Η απουσία κυβέρνησης στην ηγέτιδα δύναμη της ευρωζώνης, τη Γερμανία, και οι αλλαγές σε θεσμικά όργανα της Ε.Ε. (Eurogroup, EWG) μεταφέρουν για αργότερα τις κρίσιμες αποφάσεις για την Ελλάδα οι οποίες ξεπερνούν το όριο της τρίτης αξιολόγησης που προς το παρόν προχωράει γρήγορα από την πλευρά των θεσμών.

Τρανή απόδειξη τούτου είναι ότι ακόμη και ο τέως υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε παραδέχεται ότι η Ελλάδα βρίσκεται στο «σωστό δρόμο» και για πρώτη φορά δεν ζητά νέα μέτρα.

Τις ημέρες που προηγήθηκαν οι επικεφαλής των ομάδων των θεσμών εμφανίστηκαν ασυνήθιστα επιεικείς με την ελληνική πλευρά. Δέχθηκαν χωρίς επιφυλάξεις υπερπλεόνασμα για το 2017 και δεν θέλησαν να ανοίξουν θέμα νέων μέτρων για το 2018, έστω και αν διατήρησαν την επιφύλαξη μέχρι να έχουν τα στοιχεία για τα έσοδα του Οκτωβρίου, που ενσωματώνουν τις εισπράξεις ΦΠΑ που αφορούν στον Αύγουστο, την αιχμή της τουριστικής περιόδου. Ανέβαλαν επίσης τη συζήτηση για τις επιφυλάξεις που είχαν για το πλεόνασμα του ΕΟΠΠΥ για το 2018.

Πήραν διαβεβαιώσεις από το υπουργείο Εργασίας ότι μέχρι και την επόμενη επίσκεψή τους θα έχουν ψηφιστεί οι διατάξεις που αλλάζουν το συνδικαλιστικό νόμο και ειδικά το κομμάτι που αφορά στις προϋποθέσεις κήρυξης απεργίας. Παράλληλα, περιόρισαν -παρόντος και του ΔΝΤ- τις απαιτήσεις τους για πλειοψηφία του 50% των μελών μόνο στα επιχειρηματικά σωματεία εργαζομένων, χωρίς να επιμένουν για τα πρωτοβάθμια και τα δευτεροβάθμια σωματεία. Δέχθηκαν ότι μέχρι και το τέλος του χρόνου θα έχει ολοκληρωθεί ο επανυπολογισμός των συντάξεων και η απονομή του 80% των περίπου 300.000 κύριων και επικουρικών συντάξεων και των εφάπαξ που εκκρεμούν περισσότερο από δύο χρόνια.

Δέχθηκαν επίσης τις διαβεβαιώσεις ότι μέχρι και τον Νοέμβριο θα έχουν ολοκληρωθεί οι αλλαγές στο Δημόσιο που εκκρεμούν από πέρσι το καλοκαίρι. Μέσα σε ένα μήνα θα πρέπει να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση και θα προχωρήσει άμεσα το σχέδιο μόνιμης κινητικότητας στο Δημόσιο.

Υποσχέσεις πήραν και για τις αποκρατικοποιήσεις, οι οποίες αριθμούν 27 από τα συνολικά 95 προαπαιτούμενα της τρίτης αξιολόγησης. Η νέα προθεσμία θέλει το διορισμό του Δ.Σ. της Εταιρίας Δημοσίων Συμμετοχών και την έναρξη λειτουργίας του νέου Υπερταμείου μέχρι και το τέλος του χρόνου. Το ίδιο αφορά στο επιχειρηματικό σχέδιο του Ελληνικού και την παραχώρηση της Εγνατίας Οδού.

Στην αγορά ενέργειας τα πράγματα ήταν πιο πιεστικά, αφού η ΔΕΗ θα αναγκαστεί να αφήσει και κερδοφόρες μεγάλες μονάδες στην προσπάθεια να παραχωρήσει το 40% του δυναμικού της σε ιδιώτες.

Στο θέμα των τραπεζών διατηρήθηκε η εκεχειρία μεταξύ ΕΚΤ και ΔΝΤ εν όψει των stress test που θα ξεκινήσουν τον Φεβρουάριο και θα πρέπει να ολοκληρωθούν μέχρι και τις αρχές του καλοκαιριού. Ακόμη και τις ρυθμίσεις των 120 δόσεων για όσους χρωστούν μόνο στο Δημόσιο δέχθηκαν σχετικά εύκολα, σε αντίθεση με αντίστοιχες ρυθμίσεις που είχαν διαπραγματευτεί τα προηγούμενα χρόνια.

Τότε το ΔΝΤ θα αρχίσει τις πιέσεις προς τους Ευρωπαίους για τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους, καθώς η Λαγκάρντ τούς έχει ξεκαθαρίσει ότι θα πρέπει να αποφασίσουν πριν από το τέλος του προγράμματος

Tα δύσκολα…

Ολα δείχνουν ότι τα εμπόδια του Προϋπολογισμού του 2018 και οι καθυστερήσεις σε ασφαλιστικό και αποκρατικοποιήσεις αναβάλλονται για το 2018 και η πραγματική διαπραγμάτευση θα γίνει στις αρχές του επόμενου χρόνου.

Τότε το ΔΝΤ θα αρχίσει τις πιέσεις προς τους Ευρωπαίους για τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους, καθώς η επικεφαλής του Ταμείου κ. Κριστίν Λαγκάρντ τούς έχει ξεκαθαρίσει ότι θα πρέπει να αποφασίσουν πριν από το τέλος του προγράμματος έστω και αν εφαρμοστούν τα μέτρα από το 2018 και μετά.

Αν μέχρι και τον Φεβρουάριο, που θα γίνει η επανεξέταση του προγράμματος με την Ελλάδα, δεν υπάρχουν σαφείς διαβεβαιώσεις ή διαβούλευση για τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους, υπάρχει ακόμη και το ενδεχόμενο το ΔΝΤ να αποχωρήσει οριστικά από το ελληνικό πρόγραμμα, μένοντας όμως στις διαπραγματεύσεις ως τεχνικός σύμβουλος. Αυτό το δεδομένο θα ανατρέψει τις ισορροπίες για το ελληνικό πρόγραμμα, καθώς θα πρέπει να υπάρξει νέα έγκριση από ορισμένα εθνικά κοινοβούλια για το ελληνικό πρόγραμμα λίγο πριν από το τέλος του. Εκεί θα πρέπει να συνυπολογιστεί ο κίνδυνος να υπάρξει αντίδραση των Γερμανών Φιλελευθέρων, οι οποίοι, κατά πάσα πιθανότητα, θα συμμετέχουν στη νέα κυβέρνηση της μεγαλύτερης οικονομίας της ευρωζώνης.

Ενα δεύτερο κομβικό σημείο είναι το πώς θα κλείσει η τρύπα των προβλέψεων για το πρωτογενές πλεόνασμα του 2018, με δεδομένο ότι το Ταμείο έχει θέσει ως στόχο το 2,2% του ΑΕΠ και η Ε.Ε. το 3,5% του ΑΕΠ. Αφού η Ε.Ε., ο ESM και το Eurogroup θα επιμείνουν στο δικό τους στόχο, το ΔΝΤ θα ζητήσει να ισχύσει η ρήτρα αυτόματης διόρθωσης που έχει ενταχθεί και στο Μνημόνιο της Ε.Ε. αλλά και στο αντίστοιχο του ΔΝΤ. Οτι, δηλαδή, τόσο η περικοπή των συντάξεων όσο και η περικοπή του αφορολόγητου για μισθωτούς, συνταξιούχους και αγρότες θα πρέπει να εφαρμοστούν το 2019, που είναι, ως γνωστόν, χρονιά εκλογών.

Το τρίτο μεγαλύτερο ερωτηματικό είναι η καθαρή έξοδος στις αγορές που οραματίζεται η κυβέρνηση, η οποία δεν αφορά μόνο στους πολιτικούς αλλά και στους τεχνοκράτες της Ε.Ε. Για να υπάρξει έξοδος χωρίς προληπτική πιστωτική γραμμή αλλά με το μαξιλάρι ρευστότητας των 9,6 δισ. ευρώ που προβλέπει το πρόγραμμα, θα μείνουν μετέωρες οι ελληνικές τράπεζες. Αν δεν υπάρξει αντίστοιχη ρύθμιση από την ΕΚΤ ή μεγάλη αναβάθμιση από τους τρεις οίκους αξιολόγησης (Moody’s, Fitch, S&P), το waiver για τα ελληνικά ομόλογα θα αρθεί και οι ελληνικές τράπεζες θα πρέπει να δανειστούν ξανά ακριβά από τον ELA.

Τάσος Δασόπουλος
Από την Έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής