Η επιλογή του για τη θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας το 1985 από τον τότε πρωθυπουργό Ανδρέα Παπανδρέου ήταν μια έκπληξη πρώτου μεγέθους, καθώς όλοι εκτιμούσαν ότι θα ανανεωνόταν η θητεία του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Η εκλογή του ήταν επεισοδιακή, καθώς για την ψηφοφορία στη Βουλή είχαν χρησιμοποιηθεί τα περιβόητα «γαλάζια» ψηφοδέλτια επί των οποίων ανεγράφη το όνομα του Χρήστου Σαρτζετάκη. Τότε η Ν.Δ. κατήγγειλε το γεγονός ως απόπειρα ακύρωσης του μυστικού χαρακτήρα της ψηφοφορίας, επειδή, όπως υποστήριξε, το χρώμα του κάθε ψηφοδελτίου διακρινόταν από τον ημιδιαφανή φάκελο. Το δεύτερο θέμα που είχε ανακύψει τότε ήταν για το αν ο Γιάννης Αλευράς είχε -ως ασκών χρέη Προέδρου της Δημοκρατίας- δικαίωμα ψήφου. Υπενθυμίζεται πως τον Χρήστο Σαρτζετάκη στήριζαν ΠΑΣΟΚ και ΚΚΕ (συνολικά, 185 βουλευτές) και στην τρίτη κρίσιμη ψηφοφορία έλαβε 180 ψήφους και εξελέγη Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Παρέμεινε στο Προεδρικό Μέγαρο μέχρι τις 5 Μαΐου 1990.

Η πορεία του

Ο Χρήστος Σαρτζετάκης γεννήθηκε το 1929 στη Θεσσαλονίκη, σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και, αφού άσκησε για μικρό χρονικό διάστημα τη δικηγορία, εισήλθε στον δικαστικό κλάδο το 1955. Με εκπαιδευτική άδεια έκανε το 1965-1967 μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι στο Εμπορικό Δίκαιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοτικό Δίκαιο. Το 1963, ενώ υπηρετούσε στο Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης, ανέλαβε ως ανακριτής την υπόθεση της πολιτικής δολοφονίας του βουλευτού Γρηγορίου Λαμπράκη, ενώ το 1968, επί χούντας, απολύθηκε από το Δικαστικό Σώμα και στη συνέχεια συνελήφθη δύο φορές, βασανίστηκε και φυλακίστηκε, χωρίς δίκη, επί έναν περίπου χρόνο. Με την κατάρρευση της δικτατορίας αποκαταστάθηκε στην υπηρεσία του τον Σεπτέμβριο του 1974 με τον βαθμό του εφέτη. Το 1981 προήχθη στο βαθμό του Προέδρου Εφετών και το 1982 στο βαθμό του Αρεοπαγίτου.

Μετά το 1990 αποσύρθηκε σε μεγάλο βαθμό από τη δημόσια ζωή, αν και αρθρογραφούσε τακτικά σε εφημερίδες και δημοσίευε κείμενα στην ιστοσελίδα του. Ηταν παντρεμένος και πατέρας μίας κόρης.

Ο Χρήστος Σαρτζετάκης εισήχθη στο Λαϊκό Νοσοκομείο την 1η Δεκεμβρίου 2021 λόγω πνευμονίας από εισρόφηση. Δύο μέρες μετά μεταφέρθηκε στη ΜΕΘ εξαιτίας οξείας αναπνευστικής ανεπάρκειας. Σύμφωνα με την επίσημη ενημέρωση του νοσοκομείου, άφησε την τελευταία του πνοή στις 2:40 τα ξημερώματα.

