Κατά τη διάρκεια της κοινής συνέντευξης Τύπου, ο Αλέξης Τσίπρας χαρακτήρισε ιστορική την πρωτοβουλία του Προκόπη Παυλόπουλου να προσκαλέσει τον Ταγίπ Ερντογάν:«Διανύουμε μια κρίσιμη περίοδο στη γειτονιά μας, μια περίοδο κρίσης στις ευρω-τουρκικές σχέσεις, με προκλήσεις στην Ασφάλεια και την προσφυγική κρίση. Είναι ακόμα πιο σημαντικό να ενισχύσουμε τους διαύλους επικοινωνίας. Αυτό μόνο με αμοιβαίο σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο αλλά και στον θεμέλιο λίθο που είναι η Συνθήκη της Λωζάνης. Με αλληλοσεβασμό για να μην μιλάμε με προκλήσεις και εντάσεις. Υπάρχει ανάγκη οι σχέσεις μας να εκσυγχρονιστούν; Βεβαίως.

Σε αυτό κάναμε μία ανοιχτή συζήτηση. Να μιλήσουμε για τις διαφωνίες μας. Να τις εντοπίσουμε. Θα ήθελα να είμαι σαφής γι’ αυτό. Μιλήσαμε ανοιχτά για να άρουμε παρεξηγήσεις. Μιλήσαμε για το Αιγαίο, για την ένταση στο Αιγαίο. Η παραβατική τουρκική δραστηριότητα πρέπει να τερματιστεί. Οι εμπλοκές στο Αιγαίο αποτελούν κίνδυνο για τις σχέσεις αλλά κυρίως για τους πιλότους μας. Δεν συνάδει με το καλό κλίμα το γεγονός ότι εν έτει 2017 επικρέμεται από πάνω μας η έννοια του casus beli. Στην ανάγκη εξομάλυνσης των εντάσεων, συμφωνήσαμε να αρχίσουν ξανά οι συνομιλίες για τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης και Ασφάλειας, αλλά και η συζήτηση για την υφαλοκρηπίδα.

Για το κυπριακό είναι πάγιες οι θέσεις μας για ενωμένη Κυπριακή Δημοκρατίας χωρίς εγγυήσεις και τουρκικά στρατεύματα. Ελπίζουμε η Τουρκία να κινηθεί έτσι για να αρχίσουν οι συνομιλίες το συντομότερο δυνατόν».

«Μιλήσαμε για την συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας για το προσφυγικό. Μια δύσκολη συμφωνία όπου έχει όμως οδηγήσει σε δραστική μείωση των ροών και των θανάτων στο Αιγαίο. Συμφωνήσαμε σε μέτρα. Χαιρέτησα την προσπάθεια του τουρκικού λαού για την φιλοξενία 3,5 εκατ. Σύρων στην Τουρκία. Οι λαοί μας δίνουν μαθήματα ευαισθησίας και δίνει απαντήσεις σε όσους κάνουν πολιτική με φράχτες», είπε ο Αλέξης Τσίπρας.

Για τους πραξικοπηματίες και την δικαιοσύνη είπε: «Βασική αρχή και αξία της Ελλάδας είναι ο σεβασμός στις δημοκρατικές αξίες. Στην Ελλάδα γεννήθηκε η Δημοκρατία, δεν μπορεί να στηρίζει πραξικοπηματίες. Η Ελλάδα όμως είναι ένα κράτος δικαίου με βασική Αρχή την διάκριση των εξουσιών. Συνεπώς οι αποφάσεις της Δικαιοσύνης γίνονται σεβαστές».

Ο πρωθυπουργός έκλεισε λέγοντας πως το 2018 θα είναι μια χρονιά – ορόσημο για την Ελλάδα, με την έξοδό της από τα μνημόνια. Συνδύασε μάλιστα τη συγκυρία αυτή, ως μια ευκαιρία για σύσφιξη των σχέσεων Ελλάδας – Τουρκίας: «Σας προσκαλώ να ανοίξουμε μαζί ένα νέο κεφάλαιο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις που δεν θα βασίζεται στην αμοιβαία καχυποψία και τις εύκολες προκλήσεις. Ελπίζω να το αποδεχτείτε. Αν δεν το αποδεχτείτε θα είναι εις βάρος των λαών μας».

