Ενώ η κυβέρνηση προσπαθεί να βελτιώσει ακόμη προς τα μέσα την «εικόνα» της καταρχήν συμφωνίας που πέτυχε την περασμένη Παρασκευή στη Μάλτα, οι εξελίξεις δείχνουν ότι τόσο η λύση για το χρέος όσο και οι αποφάσεις για τα πρωτογενή πλεονάσματα θα είναι το ίδιο επώδυνες δεσμεύοντας σε σκληρούς όρους τις ελληνικές κυβερνήσεις μέχρι το 2030.

Το «μπρα-ντε-φερ» μεταξύ Βερολίνου-ΔΝΤ που έχει ήδη ξεκινήσει στο παρασκήνιο της συμφωνίας της Μάλτας για το ελληνικό θέμα διεξάγεται σε ένα έντονα πολιτικά φορτισμένο περιβάλλον. Η λύση για συνολική συμφωνία για την Ελλάδα έχει ήδη γίνει πολιτικό θέμα στη δύσκολη προεκλογική περίοδο που έχει μπροστά της η Ανγκελα Μέρκελ, βλέποντας τον επικεφαλής του SPD Μάρτιν Σουλτς να ανεβαίνει στις δημοσκοπήσεις. Ωστόσο και ο επικεφαλής του Σοσιαλοδημοκρατικού Κόμματος της Γερμανίας γνωρίζει ότι μια υπερβολική στήριξη των ελληνικών θέσεων μπορεί να του κοστίσει σε ψήφους από Γερμανούς ψηφοφόρους οι οποίοι είναι αρνητικοί στις περαιτέρω διευκολύνσεις προς την Ελλάδα. Συνεπώς, από τη Γερμανία μπορούμε να περιμένουμε μόνο σκληρή στάση στις αποφάσεις που θα ληφθούν το επόμενο διάστημα.

Την ίδια ώρα η Γαλλία, που υποστήριζε τις πιο ήπιες λύσεις για το ελληνικό θέμα, βρίσκεται ένα βήμα πριν από τις εθνικές εκλογές σε ένα κλίμα που δεν δείχνει εύκολο νικητή στις εκλογές του Μαΐου. Οταν δηλαδή η Ελλάδα προσδοκά να έχει την παγκόσμια συμφωνία (global agreement) για αξιολόγηση χρέους και πλεονάσματα.

Το σαφώς δυσμενές για την Αθήνα ευρωπαϊκό πολιτικό περιβάλλον στο οποίο θα ληφθούν οι αποφάσεις για το ελληνικό πρόγραμμα δεν προοιωνίζεται τις καλύτερες λύσεις ούτε την απουσία εμποδίων, αφού ακόμη και η τεχνική συμφωνία για τη δεύτερη αξιολόγηση θα χρειαστεί ακόμη χρόνο και νέες υποχωρήσεις για να ολοκληρωθεί.

Πάντως, είτε παρασκηνιακά είτε επισήμως, η διαπραγμάτευση για το θέμα της ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους έχει ανοίξει σε επίπεδο κορυφής, όπως αποδεικνύουν οι συχνές επαφές της επικεφαλής του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ με τη Γερμανίδα καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ, την περασμένη εβδομάδα στο Βερολίνο.

Τα πρώτα μηνύματα δείχνουν ότι η σημερινή κυβέρνηση της Γερμανίας δεν δείχνει διαθέσιμη να δώσει πολλά. Στο παρασκήνιο, η Μέρκελ φέρεται, απαντώντας σε σχετική ερώτηση της Λαγκάρντ, να απάντησε ότι η Γερμανία είναι έτοιμη να δώσει «ισχυρές δεσμεύσεις» για την ελάφρυνση του χρέους, χωρίς όμως να ανοίξει τα χαρτιά της, όπως κάνει πάντα.

Με διπλωματικό τρόπο, η κ. Λαγκάρντ άφησε να εννοηθεί ότι το Ταμείο δεν θα αρκεστεί σε «μισές λύσεις» ή νέες υποσχέσεις. Χρειάζεται να έχει το σύνολο της λύσης του χρέους στο τραπέζι (βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα, μακροπρόθεσμα μέτρα) προκειμένου να μπορεί να κάνει τους δικούς του υπολογισμούς και να κρίνει αν, μετά την εφαρμογή της λύσης, το 2018 το ελληνικό χρέος μπορεί να κριθεί βιώσιμο ή οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να βάλουν «κάτι παραπάνω» στη λύση τους. Από την πίεση όμως του ΔΝΤ ξεκινούν και τα προβλήματα που μπορεί να δημιουργηθούν το επόμενο διάστημα στην πορεία για τη συνολική συμφωνία, με δεδομένο ότι όλα είναι ακόμη ανοιχτά.

Η τεχνική συμφωνία

Καθοριστικής σημασίας θα είναι το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης και των μέτρων μετά το 2018 και η ψήφισή τους από την ελληνική Βουλή μέχρι και τις αρχές Μαΐου. Μετά το άτυπο Eurogroup της Βαλέτας ο υπουργός Οικονομικών παραδέχθηκε ότι μιλάμε για μέτρα που θα οδηγήσουν σε συνολική δημοσιονομική προσαρμογή ύψους 3,6 δισ. ευρώ (2% του ΑΕΠ), από την οποία το 1% του ΑΕΠ θα γίνει το 2019 μέσω της περικοπής των συντάξεων και το 1% του ΑΕΠ το 2020 από τη σημαντική μείωση του αφορολόγητου ορίου στα 5.636 ευρώ για άγαμους και συνταξιούχους, το οποίο θα αυξάνεται κλιμακωτά στα 5.900 ευρώ για οικογένειες με παιδιά.

Η έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους που θα συνοδεύει το σχετικό νομοσχέδιο στην ψήφισή του στη Βουλή θα υπολογίζει τα νέα μέτρα στα 4,55 δισ. ευρώ, αφού στην καθαρή δημοσιονομική απόδοση των μέτρων θα πρέπει να υπολογιστούν και οι επιμέρους απώλειες σε άλλους φόρους και εισφορές, όπως άλλωστε έχει παραδεχθεί ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών κ. Γιώργος Χουλιαράκης σε ομιλία του σε ευρωβουλευτές τον περασμένο Δεκέμβριο. Αλλα 500 εκατ. ευρώ σε μέτρα θα κοστίσει το γεγονός ότι τα μέτρα δεν θα ληφθούν με βάση το ΑΕΠ του 2017 αλλά του 2019, το οποίο, κατά κοινή ομολογία των δανειστών, θα είναι υψηλότερο.

Ενα δεύτερο στοίχημα για την ελληνική πλευρά είναι το πόσο δεσμευτικό θα είναι για τους δανειστές το γεγονός ότι μέτρα και αντίμετρα θα ενεργοποιηθούν μαζί από την αρχή του 2019, ώστε να υπάρχει και το πολιτικό επιχείρημα της ψήφισης των περικοπών από τους κυβερνητικούς βουλευτές.

Τόσο ο υπουργός Οικονομικών όσο και οι δανειστές έχουν ξεκαθαρίσει ότι κάτι τέτοιο θα γίνει μόνο αν η εφαρμογή των μέτρων οδηγήσει σε υπεραπόδοση του στόχου του πρωτογενούς πλεονάσματος και όχι σε απλή επίτευξή του.

Αγκάθι θα αποτελέσει και η συζήτηση για το εργασιακό, το οποίο η ελληνική πλευρά έσπευσε να κλείσει ως επιτυχία, ανακοινώνοντας την επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων. Η αλήθεια είναι ότι το ΔΝΤ δέχθηκε μια μικρή αναβολή της συζήτησης του θέματος για να κλείσει το δημοσιονομικό σκέλος. Το θέμα θα επανέλθει στην ατζέντα με τη συζήτηση του Μνημονίου μεταξύ Ελλάδας και ΔΝΤ.

Είναι σαφές ότι αν υπάρξει νέα εμπλοκή στο θέμα της τεχνικής συμφωνίας, το Βερολίνο θα βρει αφορμή να σκληρύνει τη στάση του καθυστερώντας τη συζήτηση για το χρέος.

Ενα κομμάτι της συμφωνίας, που δεν έχει φωτιστεί ιδιαίτερα, είναι το θέμα της εποπτείας εφαρμογής των μέτρων που συμφωνήθηκε να ψηφιστούν από τώρα για να εφαρμοστούν τη διετία 2019-2020.

Κυβερνητικοί αξιωματούχοι επιμένουν τις τελευταίες μέρες ότι μετά τον Ιούλιο του 2018 η εποπτεία και τα Μνημόνια τελειώνουν, αλλά δεν είναι έτσι. Το αναθεωρημένο Μνημόνιο, το οποίο θα υπογράψει η ελληνική κυβέρνηση, θα ορίζει ότι η εποπτεία συνεχίζεται με συγκεκριμένους τακτικούς ελέγχους των δανειστών και την περίοδο μετά τη λήξη του προγράμματος!

Βάση για κάτι τέτοιο για τους Ευρωπαίους θα αποτελέσει η τήρηση των δημοσιονομικών στόχων που θα έχουν συμφωνηθεί με την Ελλάδα για τα επόμενα χρόνια, ειδικά μετά την εφαρμογή των -όποιων- μέτρων θα έχουν συμφωνηθεί για την ελάφρυνση του δημοσίου χρέους.

Το ΔΝΤ θα έχει ένα λόγο παραπάνω να κλειδώσει την εποπτεία του νέου προγράμματος που θα υπογράψει με την Ελλάδα, ακόμη και αν συνεισφέρει συμβολικά ένα ποσό της τάξης των 5 δισ. ευρώ, όπως αναμένεται.

Ο χρόνος και ο τρόπος της εποπτείας θα αναφέρεται αναλυτικά στο τεχνικό Μνημόνιο που θα συνοδεύει το αναθεωρημένο Μνημόνιο που γράφουν τις τελευταίες ημέρες οι ομάδες των δανειστών.

ΤΑΣΟΣ  ΔΑΣΟΠΟΥΛΟΣ

[email protected]

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής