«Σε μια δημοκρατία οι αποφάσεις της δικαιοσύνης γίνονται σεβαστές και πρέπει να εφαρμόζονται. Αυτό δεν τις κάνει a priori σωστές, αλλά αυτή είναι η δημοκρατική επιλογή» σημείωσε επίσης ο κ. Στασινός. «Η Πολιτεία συνολικά οφείλει να μεριμνήσει ώστε οι επιλογές που γίνονται στο αστικό περιβάλλον καλύπτουν τις ανάγκες της κοινωνίας και τα ζητούμενα όχι μόνο του σήμερα αλλά και του αύριο, άρα και τα δικαιώματα των επόμενων γενεών» πρόσθεσε.

Ολόκληρη η δήλωση του κ. Στασινού:

«Σε μια δημοκρατία οι αποφάσεις της δικαιοσύνης γίνονται σεβαστές και πρέπει να εφαρμόζονται. Αυτό δεν τις κάνει apriori σωστές, αλλά αυτή είναι η δημοκρατική επιλογή.

Ωστόσο δεν τιμά τους θεσμούς της δημοκρατίας μας η κατάργηση σημαντικών διατάξεων, σχεδόν το σύνολο των κινήτρων του οικοδομικού κανονισμού, που αφορούν σχεδόν σε όλους τους πολίτες της χώρας με δελτίο τύπου από Ανώτατο Δικαστήριο και όχι με την Απόφαση του και το σκεπτικό της.

Η ανακοίνωση του Προέδρου του ΣτΕ αναφέρεται συνοπτικά τόσο σε θέματα συνταγματικότητας όσο και αντισυνταγματικότητας διατάξεων του ΝΟΚ. Το ΣτΕ, όπως αναφέρει η ανακοίνωση, δεν κρίνει το περιεχόμενο των διατάξεων των κινήτρων του ΝΟΚ επί της ουσίας τους αλλά επί της διαδικασίας που αυτά εφαρμόζονται. Και η ουσία, υποστηρίξαμε και συνεχίζουμε να υποστηρίζουμε στο ΤΕΕ, είναι επιστημονικά σωστή, σύγχρονη και αναγκαία.

Ως θεσμοθετημένος τεχνικός σύμβουλος της Πολιτείας εξηγήσαμε στην κοινωνία και τη δικαιοσύνη τους πραγματικούς, ουσιαστικούς, επιστημονικούς και τεκμηριωμένους λόγους που τα κίνητρα του ΝΟΚ είναι απαραίτητα για να βελτιωθεί η ζωή και να προστατευθεί η περιουσία των πολιτών, με παράλληλη προστασία του περιβάλλοντος και αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής κρίσης.

Πρακτικά, η ανακοίνωση του ΣτΕ αναφέρεται μεν σε αντισυνταγματικότητα του συστήματος ορισμένων διατάξεων του ΝΟΚ περί κινήτρων, αλλά σημειώνει ότι αντίκεινται στο Σύνταγμα, όχι, κατ’ αρχήν, εξαιτίας του περιεχομένου τους, αλλά για τον λόγο ότι παρέχεται με τις διατάξεις αυτές, απ’ ευθείας στις υπηρεσίες δόμησης, η δυνατότητα να εκδίδουν οικοδομικές άδειες, κατ’ απόκλιση, και μάλιστα ουσιώδη, από τους ισχύοντες κατά το πολεοδομικό καθεστώς κάθε περιοχής όρους δόμησης. Δε θα μπορούσε προφανώς κανείς να αρνηθεί ότι οι περιβαλλοντικές προβλέψεις του ΝΟΚ είναι απαραίτητες σε μια περίοδο κλιματικής κρίσης, όπως άλλωστε αποδεικνύει και η μελέτη του ΤΕΕ που κατατέθηκε στο ΣτΕ.

Επίσης το Συμβούλιο της Επικρατείας, σύμφωνα την ανακοίνωση του Προέδρου του, «έκρινε ότι τα αποτελέσματα της αντισυνταγματικότητας πρέπει να μην καταλάβουν τις οικοδομικές άδειες, των οποίων η υλοποίηση (οικοδομικές εργασίες) έχει αποδεδειγμένα αρχίσει πριν από την παρούσα ανακοίνωση. Ο περιορισμός των αποτελεσμάτων της αντισυνταγματικότητας δεν καταλαμβάνει εκκρεμείς δίκες», ικανοποιώντας έτσι την ασφάλεια δικαίου, την αρχή της προβλεψιμότητας και της προστατευόμενης εμπιστοσύνης των διοικουμένων. Τα ερωτήματα που τίθενται στο σημείο αυτό είναι τα παρακάτω:

– Είναι δίκαιο σε δύο όμοια γειτονικά οικόπεδα με την ίδια εφαρμογή του ΝΟΚ στα οποία έχουν ξεκινήσει οι εργασίες, στο ένα να ολοκληρωθούν οι εργασίες επειδή δεν έχει γίνει προσφυγή και το άλλο στο οποίο έχει γίνει προσφυγή να μην μπορεί να οικοδομηθεί σύμφωνα με την άδεια που νόμιμα εκδόθηκε και να είναι αβέβαιο το μέλλον του;
– Είναι δίκαιο να μπορεί να ολοκληρωθεί μια οικοδομή που μόλις ξεκίνησε σύμφωνα με την οικοδομική άδεια, αλλά το γειτονικό με την ίδια άδεια που βρίσκεται σε λιγότερο προχωρημένο στάδιο να πρέπει παραμείνει ημιτελής με αβέβαιο μέλλον;
– Είναι δίκαιο σε ένα οικόπεδο με νόμιμη οικοδομική άδεια να μπορεί να ολοκληρωθούν οι εργασίες επειδή ξεκίνησαν την 11/12/2024, ενώ στο διπλανό με ίδια οικοδομική άδεια ο πολίτης να μην μπορεί να εφαρμόσει τη νόμιμη οικοδομική άδεια επειδή ξεκίνησε τις εργασίες στις 12/12/2024, δηλαδή μια ημέρα αργότερα, μετά από δελτίο τύπου του ΣτΕ, δηλαδή χωρίς να υπάρχει καν η δημοσίευση της απόφασης;
– Είναι αυτή η εφαρμογή της ασφάλειας δικαίου, της αρχή της προβλεψιμότητας και της προστατευόμενης εμπιστοσύνης των διοικουμένων;

Επειδή όπως αναφέρθηκε εξαρχής δεν έχει εκδοθεί η απόφαση του ΣτΕ, ελπίζουμε σε αυτή να αποτυπωθεί το δίκαιο για όλους τους πολίτες και η εφαρμογή των παραπάνω αρχών που ορθά προβλέπει το Σύνταγμα της Χώρας.

Και πρέπει όλοι να μελετήσουμε ουσιαστικά την απόφαση για να καταλάβουμε το σκεπτικό του δικαστηρίου. Επομένως, μέχρι τότε, κάθε επί της ουσίας τοποθέτηση, αφού δεν γνωρίζουμε ούτε το πλήρες σκεπτικό ούτε το πλήρες διατακτικό της απόφασης, είναι χωρίς βάση.

Η Πολιτεία συνολικά οφείλει να μεριμνήσει ώστε οι επιλογές που γίνονται στο αστικό περιβάλλον καλύπτουν τις ανάγκες της κοινωνίας και τα ζητούμενα όχι μόνο του σήμερα αλλά και του αύριο, άρα και τα δικαιώματα των επόμενων γενεών. Τα δικαιώματα των πολιτών σήμερα και αύριο».

Νέος Οικοδομικός Κανονισμός: Η απόφαση του ΣτΕ, η αντίδραση της κυβέρνησης και το πιθανό σενάριο για νέα δικαστική διαμάχη

Στη νέα απόφαση του ΣτΕ για το νέο Οικοδομικό κανονισμό αναφέρθηκε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θόδωρος Σκυλακάκης, τονίζοντας ότι «αφορά -κατά κύριο λόγο- στη νομολογία του για τη συνταγματικά προβλεπόμενη ανάγκη τοπικού, πολεοδομικού σχεδιασμού».

«Είναι σημαντικό ότι με την απόφαση αυτή επιβεβαιώνεται η δυνατότητα να υπάρχουν, όπου είναι ανάγκη για λόγους περιβαλλοντικούς ή άλλους, ειδικά κίνητρα (bonus) σε ό,τι αφορά στα ύψη, στα δώματα, στις φυτεμένες στέγες, κ.λπ. Και αυτό είναι σημαντικό, διότι τα εργαλεία αυτά, είναι απολύτως απαραίτητα για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, ιδίως στις πυκνοδομημένες περιοχές, καθώς ο τρόπος που είναι σήμερα δομημένες οι μεγαλουπόλεις μας (μεγάλη κάλυψη, με μικρό ύψος), τις καθιστά μη βιώσιμες μακροχρόνια σε ένα περιβάλλον οξυνόμενης κλιματικής κρίσης και αυξημένων θερμοκρασιών», τόνισε χαρακτηριστικά.

Στη δήλωσή του όμως υπάρχει και μία παράγραφος που προκάλεσε την σφοδρή αντίδραση των δημάρχων. Συγκεκριμένα αντιδρούν στην πρόθεση που εκφράστηκε από το υπουργείο να φέρει νέα νομοθετική πρωτοβουλία για τον πολεοδομικό σχεδιασμό. Συγκεκριμένα αναφέρει: «Τα κίνητρα αυτά θα προβλεφθούν συνεπώς, όπου αυτό καθίσταται αναγκαίο, στο πλαίσιο του τοπικού, πολεοδομικού σχεδιασμού, που βρίσκεται σε εξέλιξη, με αντίστοιχη νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης, η οποία θα αναληφθεί άμεσα, ώστε να υπάρχει ορατότητα και νομική ασφάλεια».

Με λίγα λόγια αν η κυβέρνηση φέρνει νέα τροπολογία τότε είναι πολύ πιθανό να έχουμε δεύτερο δικαστικό γύρο και το Συμβούλιο της Επικρατείας να κληθεί να εκδώσει νέα απόφαση. 

Ολόκληρη η δήλωση του Θοδωρή Σκυλακάκη

«Η απόφαση του Συμβουλίου της Επικράτειας (ΣτΕ) για τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό (μια νομοθεσία του 2012) αφορά -κατά κύριο λόγο- στη νομολογία του για τη συνταγματικά προβλεπόμενη ανάγκη τοπικού, πολεοδομικού σχεδιασμού.

Είναι σημαντικό ότι με την απόφαση αυτή, δεν επηρεάζεται καμία υφιστάμενη οικοδομή (πλην όσων αποτελούν, ήδη, αντικείμενο προσφυγής), είτε αυτή έχει ολοκληρωθεί είτε με οποιονδήποτε τρόπο έχουν αρχίσει οι εργασίες σε αυτή. Κάτι, που θα δημιουργούσε πολύ σοβαρή ανασφάλεια δικαίου και θα επηρέαζε αρνητικά χιλιάδες πολίτες και επαγγελματίες.

Ταυτόχρονα, είναι σημαντικό ότι με την απόφαση αυτή επιβεβαιώνεται η δυνατότητα να υπάρχουν, όπου είναι ανάγκη για λόγους περιβαλλοντικούς ή άλλους, ειδικά κίνητρα (bonus) σε ό,τι αφορά στα ύψη, στα δώματα, στις φυτεμένες στέγες, κ.λπ.

Και αυτό είναι σημαντικό, διότι τα εργαλεία αυτά, είναι απολύτως απαραίτητα για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, ιδίως στις πυκνοδομημένες περιοχές, καθώς ο τρόπος που είναι σήμερα δομημένες οι μεγαλουπόλεις μας (μεγάλη κάλυψη, με μικρό ύψος), τις καθιστά μη βιώσιμες μακροχρόνια σε ένα περιβάλλον οξυνόμενης κλιματικής κρίσης και αυξημένων θερμοκρασιών.