Οι δηλώσεις Ερντογάν

Ο Ταγίπ Ερτνογάν ξεκίνησε τις δηλώσεις του λέγοντας: «Καταρχάς θα ήθελα να πω ότι μετά από 65 χρόνια έχω πραγματοποιήσει και είμαι ευτυχέστατος γι αυτή την επίσημη επίσκεψη, 65 χρόνια μετά την πρώτη επίσκεψη Προέδρου της Δημοκρατίας της Τουρκίας στην Ελλάδα. Ο χώρος μου είναι οικείος, γιατί τον επισκέφθηκα με τον τίτλο του πρωθυπουργού».

Αναφερόμενος στα όσα συζητήθηκαν τόνισε: «Τα βήματα που έχουμε κάνει είναι πάρα πολύ σημαντικά. Στις συνομιλίες θίξαμε και θέματα όπως το ανώτατο συμβούλιο συνεργασίας και ελπίζουμε φέτος ότι εντός των προσεχών μηνών θα πραγματοποιηθεί συνάντηση. 2,6 δισ. δολάρια είναι ο όγκος των εμπορικών συναλλαγών. Έχει μειωθεί, πρέπει να θέσουμε νέους στόχους. Μιλήσαμε για σιδηροδρομικές συνδέσεις και ακτοπλοϊκή σύνδεση Θεσσαλονίκης – Σμύρνης. Επιθυμούμε να αναπτύξουμε περαιτέρω τις πολιτιστικές μας θέσεις και να μπορέσουμε να αποκαταστήσουμε τα υπάρχοντα έργα και μνημεία πολιτισμού. Την Ελλάδα επισκέπτονται 800.000 Τούρκοι, ενώ 600.000 Ελληνες επισκέπτες φτάνουν στην Τουρκία».

«Ως προς την τρομοκρατία κάνουμε μεγάλο αγώνα με τρομοκρατικές οργανώσεις όπως το PKK. Είχαμε 250 θύματα κατά την απόπειρα πραξικοπήματος και αναγνωρίζουμε την υποστήριξη που μας παρείχε η Ελλάδα. Συζητήσαμε το θέμα της έκδοσης των πραξικοπηματιών. Αυτοί πρέπει να επιστραφούν στην Τουρκία, μία χώρα που έχει καταργήσει την θανατική ποινή, δεν γίνονται βασανιστήρια, πιστεύω ότι η ελληνική Δικαιοσύνη θα εισακούσει την έκκληση».

Για την συνθήκη της Λωζάνης δήλωσε: «Στην Ελλάδα υπάρχει μεγάλη συζήτηση για τη Συνθήκη της Λωζάνης. Μεγάλη συζήτησης για την αναδιαμόρφωση. Υπεγράφη από 11 χώρες, μέχρι και η Ιαπωνία την έχει υπογράψει. Στη συνθήκη υπάρχουν προβλέψεις μόνο για το Αιγαίο; Δεν υπάρχουν για τα μειονοτικά; Στη Δυτική Θράκη έχουμε μουσουλμανική μειονότητα, τουρκικής, πομακικής ή ρομά προέλευσης. Πρέπει να γίνουν κάποιες καινούριες σκέψεις. Για τη μειονότητα λέμε ότι το κατά κεφαλήν εισόδημα φτάνει με τα βίας τα 2.000 ευρώ. Υπάρχει οικονομικό χάσμα. Υπάρχει το ζήτημα της μουφτείας. Ο μουφτής διορίζεται, η Συνθήκη προβλέπει ότι πρέπει να εκλέγεται.

Στην Τουρκία ο Οικουμενικός Πατριάρχης εκλέγεται από την Ιερά Σύνοδο που πρέπει να έχει συγκεκριμένο αριθμό. Όταν υπήρξε μείωση του αριθμού ζήτησα από τον Πατριάρχη να υποδείξει μέλη που θα δώσουμε την τουρκική ιθαγένεια για να ξανά αποκτήσει τον απαιτούμενο αριθμό. Επίσης υπήρχε η πρόβλεψη ότι στα ταξίδια του στο εξωτερικό θα έπρεπε να έχει άδεια του Έπαρχου, το καταργήσαμε αυτό. Λέω ότι πρέπει να κάνουμε κάτι για να εκσυγχρονίσουμε τη συνθήκη. Το έχω θέσει σε πολλούς πρωθυπουργούς. Δεν εποφθαλμιούμε τα εδάφη καμίας χώρας. Στην Τουρκία δεν υπήρξε κανένα πρόβλημα με εργασίες σε εκκλησίες και μοναστήρια. Δεν έχουμε κανένα πρόβλημα με την ελευθερία της πίστης και νομίζω ότι υπάρχουν θέματα στη Δυτική Θράκη. Πρέπει να μην συνεχίσουν αυτά τα θέματα.

Εδώ και 15 χρόνια, σε όλους τους Έλληνες φίλους μου λέω ότι κάτι πρέπει να κάνουμε για να εκσυγχρονίσουμε τη συνθήκη. Δεν πήρα απάντηση. Τίθενται θέματα για την εδαφική ακεραιότητα. Δεν εποφθαλμιούμε στην εδαφική ακεραιότητα καμίας χώρας. Ένα άλλο θέμα είναι το τζαμί των Αθηνών. Αντίστοιχα στην Κων/πολη και γενικά στην Τουρκία δεν υπήρξε κανένα θέμα ούτε με αποκατάσταση θρησκευτικών κτιρίων. Διενεργούνται εργασίες αποκατάστασης του μοναστηρίου της Παναγίας Σουμελά για να προσευχηθούν όσοι επιθυμούν.

Τα θέματα του Αιγαίου είναι δύσκολα αλλά μπορούν να λυθούν. Δεν πρέπει να μιλάμε συνέχεια και να υπογραμμίζουμε τα λάθη του παρελθόντος. Να κάνουμε τα βέβαια βήματα που συνάδουν με την πραγματικότητα της νήσου».

Για το Κυπριακό τόνισε: «Για το Κυπριακό, θέλω να πω ότι εγώ που είχα ενεργό συμμετοχή στις διαπραγματεύσεις, θυμάμαι στο Νταβός ο Κόφι Ανάν με παρακάλεσε και με ρώτησε για τις σκέψεις μου. Του απάντησα ότι θέλω να ρωτήσω εσάς. Να κινηθούμε ομονοούντες στις διαπραγματεύσεις για να καταλήξουμε κάπου. Είμαστε χώρες που είναι μητέρες πατρίδες και εγγυήτριες δυνάμεις στην Κύπρο. Αλλά θέτουμε το θέμα στους ΥΠΕΞ και πάντα το αναθέταμε σε αυτούς και μετά κάναμε μια συνάντηση στο Νταβός. Τότε ήταν πρωθυπουργός ο κ. Καραμανλής. Όταν έληξαν οι συνομιλίες, η ελληνοκυπριακή πλευρά ζήτησε την τελευταία στιγμή να αποχωρήσει από τις συνομιλίες. Εγώ είπα όχι. Πρέπει να υπογράψουμε μια συμφωνία. Στη συνέχεια έγινε το δημοψήφισμα. Οι τουρκοκύπριοι ήταν υπέρ κατά 60% ενώ οι ελληνοκύπριοι αρνητικοί κατά 65%. Εκεί μας υποσχέθηκαν ότι θα φτάσουμε στην επίλυση του Κυπριακού. Δεν έγινε. Πρόσφατα είχαμε άλλη μια συνάντηση. Ποιος ήταν ο αποχωρήσας; Και πάλι η ελληνοκυπριακή πλευρά. Εδώ είναι οι ΥΠΕΞ και ήταν παρόντες εκεί, μπορούν να σας πουν. Υπάρχουν θέματα που μπορούν να χαρακτηριστούν και ως υπεκφυγές».

Για το προσφυγικό τόνισε: «Αυτή τη στιγμή η Τουρκία φιλοξενεί 3 εκατ. πρόσφυγες και έχουμε δώσει 30 δισ. δολάρια από τον προϋπλογισμό μας. Μας δίνει 850 εκατ. ευρώ η Ε.Ε. που δίνονται στην Ερυθρά Ημισέληνο. Η Ε.Ε. δεν έχει δώσει αυτά που έχει υποσχεθεί».

Για την απόφαση Τραμπ δήλωσε: «Θέλω να σταθώ στην απόφαση του κυρίου Τραμπ. Το Ισραήλ και οι ΗΠΑ είναι οι μόνες χώρες που μιλούν για την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ. Είναι η πρωτεύουσα των τριών μονοθεϊστικών θρησκειών. Κανείς άλλος δεν επικροτεί την απόφαση περί αναγνώρισης των Ιεροσολύμων ως πρωτεύουσας του Ισραήλ. Έκαναν ανακοινώσεις κατόπιν πιέσεων. Ευχαριστώ για τη φιλοξενία, εύχομαι να συνεχίσουμε πάντα ακλόνητοι τη συνεργασία μας».