Το βαρύ τίμημα

Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, με δήλωσή της, έκανε λόγο για «έναν ακέραιο λειτουργό της Δικαιοσύνης, που σε δύσκολες για τον τόπο και τη Δημοκρατία ώρες χειρίστηκε ως ανακριτής την υπόθεση της δολοφονίας Λαμπράκη με παραδειγματική ανεξαρτησία και δικαστικό ήθος, πληρώνοντας, για τη στάση του αυτή βαρύ τίμημα στα χρόνια της χούντας». Ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, τόνισε: «Στα ταραγμένα χρόνια της δεκαετίας του ’60, ως νεαρός τότε ανακριτής, ταυτίστηκε με την καταγγελία των εξωθεσμικών μηχανισμών στην υπόθεση Λαμπράκη. Αυτών που, δυστυχώς, ήλθαν στο προσκήνιο με την επτάχρονη δικτατορία, οδηγώντας και στη δική του δίωξη. Πολλά χρόνια μετά, το 1985, η ανάδειξή του στο ύπατο αξίωμα συνέβη σε συνθήκες πόλωσης και η παράταξή μας δεν τον στήριξε. Συνεργάστηκε, ωστόσο, μαζί του σεβόμενη τον συνταγματικό του ρόλο. Οπως και ο ίδιος άσκησε με το δικό του τρόπο, αλλά πάντως με θεσμική αυστηρότητα, τα καθήκοντά του. Στο διάστημα 1989-90, μάλιστα, σε ένα περιβάλλον και πάλι υψηλής πολιτικής έντασης, οι χειρισμοί του για το σχηματισμό κυβέρνησης υπήρξαν ανεπίληπτοι».

«Ο Χρήστος Σαρτζετάκης υπήρξε μια σημαντική προσωπικότητα του δημόσιου βίου. Υπηρέτησε την πατρίδα με ακεραιότητα απ’ όλες τις θέσεις», δήλωσε ο πρώην πρωθυπουργός, Αντώνης Σαμαράς, και πρόσθεσε: «Παρακαταθήκη του, η σθεναρή, μαχητική κι αδιαπραγμάτευτη υπεράσπιση των εθνικών μας θέσεων, και ειδικά στο ζήτημα της Μακεδονίας», ενώ ο Κώστας Σημίτης ανέφερε: «Ο Χρήστος Σαρτζετάκης υπήρξε ένας δημόσιος λειτουργός που υποστήριξε με θάρρος και πείσμα τη Δημοκρατία σε αντίξοες συνθήκες. Τόσο ως δικαστικός, όταν με υποδειγματικό τρόπο υπερασπίστηκε την αλήθεια στην υπόθεση Λαμπράκη, όσο και στα μεταγενέστερα χρόνια, όταν έλαβε ενεργό μέρος στον αντιδικτατορικό αγώνα. Υπήρξε ένας ιδιαίτερος άνθρωπος, με αφοσίωση στη Δημοκρατία και στο Σύνταγμα».

Δήλωση έκανε, επίσης, ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος, οι πολιτικοί αρχηγοί και βουλευτές. Ο σκηνοθέτης της ταινίας «Ζ», Κώστας Γαβράς, δήλωσε στην ΕΡΤ ότι ο Χρήστος Σαρτζετάκης ήταν το τέλειο παράδειγμα δικαστή, καθώς μέσα σε μια τόσο δύσκολη κατάσταση αποφάσισε να συνεχίσει και να πάει μέχρι το τέλος το δικαστικό του καθήκον.
«Δεν ήταν πολιτικός, ήταν δικαστής. Εγινε πολιτικός από τη στιγμή που εξελέγη Πρόεδρος. Κατά τη γνώμη μου, ήταν ένα τέλειο παράδειγμα δικαστή, κι έκανα την ταινία γιατί για εμένα ήταν παράδειγμα δικαστή. Μέσα σε τόσο δύσκολη κατάσταση, με μια βασιλική οικογένεια που είχε το στρατό μαζί της κι εναντίον του, αυτός αποφάσισε να συνεχίσει και να πάει μέχρι το τέλος το δικαστικό του καθήκον. Ο Σαρτζετάκης έβγαλε τους δύο τόμους της ζωής του, κι όλοι οι νέοι δικαστές πρέπει, κατά τη γνώμη μου, να τους διαβάσουν, γιατί βλέπει κανείς τι υπέστη εκείνη την εποχή, την εποχή που ήταν δικαστής εναντίον των στρατιωτικών», τόνισε ο κ. Γαβράς.

Ακολούθησε το eleftherostypos.gr στο Google News και μάθε πρώτος όλες τις ειδήσεις