Πηγές του ΥΠΕΘΟ τονίζουν ότι «γνώμονας» για τις όποιες αποφάσεις ληφθούν τις επόμενες εβδομάδες θα είναι η διασφάλιση των δημοσιονομικών στόχων, αφού οι αγορές παρακολουθούν από κοντά την Ελλάδα, ειδικά τώρα που κάνει τα τελευταία μέτρα για την ολική κατάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας. Για τον λόγο αυτό, μετά τις πρόσφατες φυσικές καταστροφές, κρίθηκε πιο ασφαλές να ενταχθούν στο προσχέδιο του προϋπολογισμού μόνο τα μέτρα τα οποία έχουν ήδη ανακοινωθεί και νομοθετηθεί.

Ωστόσο, τα περιθώρια από πλευράς εσόδων θα υπάρξουν. Η εκτίμηση που περιλαμβάνει το προσχέδιο της εισηγητικής έκθεσης θέλει την υπέρβαση των εσόδων από φόρους να φτάνει στο τέλος του χρόνου τα 3,045 δισ. σε καθαρή βάση. Δηλαδή αν αφαιρεθούν οι επιστροφές φόρων και τα έσοδα (τέλη κυκλοφορίας, φόρος εισοδήματος, ΕΝΦΙΑ) που εισπράχθηκαν έως το τέλος Φεβρουαρίου, αλλά βεβαιώθηκαν και άρα πιστώνονται στο 2022.

Στο οκτάμηνο Ιανουαρίου – Αυγούστου, με βάση το οποίο συντάχθηκε και το προσχέδιο του προϋπολογισμού, η υπέρβαση των φορολογικών εσόδων έφτασε τα 3,4 δισ. ευρώ. Αν από το ποσό αυτό αφαιρεθούν 370 εκατ. ευρώ από τα τέλη κυκλοφορίας του 2023, άλλα 340 από φόρους που εγγράφονται στο 2022 και τις επιστροφές φόρων, η υπέρβαση περιορίζεται κοντά στα 2,5 δισ. ευρώ, με τις συνθήκες να είναι προς το παρόν ευνοϊκές έως το τέλος του χρόνου. Μέρος της ετήσιας υπέρβασης ύψους 890 εκατ. ευρώ, έχει ήδη προστεθεί στο πρωτογενές πλεόνασμα υποστηρίζοντας την αναθεώρηση του επίσημου στόχου για το πρωτογενές πλεόνασμα από το 0,7% στο 1,1% του ΑΕΠ.

Το νέο πακέτο στήριξης θα αποκαλυφθεί μόλις υπάρξουν τα τελικά στοιχεία για τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο, με βάση τα οποία θα συνταχθεί και το τελικό σχέδιο που θα κατατεθεί στη Βουλή κοντά στα μέσα Νοεμβρίου. Τότε εκτός από το δημοσιονομικό περιθώριο αναμένεται να αλλάξει και η πρόβλεψη για τον ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας και το πρωτογενές πλεόνασμα που μπορεί να υπερβεί το 1,3-1,4% του ΑΕΠ.

Τα μέτρα που εξετάζονται

Με αυτά τα δεδομένα, το τελευταίο πακέτο μέτρων στήριξης για το 2023 είναι η επέκταση ή επανάληψη μέτρων που έχουν ήδη εφαρμοστεί ή εφαρμόζονται με κόστος που κυμαίνεται από 550 έως και 650 εκατ. ευρώ. Ειδικότερα στο τραπέζι βρίσκονται:

– Νέα «επιταγή ακρίβειας». Δηλαδή η καταβολή ενός επιδόματος, με τη μορφή της «επιταγής ακρίβειας» που θα δοθεί στο τέλος του χρόνου και είναι ενδεχόμενο να περιλαμβάνει μακροχρόνια ανέργους, χαμηλοσυνταξιούχους (με προσδιορισμό που θα αποφασιστεί αργότερα) και δικαιούχους του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος. Το ύψος του επιδόματος το οποίο στις προηγούμενες καταβολές έφτασε τα 250 ευρώ, αυτή τη φορά θα καθοριστεί από την ποσό που θα αποφασιστεί να δοθεί για αυτό το πακέτο των μέτρων στήριξης. Το κόστος του συγκεκριμένου επιδόματος φτάνει τα 232 εκατ. ευρώ.

