Αυτό δείχνουν τα τελευταία στοιχεία του ΟΟΣΑ για το φορολογικό βάρος, δηλαδή τον φόρο εισοδήματος και τις ασφαλιστικές εισφορές, για τους εργαζόμενους στα κράτη-μέλη του. Ειδικότερα, από τα στοιχεία του Οργανισμού για το 2023, σε οικογένεια με παιδιά και έναν μόνο εργαζόμενο το φορολογικό βάρος στην Ελλάδα φτάνει το 37,1%, ενώ για τον ανύπαντρο χωρίς οικογένεια και υποχρεώσεις είναι λίγο παραπάνω, στο 38,4%.

Η μικρή αυτή διαφορά δείχνει ότι η φορολογική πολιτική δεν παρέχει ιδιαίτερη μέριμνα για την οικογένεια. Επιπλέον, με βάση τα στοιχεία του ΟΟΣΑ, παρά τη μείωση των φόρων, η επιβάρυνση αυξήθηκε το 2023 κατά 0,77% για την οικογένεια και κατά 0,33% για τον ανύπαντρο εργαζόμενο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι περίπου την ίδια φορολογική μεταχείριση των ανύπαντρων εργαζόμενων με την οικογένεια με παιδιά και έναν εργαζόμενο έχουν η Τουρκία, η οποία φορολογεί και τις δύο κατηγορίες με 38,4%, και το Μεξικό που φορολογεί και τις δύο κατηγορίες με 20%. Στον μέσο όρο τους, οι χώρες του ΟΟΣΑ φορολογούν με 25,7% τις οικογένειες με έναν εργαζόμενο και με 34,8% τον ανύπαντρο εργαζόμενο. Στη λογική αυτή κινείται και η ευρωπαϊκή πρακτική, με τις διαφορές φορολογίας των δύο κατηγοριών να είναι ακόμη μεγαλύτερες στις δύο αυτές κατηγορίες νοικοκυριών.

Ενδεικτικά μπορούμε να αναφέρουμε ότι:

– Στη Γερμανία η φορολογία για την οικογένεια με έναν εργαζόμενο είναι 33,1% και για τον ανύπαντρο εργαζόμενο 47,9%.

– Στο Βέλγιο είναι 37,3% και 52,7%.

– Στη γειτονική Ιταλία 33,2% και 45,1%.

– Στην ευθέως ανταγωνιστική Πορτογαλία 32,3% και 42,3%.

– Στην Ισπανία το φορολογικό βάρος είναι πιο κοντά στις δύο κατηγορίες: 35,5% και 40,2%.

Οι διαφορές φορολόγησης μεταξύ των δύο αυτών κατηγοριών κυμαίνονται από 4% έως και 10% στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, με μόνη την Ελλάδα να έχει σχεδόν την ίδια φορολογική αντιμετώπιση για τον ανύπαντρο εργαζόμενο και την οικογένεια με έναν εργαζόμενο. 

Παράπλευρη απώλεια

Η επιλογή αυτού του τρόπου φορολόγησης, η οποία δεν έχει αλλάξει εδώ και τουλάχιστον 2 δεκαετίες, παρά τα εκατοντάδες φορολογικά νομοσχέδια, εμφανίζεται περισσότερο άδικη, αν αναλογιστεί κανείς ότι στις περισσότερες περιπτώσεις αυτής της κατηγορίας η κατάσταση του νοικοκυριού με παιδιά και έναν εργαζόμενο είναι σχεδόν… υποχρεωτική. Τούτο διότι, αν δεν υπάρχουν ηλικιωμένοι συγγενείς που μπορούν να αναλάβουν για κάποιες ώρες την απασχόληση των παιδιών, δεν υπάρχει δυνατότητα μία νέα γυναίκα να εργαστεί αν δεν πληρώνει κάποιον να μένει με τα παιδιά. Τη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας εμποδίζει και η ανεπάρκεια ειδικών κοινωνικών δομών για παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας. Το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσμα η Ελλάδα να παρουσιάζει από τις μικρότερες συμμετοχές των γυναικών στην αγορά εργασίας (συμμετέχουν περίπου το 64% έναντι 83% των αντρών), με αυτονόητες συνέπειες στο ασφαλιστικό σύστημα, τη συνολική απασχόληση και τελικά, το ΑΕΠ της χώρας.

Περισσότερα βάρη με δύο εργαζόμενους

Οριακά υψηλότερη από την οικογένεια με έναν εργαζόμενο είναι η φορολογία για τα νοικοκυριά με παιδιά και δύο εργαζόμενους γονείς. Συγκεκριμένα, στην κατηγορία αυτή το συνολικό φορολογικό βάρος φτάνει το 37,5% και βρίσκεται ακόμη πιο κοντά στο 38,4% του ανύπαντρου εργαζόμενου. Στον μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ, η φορολογία για αυτή την κατηγορία είναι αρκετά χαμηλότερη, στο 29,5%. Από τις ευρωπαϊκές χώρες-μέλη του Οργανισμού τη χαμηλότερη φορολόγηση για την οικογένεια με παιδιά και 2 εργαζόμενους έχει η Πολωνία, με συνολική φορολογική επιβάρυνση 24,9%, ενώ την υψηλότερη επιβάλλει το Βέλγιο, με φορολογικό βάρος 45,1%. Στην κατάταξη του ΟΟΣΑ η Ελλάδα βρίσκεται στον μέσο όρο φορολόγησης νοικοκυριού με παιδιά και δύο εργαζόμενους. Ωστόσο, το άδικο και σε αυτή την περίπτωση έγκειται στο γεγονός ότι το φορολογικό σύστημα διατηρεί παρόμοιες φορολογικές υποχρεώσεις με αυτές του ανύπαντρου εργαζόμενου, ο οποίες έχει εκ των πραγμάτων πολύ μικρότερες υποχρεώσεις.

Μέση επιβάρυνση

Παρά την προσοχή που θα πρέπει να δοθεί στη φορολόγηση των οικογενειών, είτε με έναν είτε με δύο εργαζόμενους, οι αλλαγές στη φορολογική κλίμακα θα πρέπει να αφορούν συνολικά τη φορολογία των μισθωτών για να διορθώσουν επιμέρους αδικίες. Δεν είναι τυχαίο ότι στην ίδια έκθεση ο ΟΟΣΑ διαπιστώνει, μεταξύ άλλων, ότι για το 2023, παρά τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 4,4%, η συνολική φορολογική επιβάρυνση για τον μέσο μισθωτό αυξήθηκε κατά 0,44%. Συγκεκριμένα, ο φόρος εισοδήματος αυξήθηκε κατά 0,58%, ενώ οι ασφαλιστικές εισφορές, που τις υπολογίζει ως φορολογία της εργασίας, μειώθηκαν κατά 0,15%. Ολα αυτά ενώ στον μέσο όρο του ΟΟΣΑ η φορολογική επιβάρυνση ήταν πέρσι στο 34,8% και είχε μόνο οριακή αύξηση κατά 0,13%, η οποία διαμορφώθηκε από την αύξηση κατά 0,17% της μέσης φορολογίας εισοδήματος που περιορίστηκε από τη μείωση κατά 0,07% των ασφαλιστικών εισφορών.