Τα νέα μέτρα, που βρίσκονται ακόμη στη φάση του σχεδιασμού, θα είναι αποτέλεσμα κυρίως της υπεραπόδοσης των φόρων, αφού το όριο αύξησης των καθαρών πρωτογενών δαπανών που θέτει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την επόμενη τετραετία στην Ελλάδα θα είναι στο 3%. Με βάση το όριο που θέτει η Επιτροπή, σε ένα σύνολο καθαρών πρωτογενών δαπανών ύψους 106 δισ. ευρώ, το 3% αντιστοιχεί σε 3,2 δισ. ευρώ περισσότερες δαπάνες το 2025 σε σχέση με το 2024. Από τον Απρίλιο, ο υπ. Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης, έχει ανακοινώσει μέτρα τα οποία συνεπάγονται δαπάνη 880 εκατ. ευρώ για το 2025. Τα μέτρα αυτά αφορούν σε:

• Μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 0,5%, κόστους 225 εκατ. ευρώ.
• Μείωση, ουσιαστικά κατάργηση, του τέλους επιτηδεύματος για τους επαγγελματίες, κόστους 120 εκατ. ευρώ.
• Μόνιμη επιστροφή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στους αγρότες, κόστους 100 εκατ. ευρώ.
• Αύξηση του φοιτητικού στεγαστικού επιδόματος (15 εκατ. ευρώ).
• Αύξηση των συντάξεων, η οποία, με βάση τον γνωστό μαθηματικό τύπο, εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί περίπου στα 400 εκατ. ευρώ.
• Αναστολή του ΦΠΑ στις οικοδομές, κόστους 20 εκατ. ευρώ.

Δαπάνες

Με τα υπόλοιπα 2,4 δισ. ευρώ θα πρέπει να καλυφθούν οι επιπλέον δαπάνες που προστίθενται σταδιακά για τον επόμενο χρόνο. Η Ελλάδα έχει δηλώσει στην Ε.Ε. ότι για φέτος θα προχωρήσει σε αύξηση δαπανών ύψους 1,8% σύμφωνα με την εαρινή έκθεση του ευρωπαϊκού εξαμήνου, σαφώς λιγότερο από το όριο 2,6% που τέθηκε για το 2024. Αυτή η συγκράτηση δαπανών θα δημιουργήσει ένα επιπλέον «μαξιλάρι» ύψους 400-500 εκατ. ευρώ που θα μπορεί να αναλωθεί το 2025, αν βέβαια υπάρχουν οι σχετικές πολιτικές αποφάσεις. Με το συνολικό θεωρητικό περιθώριο των 2,8-2,9 δισ. ευρώ το υπ. Οικονομίας θα πρέπει να αντιμετωπίσει:

1 Κόστος περίπου 400 εκατ. ευρώ από 30.000 μη προγραμματισμένες συνταξιοδοτήσεις, φορολογικά μέτρα για την ενίσχυση της οικογένειας και υποδομές για τη φύλαξη τέκνων και ηλικιωμένων.

2 Την επέκταση του επιδόματος παραγωγικότητας στο Δημόσιο που θα προβλέπει αμοιβές αυξημένες κατά 15% σε περίπου 400.000-450.000 υπαλλήλους με βάση συγκεκριμένη στοχοθεσία και αξιολόγηση αποτελεσμάτων.

3 Τις νέες προσλήψεις στο Δημόσιο.

4 Τις πρόσθετες αμυντικές δαπάνες της παράδοσης νέου αμυντικού υλικού.

5 Φορολογικά κίνητρα για νέες μητέρες, πολυτέκνους και δημιουργία υποδομών φύλαξης για παιδιά και ηλικιωμένους.

Νέοι κανόνες

Μοιραία οι νέοι κανόνες που επιβάλλονται επίσημα από το 2025 μεταφέρουν το βάρος για νέες ελαφρύνσεις από τις δαπάνες που βρίσκονταν τα προηγούμενα χρόνια στο πεδίο των εσόδων. Μέσω της καλύτερης της υπολογισμένης απόδοσης των εσόδων θα μπορεί το Δημόσιο να προχωρά κυρίως σε μειώσεις φόρων. Μέχρι στιγμής τα φορολογικά έσοδα έχουν σταθερά ανοδική τροχιά υπεραποδίδοντας 1,33 δισ. ευρώ για το 5μηνο Ιανουαρίου-Μαΐου. Το ποσό αυτό μπορεί ακόμη και να διπλασιαστεί μέχρι το τέλος του χρόνου αν αποδώσουν τα μέτρα για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και εισπραχθούν 1,2 δισ. ευρώ από την τεκμαρτή φορολόγηση των μη μισθωτών (530 εκατ. ευρώ) και την αύξηση του τέλους διανυκτέρευσης (650 εκατ. ευρώ). Μέσω του πλεονάσματος των εσόδων υπάρχει περιθώριο για:

• Μείωση των ασφαλιστικών εισφορών αντί για 0,5% σε 1% ή ακόμη περισσότερο, ανάλογα με τα περιθώρια.
• Να καλυφθεί ένα ακόμη επίδομα των συνταξιούχων που δεν θα πάρουν ούτε το 2025 αύξηση λόγω της προσωπικής διαφοράς.
• Να ξεκινήσει λίγο νωρίτερα η σταδιακή μείωση των τεκμηρίων διαβίωσης η οποία θα φτάσει συνολικά το 30% αφού και αυτό το μέτρο αποτελεί απώλεια εσόδων και δεν επηρεάζει την οροφή αύξησης των δαπανών.

 «Σπίτι μου ΙΙ»

Στις επενδύσεις με τις οποίες θα πλαισιώσει το τετραετές δημοσιονομικό πλάνο θα είναι και το πρόγραμμα «Σπίτι μου ΙΙ», ύψους 2 δισ. ευρώ.

Ως γνωστόν το πρόγραμμα αφορά στην κάλυψη στεγαστικών αναγκών νέων και παλαιότερων οικογενειών με την περίμετρο των δυνητικά δικαιούχων να επεκτείνεται και στα ζευγάρια με ηλικία 50 ετών από τα ζευγάρια έως 39 ετών που φορούσε το «Σπίτι μου Ι». Το πρόγραμμα θα χρηματοδοτηθεί με πόρους ύψους 2 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Η διαπραγμάτευση για την αλλαγή χρήσης των πόρων του Ταμείου για να χρηματοδοτηθεί το νέο πρόγραμμα βρίσκεται σε εξέλιξη και αναμένεται να ολοκληρωθεί σχεδόν ταυτόχρονα με τη διαπραγμάτευση για το τετραετές δημοσιονομικό πλάνο. Ο στόχος είναι το νέο σχέδιο να έχει ολοκληρωθεί σε ό,τι αφορά τα κριτήρια και τους δυνητικούς δικαιούχους μέχρι και το τέλος Σεπτεμβρίου και να αρχίσει να τρέχει κανονικά από το φθινόπωρο.

ΟΦΕΛΗ

Η υπεραπόδοση στο πλεόνασμα ακυρώνει μελλοντικές διορθώσεις

Με βάση τα σημερινά δεδομένα ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 2,1% του ΑΕΠ όχι μόνο θα επιτευχθεί αλλά και θα ξεπεραστεί μέχρι και το τέλος του χρόνου πλησιάζοντας το 2,9% του ΑΕΠ.

Ωστόσο, με το νέο δημοσιονομικό πλαίσιο αυτή η επιπλέον απόδοση δεν θα μπορεί πλέον να μοιραστεί, όπως γινόταν μέχρι τώρα, αφού θα επηρεάσει αρνητικά την τήρηση της οροφής αύξησης των δαπανών. Ωστόσο, τα επιπλέον ποσά που θα μπαίνουν στο δημόσιο ταμείο δεν θα χάνονται, αλλά θα διατηρούνται ως «μαξιλάρια» από το σκέλος των δαπανών. Με τα περιθώρια που υπάρχουν θα μπορεί, αν κάποια χρονιά οι δαπάνες υπερβούν λόγω αναγκών τη συμπεφωνημένη οροφή δαπανών, μέσω των δαπανών που δεν έγιναν κάποιον προηγούμενο χρόνο, ο μέσος όρος αύξησης να επανέρχεται μεσοσταθμικά στο 3% ή το ποσοστό που θα έχει συμφωνηθεί με την Επιτροπή. Ετσι θα αποφεύγεται ο κίνδυνος να έχουμε εκ των υστέρων διορθώσεις στο πρόγραμμα.