Απαντήσεις σε ερωτήσεις

Έγινε ερώτηση στον κ. Τσίπρα για το αν η συνεργασία στο προσφυγικό θα μπορούσε να αποτελέσει εφαλτήριο για άλλους τομείς. Επίσης ρωτήθηκε για την απόφαση Τραμπ για Ιερουσαλήμ και για τη Θεολογική Σχολή Χάλκης:

«Είμαστε γείτονες και πρέπει να συζητάμε. Σήμερα με τις δηλώσεις του εδώ, συνειδητοποιώ πως μάλλον το προηγούμενο διάστημα μάλλον δεν είχε γίνει αντιληπτό τι ζητάει. Αν τη ζητούσε αναθεώρηση, θα έπρεπε να ψάξουμε την Ιαπωνία για να συμφωνήσει. Δεν υπάρχει καμία αμφισβήτηση σε σχέση με την εδαφική ακεραιότητα. Ακόμα και στο ζήτημα που έθεσε για τη Θράκη, μίλησε για ορθή τήρηση όχι αναθεώρηση. Η μουσουλμανική κοινότητα στη Θράκη και η ελληνική στην Τουρκία, πρέπει να αποτελέσει μοχλό έλξης. Με την ευκαιρία να πω ότι η δική μας κυβέρνηση έχει ιδιαίτερη μέριμνα για τους Έλληνες μουσουλμάνους πολίτες και ευαισθησία σε κάθε είδους μειονότητα. Τα ζητήματα που αφορούν την πολιτική μας για τους Έλληνες πολίτες δεν επιδέχονται διαπραγμάτευσης. Έχουμε προχωρήσει στην ανακατασκευή μίας σειράς από τζαμιά σε πολλές περιοχές της χώρας και δεν σκεφτήκαμε ούτε μία στιγμή να κάνουμε ορθόδοξη λειτουργία σε τζαμί. Πρέπει να υπάρξει αμοιβαίος σεβασμός και απόλυτη βούληση για ελευθερία.

Άκουσα την τοποθέτησή του για Αιγαίο και Κυπριακό. Στο Κυπριακό είμαι 43 χρονών και 43 χρόνια το θέμα μένει ανοικτό. Υπάρχει πάντα συζήτηση για το ποιος φταίει. Αγαπητέ μου φίλε πρόεδρε είναι ανοιχτό γιατί υπήρξε μια παράνομη εισβολή. Η ελληνική Δημοκρατία στο σύνολό της είναι ένα κράτος Δικαίου και ελευθερίας».

Για την Ιερουσαλήμ είμαστε ξεκάθαροι. Σταθερά προσηλωμένοι στην ειρηνευτική διαδικασία για δημιουργία δύο κρατών. Έχουμε βαθιές ρίζες με τον Αραβικό κόσμο και φιλικές σχέσεις με το Ισραήλ. Η απόφαση Τραμπ είναι μία απόφαση που δεν συμβάλει στην υπόθεση της ειρήνης σε μία εύθραυστη περιοχή.

Ο Ερντογάν από την πλευρά του απάντησε:

«Στη Δυτική Θράκη το ζήτημα του μουφτή είναι μία σοβαρή πληγή και ο Πρωθυπουργός πιστεύω ότι θα μεριμνήσει για το ζήτημα. Βεβαίως αυτό είναι σαφές ότι αποτελεί εσωτερικό θέμα της χώρας δεν διαφωνούμε αλλά αν μας δίνεται η άδεια μπορούμε να διατυπώσουμε την παράκλησή μας. Όσον αφορά το ζήτημα των θρησκειών, είναι ένα ζήτημα που μπορεί να επιλυθεί σε συνεργασία των Υπουργείων μας. Τα βήματα ειδικά στο Κυπριακό είναι για μία δίκαιη λύση. Ο κ. Τσίπρας λόγω του νεαρού της ηλικίας του εξανίσταται αλλά εγώ που είμαι μεγαλύτερος βλέπω ότι η πείρα μου από την ενασχόληση είναι πολύτιμη και μπορώ να παράσχω τα αναγκαία έγγραφα για την ταχύτερη επίλυση. Αν είχε εφαρμοστεί το σχέδιο Ανάν δεν θα είχαμε θέμα με τα στρατεύματα. Η ελληνοκυπριακή πλευρά έκανε το στραβοπάτημα».

