φάρμακα, που θα είναι σταγόνα στον ωκεανό.
Πιο αντιπροσωπευτικά των περικοπών θα είναι τα αντισταθμιστικά του 2020, που θα αφορούν στην περικοπή του ΕΝΦΙΑ κατά 200 εκατ. ευρώ και σε μειώσεις στον πρώτο συντελεστή: για τα φυσικά πρόσωπα από το 22% στο 20% και για τις επιχειρήσεις από το 29% στο 26%.

Τα εργασιακά

Το φαινομενικό πάγωμα των αλλαγών στην αγορά εργασίας είναι μάλλον εικονικό. Ο υπουργός Οικονομικών έσπευσε να δηλώσει ότι από τον Σεπτέμβριο του 2017 επανέρχονται οι συλλογικές διαπραγματεύσεις μαζί με την επεκτασιμότητα και την αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης. Είπε ακόμη ότι δεν αλλάζει τίποτα στις ομαδικές απολύσεις και δεν πρόκειται να επανέλθει το επαχθές καθεστώς της ανταπεργίας. Ωστόσο η νίκη στα εργασιακά συμβαδίζει με τη θεώρηση των πραγμάτων που κάνει το ΔΝΤ. Το Ταμείο δεν έχει πει ότι έκλεισε το ασφαλιστικό αλλά ότι μόλις κλείσουν τα δημοσιονομικά -όπως έγινε-, τότε θα υπάρχει χρόνος για να συζητηθεί και το εργασιακό, ίσως στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης που θα κάνει για το δικό του πρόγραμμα μέχρι και το καλοκαίρι.

Τάσος Δασόπουλος

[email protected]

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής