Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος στην ενημέρωση των πολιτικών συντακτών ήταν ξεκάθαρος στο ότι οι μειώσεις φόρων για επιχειρήσεις και νοικοκυριά θα γίνουν χωρίς να μειωθούν το αφορολόγητο, το επίδομα στέγασης και φυσικά το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης. Αλλωστε όλα αυτά τα επιδόματα ήταν συμφωνημένα μέσα στο τρίτο Μνημόνιο στην κατεύθυνση να δημιουργηθεί ένα δίχτυ κοινωνικής προστασίας για την περίοδο μετά τα Μνημόνια.

Το ερώτημα που τέθηκε και από την αξιωματική αντιπολίτευση είναι από πού θα προκύψει ο επιπλέον δημοσιονομικός χώρος που θα χρειαστεί για να γίνουν οι μειώσεις φόρων και παράλληλα να επιτευχθεί και ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ.

«Συμμάζεμα»

Το πρώτο βασικό εργαλείο έρχεται από τις δαπάνες. Πατώντας πάνω στην προεργασία που έχει γίνει τα προηγούμενα χρόνια θα γίνει μια πιο αναλυτική ανασκόπηση δαπανών. Η ανασκόπηση την πρώτη χρονιά που έγινε (το 2016) εκτιμάτο ότι μπορεί να φέρει εξοικονόμηση δαπανών έως 800 εκατ. ευρώ μόνο από τις δαπάνες των υπουργείων. Ωστόσο, την τριετία 2016 -2018 δεν ξεπέρασε σε ετήσια βάση τα 150 -180 εκατ. ευρώ. Επιπλέον, στα σχέδια της κυβέρνησης είναι να επεκτείνει την ανασκόπηση δαπανών και στους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης (ΟΤΑ, ασφαλιστικά ταμεία, δημόσια νοσοκομεία) αλλά και τις ΔΕΚΟ, στις οποίες έχει τον έλεγχο το κράτος με στόχο να περιορίσει αναποτελεσματικές ή και λάθος δαπάνες.

Κάρτες…

Ένας δεύτερος τομέας που μπορεί να αυξήσει τα δημόσια έσοδα χωρίς νέα μέτρα είναι η περαιτέρω ψηφιοποίηση των συναλλαγών. Σε πρώτη φάση σχεδιάζεται η αύξηση του ορίου των ηλεκτρονικών συναλλαγών με βάση το οποίο χτίζεται το αφορολόγητο για μισθωτούς. συνταξιούχους και κατ’ επάγγελμα αγρότες. Η αύξηση της χρήσης του πλαστικού χρήματος προέκυψε ως ανάγκη λόγω των κεφαλαιακών ελέγχων που επιβλήθηκαν το καλοκαίρι του 2015 και μέρος τους βρίσκεται ακόμη σε ισχύ. Ωστόσο, η Ελλάδα βρίσκεται πολύ χαμηλά ακόμη στη χρήση του πλαστικού χρήματος σε σχέση με το μέσο όρο της Ε.Ε. (Ελλάδα το 2017: 20,1% – μ.ό. Ε.Ε.-28 το 2016: 34,9%).

Μάλιστα, έρευνα του ΙΟΒΕ σχετικά με τη χρήση πλαστικού χρήματος και τη σχέση της με την πορεία των δημοσίων εσόδων, σημειώνει ότι τα ετήσια έσοδα ΦΠΑ στην Ελλάδα θα ήταν υψηλότερα κατά 21% ή κατά 3,3 δισ. ευρώ αν φθάναμε το μέσο επίπεδο χρήσης ηλεκτρονικών πληρωμών της Ε.Ε. ή κατά 54% (8,5 δισ. ευρώ) αν η Ελλάδα έφθανε το επίπεδο χρήσης καρτών της Πορτογαλίας.

Επιπλέον, εκτός από το κέρδος σε ΦΠΑ, οι ηλεκτρονικές συναλλαγές θα αποκάλυπταν και ένα μέρος από την «αμυντική» φοροδιαφυγή στην οποία είχαν καταφύγει τα τελευταία χρόνια οι μη μισθωτοί για να μπορέσουν να επιβιώσουν από την υψηλή φορολογία στο εισόδημα και την παράλληλη φορολογία των ασφαλιστικών εισφορών. Το αποτέλεσμα είναι ότι με βάση τα δηλωθέντα εισοδήματα από το 2016 και μετά τα εισοδήματα των μη μισθωτών ήταν μειωμένα κατά 650 εκατ. ευρώ το 2017 και 550 εκατ. ευρώ το 2018.

Ηλεκτρονικά τιμολόγια

Ενα ακόμη καίριο μέτρο που αναμένεται να εφαρμοστεί από το 2020 και θα μειώσει τη φοροδιαφυγή μέσω πλαστών και εικονικών παραστατικών είναι τα ηλεκτρονικά τιμολόγια. Η εκτίμηση είναι ότι η απώλεια εσόδων μέσω εικονικών ή και πλαστών παραστατικών ανέρχεται σε πάνω από 5 δισ. ευρώ το χρόνο. Με την ψηφιοποίηση των λογιστηρίων τα περιθώρια στενεύουν ασφυκτικά. Το μέτρο που θα δράσει και προληπτικά αλλά και κατασταλτικά θα εφαρμοστεί αρχικά σε πιλοτική μορφή και από το 2020 θα γενικευτεί με την υποχρεωτική ηλεκτρονική έκδοση των τιμολογίων για πάνω από 1 εκατομμύριο ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενους, αγρότες και επιχειρηματίες, οι οποίοι θα πρέπει να ενημερώνουν και σε πραγματικό χρόνο τα φορολογικά τους βιβλία, που θα κρατούν σε ηλεκτρονική πλέον μορφή.

Διαπραγματεύσεις

Το δύσκολο κομμάτι της διαπραγμάτευσης του Σεπτεμβρίου, όπως σε όλες τις αντίστοιχες διαπραγματεύσεις κατά το παρελθόν, είναι να δεχθούν οι θεσμοί την απόδοση μέτρων που θα εφαρμοστούν στο μέλλον. Πολύ περισσότερο από τη στιγμή που υπάρχει στο τραπέζι η μείωση του αφορολογήτου, που εξασφαλίζει δημοσιονομικό χώρο 1,9 δισ. για το 2020 και 2,1 δισ. ευρώ το 2021. Το επιχείρημα της υψηλότερης ανάπτυξης που θα προκύψει από την εφαρμογή των φοροαπαλλαγών και της επιτάχυνσης των επενδύσεων θα αποτελέσει βασικό διαπραγματευτικό χαρτί της κυβέρνησης ωστόσο οι δανειστές, όπως έχουν αποδείξει και στο παρελθόν, ζητούν στοιχεία που βασίζονται σε σταθερά αποτελέσματα και όχι σε προσδοκίες.

Το θετικό είναι ότι προς τα παρόν δεν έχουν εκφραστεί σοβαρές αντιρρήσεις για μέτρα που η κυβέρνηση ετοιμάζει να φέρει άμεσα στη Βουλή, όπως η μείωση του ΕΝΦΙΑ και οι βελτιώσεις στη ρύθμιση για τις 120 δόσεις.

Από την έντυπη έκδοση