Ήρεμοι τόνοι στη συνάντηση

«Δική μου επιθυμία είναι οι σχέσεις των δύο χωρών να είναι σχέσεις φιλίας και καλής γειτονίας. Ιδιαίτερα σε αυτές τις κρίσιμες στιγμές που ζει η περιοχή μας, πιστεύω ότι ευθύνη μας είναι να προωθήσουμε το διάλογο και τη συζήτηση, για να επιλύσουμε όλα τα κρίσιμα προβλήματα», δήλωσε ο Αλέξης Τσίπρας υποδεχόμενος τον Ταγίπ Ερντογάν και πρόσθεσε: «Αυτός ήταν, άλλωστε και ο λόγος που ενεθάρρυνα τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να σας προσκαλέσει στην Ελλάδα, ακριβώς για να οικοδομήσουμε αυτή τη σχέση».

Ο πρωθυπουργός τόνισε το ζήτημα των ελληνοτουρκικών σχέσεων ότι θα πρέπει να εδράζονται σε γερά θεμέλια και σημείωσε σχετικά: «Επιτρέψτε μου να σας πω, σαν μηχανικός που είμαι, ότι τις γέφυρες για να είναι γερές, θα πρέπει να τις χτίσουμε σε γερά θεμέλια. Και γερά θεμέλια είναι ο σεβασμός στο Διεθνές Δίκαιο, τις διεθνείς συνθήκες και τα δικαιώματα των λαών».

Ο κ. Τσίπρας ξεκάθαρισε στον Τούρκο πρόεδρο, πάντως, ότι οι πάγιες ελληνικές θέσεις είναι αμετακίνητες, ιδίως σε ό,τι αφορά στην τήρηση των κανόνων του Διεθνούς Δικαίου αλλά και των διεθνών συμφωνιών, όπως είναι η Συνθήκη της Λωζάνης, χωρίς, ωστόσο ο ίδιος να αναφερθεί ονομαστικά σε αυτή.

«Οι θέσεις σας είναι γνωστές, όπως, άλλωστε και οι δικές μας θέσεις είναι το ίδιο γνωστές και σαφές. Σκοπός είναι όμως, είναι να διατυπώνουμε όλοι τις απόψεις αυτές με γνώμονα το σεβασμό στην άλλη άποψη και με τρόπο εποικοδομητικό. Πιστεύω πως αν σήμερα το επιτύχουμε αυτό, τότε η επίσκεψή σας δεν θα είναι απλά ιστορική, αλλά θα ανοίξει κι ένα νέο κεφάλαιο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις».

Λαμβάνοντας τον λόγο, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, κατά την αντιφώνησή του προς τον Έλληνα πρωθυπουργό, εξέφρασε τη χαρά και την ικανοποίηση του που βρίσκεται στην Ελλάδα και ανέφερε πως κατά τη διάρκεια της πρωθυπουργίας του είχε την τύχη να συνομιλήσει με τρεις διαφορετικούς πρωθυπουργούς της χώρας.

Σημείωσε δε: «Όπως είπα και κατά τη διάρκεια των συνομιλιών μου με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, η Ελλάδα και η Τουρκία πρέπει να πιστέψουν σε κάτι, να πιστέψουν στο γεμάτο μέρος του ποτηριού, δηλαδή να εστιάσουμε την προσοχή μας σε αυτή την αντίληψη. Οι δύο λαοί μας έχουν πολλά κοινά σημεία, αρκεί να παραμερίσουμε εκείνους που εκφράζουν κάποιες ιδεολογικές εμμονές».

«Είμαστε δύο λαοί που συνυπήρξαν, έχουμε ομογενείς ζώνες εκατέρωθεν. Εύχομαι και λέω, μακάρι να μην είχαν διαπραχθεί τα λάθη που έγιναν από προηγούμενες πολιτικές που οδήγησαν στην αποχώρηση πολιτών από τα εδάφη και των δύο πλευρών, αλλά εκτιμώ πως τα λάθη που διαπράχθησαν είναι πλέον κομμάτι της Ιστορίας», ανέφερε ο Τούρκος πρόεδρος.

«Εάν μπορέσουμε να συμφωνήσουμε με βάση ορισμένες αρχές κοινής λογικής, κοινού λόγου και κοινής ρητορείας, τότε θα μπορέσουμε να οικοδομήσουμε μια πραγματική σχέση. Εγώ, σε αυτή τη συνάντηση, κύριε πρωθυπουργέ, σας μεταφέρω τις προσωπικές μου ευχαριστίες, όπως και του λαού μου προς εσάς για την πρόσκληση».