Τα κίνητρα αυτά θα προβλεφθούν συνεπώς, όπου αυτό καθίσταται αναγκαίο, στο πλαίσιο του τοπικού, πολεοδομικού σχεδιασμού, που βρίσκεται σε εξέλιξη, με αντίστοιχη νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης, η οποία θα αναληφθεί άμεσα, ώστε να υπάρχει ορατότητα και νομική ασφάλεια.

Η κυβέρνηση υλοποιεί, άλλωστε, εδώ και τρία χρόνια το μεγαλύτερο πρόγραμμα τοπικού σχεδιασμού από συστάσεως του ελληνικού Κράτους, το οποίο θα μας επιτρέψει να καθιερώσουμε με τρόπο νομικά αδιαμφισβήτητο κίνητρα, όπως αυτά περιέχονται στο ΝΟΚ, εκεί που είναι πράγματι αναγκαία.

Ταυτόχρονα, θα αναλάβουμε πολλαπλές πρωτοβουλίες, ώστε να περιοριστούν τα φαινόμενα τοπικής διαφθοράς, που συνδέονται με την εφαρμογή της πολεοδομικής νομοθεσίας. Φαινόμενα που από την υπόθεση της Χαλκιδικής που αποκαλύφθηκε σήμερα, προκύπτει ότι μπορεί να είναι εκτεταμένα σε περιοχές και να αποκτούν την υπόσταση ακόμα και εγκληματικής οργάνωσης».

«Βόμβα» από το ΣτΕ: Αντισυνταγματικές βασικές διατάξεις του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού για τα ύψη κτιρίων – Επηρεάζονται χιλιάδες ακίνητα

Από την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας σε διάσκεψη κεκλεισμένων των θυρών, κρίθηκε αντισυνταγματικός ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός ως προς το σκέλος εκείνο που θεσπίζει κίνητρα προσαύξησης των όρων δόμησης (συντελεστής δόμησης, ύψους) για την ανέγερση των κτηρίων, με αντιστάθμισμα την ενεργειακή αναβάθμιση των κτηρίων και την αύξηση των κοινόχρηστων χώρων και των χώρων πρασίνου.

Ακόμη, από την Ολομέλεια του ΣτΕ κρίθηκε ότι αντίκειται στο Σύνταγμα η μη προσμέτρηση στον συντελεστή δόμησης, των εσωτερικών εξωστών (παταριών) και του χώρου κύριας χρήσης των 35 τ.μ. στο δώμα της οικοδομής, όπως και η εξομοίωση της πισίνας με φυτεμένη επιφάνεια.

Ακόμη, η Ολομέλεια του ΣτΕ αποφάνθηκε ότι για λόγους δημοσίου συμφέροντος τα αποτελέσματα της αντισυνταγματικότητας πρέπει να μην καταλάβουν τις οικοδομικές άδειες, των οποίων η υλοποίηση (οικοδομικές εργασίες) έχει αποδεδειγμένα αρχίσει και το άμεσο αποτέλεσμα της απόφασης της Ολομέλειας θα έχει ως αφετηρία την ημέρα δημοσίευσης της απόφαση η οποία αναμένεται μέσα στην ερχόμενο Ιανουάριο.

Ουσιαστικά η συγκεκριμένη απόφαση τινάζει στον αέρα  το Νέο Οικοδομικό Κανονισμό (ΝΟΚ) καθώς χιλιάδες οικοδομικές εργασίες κηρύσσονται άκυρες. Η Ολομέλεια του ΣτΕ, μετά από σειρά διασκέψεων, κατέληξε ωστόσο πως για λόγους δημοσίου συμφέροντος η απόφαση δεν θα έχει αναδρομική ισχύ και δεν αφορά τις οικοδομικές άδειες που μέχρι σήμερα έχουν ήδη εκδοθεί και αποδεδειγμένα έχουν ξεκινήσει εργασίες υλοποίησης τους. Αντίθετα, για όσες δεν έχουν αρχίσει οικοδομικές εργασίες κηρύσσονται άκυρες.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με ανακοίνωση του προέδρου του ΣτΕ Μιχάλη Πικραμένου, το δικαστήριο έκρινε:

«Ι. Το σύστημα των διατάξεων του ΝΟΚ (άρθρα 10, 15 παρ. 8, 19 παρ. 2 και 25), με το οποίο θεσπίζονται κίνητρα προσαύξησης των όρων δόμησης (συντελεστή δόμησης, ύψους) για την ανέγερση των κτηρίων, με αντιστάθμισμα την ενεργειακή αναβάθμιση των κτηρίων και την αύξηση των κοινόχρηστων χώρων και των χώρων πρασίνου, αντίκειται στo άρθρο 24 παρ. 1 και 2 του Συντάγματος.

Τούτο, όχι, κατ’ αρχήν, εξαιτίας του περιεχομένου τους, αλλά για τον λόγο ότι παρέχεται με τις διατάξεις αυτές, απ’ ευθείας στις υπηρεσίες δόμησης, η δυνατότητα να εκδίδουν οικοδομικές άδειες, κατ’ απόκλιση, και μάλιστα ουσιώδη, από τους ισχύοντες κατά το πολεοδομικό καθεστώς κάθε περιοχής όρους δόμησης. Τα παρεχόμενα με τις διατάξεις αυτές κίνητρα πρέπει να έχουν ληφθεί υπ’ όψιν και να έχουν σταθμισθεί οι συνέπειές τους στο οικιστικό περιβάλλον κάθε περιοχής κατά το στάδιο του πολεοδομικού σχεδιασμού, κατόπιν ειδικής επιστημονικής μελέτης που να τεκμηριώνει τις περιεχόμενες στις διατάξεις αυτές ρυθμίσεις σε σχέση με τις ιδιαιτερότητες και την εν γένει φυσιογνωμία κάθε οικισμού.

ΙΙ. Περαιτέρω, το Δικαστήριο έκρινε ότι αντίκειται στο Σύνταγμα η μη προσμέτρηση στον συντελεστή δόμησης (δυνάμει του άρθρου 11 παρ. 6 του ΝΟΚ), των εσωτερικών εξωστών (παταριών) και του χώρου κύριας χρήσης των 35 τ.μ. στο δώμα της οικοδομής, όπως και η εξομοίωση της πισίνας με φυτεμένη επιφάνεια (άρ. 19 παρ. 2 του ΝΟΚ). Αυτά μπορούν να κατασκευάζονται προσμετρώμενα στον συντελεστή δόμησης. Αντιθέτως, δεν αντίκειται στο Σύνταγμα η μη προσμέτρηση στον συντελεστή δόμησης των έρκερ και των κλιμακοστασίων.

Κατόπιν τούτων, οι προσβαλλόμενες άδειες πρέπει να ακυρωθούν για τους παραπάνω λόγους.

ΙΙΙ. Τέλος, το δικαστήριο, σταθμίζοντας αφενός τις αρχές της ασφάλειας δικαίου, της προβλεψιμότητας και της προστατευόμενης εμπιστοσύνης των διοικουμένων και αφετέρου το δημόσιο συμφέρον, έκρινε ότι τα αποτελέσματα της αντισυνταγματικότητας πρέπει να μην καταλάβουν τις οικοδομικές άδειες, των οποίων η υλοποίηση (οικοδομικές εργασίες) έχει αποδεδειγμένα αρχίσει πριν από την παρούσα ανακοίνωση. Ο περιορισμός των αποτελεσμάτων της αντισυνταγματικότητας δεν καταλαμβάνει εκκρεμείς δίκες.

Η δημοσίευση της απόφασης αναμένεται τον Ιανουάριο του ερχόμενου έτους».