Μαζί με τον δρα Σπύρο Μαυρούλη μετέβησαν στην Ισπανία, με σκοπό να πραγματοποιήσουν αυτοψία στην πληγείσα περιοχή και να συλλέξουν νέα επιστημονικά και τεχνικά δεδομένα για την τρωτότητα της περιοχής, το καταστροφικό φαινόμενο, τα αίτια της καταστροφικότητάς του, τις επιπτώσεις και τη διαχείρισή του.

Συμπεράσματα

Eχοντας μείνει τρεις ημέρες στην ισπανική πόλη, ο κ. Λέκκας μίλησε στον «Ε.Τ.» της Κυριακής εξηγώντας τα τρία συμπεράσματα που αποκόμισε από την πρώτη ελληνική επιστημονική αποστολή του ΕΚΠΑ εκεί. Ηδη μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές οι ισπανικές Αρχές αναζητούσαν στις λάσπες περισσότερους από 90 αγνοουμένους, με τον αριθμό των νεκρών να έχει ξεπεράσει τους 200.

«Το πρώτο συμπέρασμα που βγάλαμε είναι ότι οι Ισπανοί δεν είχαν γνώση για τα τρία πρώτα 24ωρα μετά την καταστροφή τι τους έχει συμβεί. Αυτό φαίνεται γιατί δεν είχαν ενεργοποιηθεί σε κεντρικό επίπεδο, παρά μόνο σε περιφερειακό. Φάνηκε ότι δεν είχαν καμία εμπειρία να χειριστούν τέτοιου είδους καταστροφές. Το κατάλαβαν τρεις ημέρες μετά. Τότε κινητοποίησαν ό,τι μπορούσαν, αλλά είχαν να κάνουν με μια καταστροφή για την οποία ήταν άπειροι. Και είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι η Πολιτική Προστασία στην Ισπανία ήταν απούσα. Εμείς στη διαχείριση κρίσεων και την προετοιμασία, όπως η προειδοποίηση των πολιτών, είμαστε πολύ πιο μπροστά από άλλες προηγμένες χώρες. Εδώ δεν είχαν στήσει ένα επιχειρησιακό κέντρο για τις κατευθύνσεις που έπρεπε να πάρει κάθε Αρχή», αναφέρει στον «Ε.Τ.» της Κυριακής ο κ. Λέκκας.

Κατασκευές

Το δεύτερο συμπέρασμα του κ. Λέκκα από την αποστολή του στη Βαλένθια είναι το κομμάτι που έχει να κάνει με τις κατασκευές. Οπως εξηγεί ο καθηγητής Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών, οι Ισπανοί στη Βαλένθια είχαν αντιμετωπίσει τη δεκαετία του 1950 πλημμύρες από καιρικά φαινόμενα. Τότε, για να αντιμετωπίσουν την πλημμύρα από τον ποταμό Τούριας, που περνά μέσα από την πόλη, αποφάσισαν να τον παρακάμψουν, εγκιβωτίζοντάς τον και βγάζοντάς τον στην περίμετρο της πόλης, αλλά και πάλι η περιοχή πλημμύρισε και με το τωρινό ακραίο φαινόμενο.

«Εδωσαν έναν πακτωλό χρημάτων για έργα τα οποία δεν λειτούργησαν. Οσα φαραωνικά έργα και αν κάνουμε, δεν θα λειτουργήσουν, γιατί δεν είναι συμβατά με το περιβάλλον και, έτσι, πάντα θα διακινδυνεύουμε. Ο Τούριας είχε μια μεγάλη λεκάνη αποστράγγισης και αποστράγγιζε μια μεγάλη περιοχή 100 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Οταν είχαμε την πλημμύρα του 1950, που άφησε και αυτοί νεκρούς πίσω της, αποφάσισαν να μπαζώσουν το ποτάμι, να το κάνουν πάρκο με γήπεδα τένις και χώρους αναψυχής και να φτιάξουν άλλο ποτάμι περιμετρικά της πόλης. Ενα ποτάμι παράκαμψης 12 χιλιομέτρων με πλάτος κοίτης 100 μέτρα. Ενα μεγάλο τεχνικό έργο, όπου σε κάποια σημεία το νερό βγήκε έξω και έπνιξε μεγάλες γειτονιές και οικοδομικά τετράγωνα μεσαίου και χαμηλού εισοδήματος. Αλλά και το παλιό ποτάμι εκεί όπου έγινε το πάρκο πλημμύρισε. Βλέπουμε, λοιπόν, ότι η φύση έχει τους δικούς της νόμους και εμείς είμαστε πολύ μικροί απέναντί της. Φοβάμαι πως όλα τα μέτρα που λαμβάνονται δεν μπορούν παρά να μετριάσουν τις επιπτώσεις κατά 10%, ίσως και λίγο παραπάνω. Γι’ αυτό πρέπει να επενδύσουμε στην ανθεκτικότητα».

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΠΛΗΜΜΥΡΑΣ

Οι ομοιότητες με την πεδιάδα της Θεσσαλίας

Ο ποταμός Ράμπλα ντελ Πόγιο ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για τις φονικές πλημμύρες στη Βαλένθια, σύμφωνα με τον κ. Λέκκα, ο οποίος εξηγεί στον «Ε.Τ.» της Κυριακής: «Οι πλημμύρες δεν ήταν μόνο από το μεγάλο ποτάμι, τον Τούριας. Ηταν και από τα μικρά ποτάμια, που λειτούργησαν σαν αποδέκτες λεκανών της τάξεως των 3-4 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Οι κοίτες αυτές ήταν τελείως ανεπαρκείς και, έτσι, είχαμε τεράστιες καταστροφές από αυτούς τους χειμάρρους που περνούσαν από περιοχές της Βαλένθιας. Σε αυτά παρατηρήσαμε και το φαινόμενο της ξαφνικής πλημμύρας (flash flood)».

Αποστράγγιση

Σύμφωνα με τον καθηγητή, η περιοχή που επλήγη από το ακραίο φαινόμενο μοιάζει με την πεδιάδα της Θεσσαλίας, χωρίς όμως το Πήλιο και τον Κίσσαβο. Επίσης, την αποστράγγιση στη Θεσσαλία την κάνει ο Πηνειός, ενώ στην ισπανική πόλη υπάρχουν, εκτός από τον μεγάλο ποταμό Τούριας, και άλλα τέσσερα μικρότερα ποτάμια. Οι υψηλές θερμοκρασίες οδήγησαν σε εξάτμιση. Οι υδρατμοί «συναντήθηκαν» στην τροπόσφαιρα με μια ψυχρή λίμνη, όπως λέγεται, προκαλώντας ακραία καιρικά φαινόμενα.

«Ο ποταμός Ράμπλα ντελ Πόγιο, ένας μικρότερος, παρακείμενος στον Τούριας, ο οποίος αποστράγγιζε μια έκταση 10-20 τετραγωνικών χιλιομέτρων, μια μικρή λεκάνη απορροής, γέμισε νερό πολύ γρήγορα, εξαιτίας του ακραίου φαινομένου και άρχισε να φουσκώνει προκαλώντας το φαινόμενο της ξαφνικής πλημμύρας. Μαζί με τα νερά μετέφερε και διάφορα φερτά υλικά πέφτοντας πάνω στη βιομηχανική περιοχή της Βαλένθιας», λέει ο καθηγητής.