– Μια δεύτερη παράταση στο Market Pass μέσω του οποίου επιδοτείται το 10% των μηνιαίων αγορών με οροφή τα 1.000 ευρώ και μέγιστη επιδότησης της τάξης των 100 ευρώ, με κάποιες αλλαγές που επιβάλλουν οι συνθήκες. Η δεύτερη παράταση θα γίνει χωρίς την αλλαγή κριτηρίων και θα χρειαστούν άλλα περίπου 180 εκατ. ευρώ για να καλυφθεί η δαπάνη του. Ωστόσο έμφαση θα δοθεί στο να καλυφθούν περισσότεροι οικονομικά ευάλωτοι. Δηλαδή με πιο σφικτά εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια θα επιδοτηθούν όσοι έχουν πραγματική ανάγκη. Το δε ποσό της επιδότησης θα είναι διπλάσιο, όπως ισχύει και για τη δεύτερη παράταση του μέτρου, για τις περιοχές οι οποίες επλήγησαν από τις πρόσφατες φυσικές καταστροφές.

– Μια τρίτη εκκρεμότητα που θα πρέπει να καλυφθεί είναι η νέα εξάμηνη παράταση των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ για την εστίαση, τον τουρισμό, τις μεταφορές, τα γυμναστήρια και τις σχολές χορού. Η κάλυψη αυτής της παράτασης θα κοστίσει 250 εκατ. ευρώ που θα πρέπει πρώτα να αποτυπωθούν στα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού πριν διατεθούν για την παράταση του μέτρου.

Σύμφωνα με πληροφορίες, αν τα δημοσιονομικά περιθώρια δεν είναι επαρκή, το μέτρο που θα θυσιαστεί θα είναι το market pass, καθώς από το ΥΠΕΘΟ παραδέχονται ότι αφ’ ης στιγμής δίνεται με βάση εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια, ευεργετούνται από αυτό και πολίτες οι οποίοι σκόπιμα δηλώνουν κάθε χρόνο μειωμένα εισοδήματα.

Μέτρα σε συνάρτηση με το πλεόνασμα

Αρμόδιες πηγές του ΥΠΕΘΟ τόνιζαν ότι το πακέτο των μέτρων στήριξης θα είναι κάποιες πρόσθετες παρεμβάσεις με στόχο να αμβλυνθεί το βάρος της ακρίβειας, ειδικά στα τρόφιμα για τα περισσότερο οικονομικά ευάλωτα νοικοκυριά. Συνεπώς θα είναι σχετικά περιορισμένο με στόχο να καλύψει το κενό από το τελευταίο τρίμηνο του χρόνου μέχρι την εφαρμογή των μέτρων ύψους 2,1 δισ. ευρώ για την αύξηση των εισοδημάτων.

Στις συζητήσεις που έγιναν μεταξύ στελεχών του ΥΠΕΘΟ και των ομάδων της Ε.Ε., της ΕΚΤ και του ESM που βρέθηκαν στην Αθήνα για την αξιολόγηση στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού εξαμήνου, συμφωνήθηκε ότι το περιθώριο για επιπλέον μέτρα στήριξης θα προσδιοριστεί από την υπέρβαση του στόχου για το πρωτογενές πλεόνασμα που έχει τεθεί στο 1,1% του ΑΕΠ. Επίσης συμφωνήθηκε ότι τα μέτρα θα πρέπει να είναι περισσότερο στοχευμένα στους οικονομικά πιο ευάλωτους πολίτες.

Βαρόμετρο τα χτυπήματα της κλιματικής κρίσης

Ο σχεδιασμός του τελευταίου πακέτου στήριξης για το 2023 θα ήταν πιο εύκολος αν δεν είχαμε τα χτυπήματα από την καταιγίδα Daniel και 20 ημέρες αργότερα από την καταιγίδα Elias και φυσικά δεν είχαν προηγηθεί και οι μεγάλες πυρκαγιές του καλοκαιριού.

Με άλλα λόγια το ΥΠΕΘΟ έχει πια μάθει να μην υποτιμά το επιπλέον κόστος για τον προϋπολογισμό που μπορεί να προκύψει από ακραία φυσικά φαινόμενα.

Αλλωστε δεν έχουν περάσει πολλές μέρες από την κατάθεση του συμπληρωματικού προϋπολογισμού των 600 εκατ. ευρώ, από τα οποία τα 450 θα καλυφθούν από τον προϋπολογισμό και άλλα 250 από κοινοτικά κονδύλια. Πηγές του ΥΠΕΘΟ τόνιζαν ότι θα πρέπει να υπάρχει πρόνοια και για τους υπόλοιπους 3,5 μήνες του χρόνου, με δεδομένο ότι μέχρι στιγμής η Ελλάδα έχει πληγεί από πρωτοφανή καιρικά φαινόμενα, για τα οποία κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει τις καταστροφές που προκάλεσαν.

Ειδήσεις σήμερα