Γράφει ο Δρ. Κωνσταντίνος Ν. Μπαγινέτας*
Αυτό το πλαίσιο πολιτικής συνεχίστηκε μέχρι και το τέλος της δεκαετίας του 1980.
Το 1992, λόγω της δημιουργίας υπέρογκων πλεονασμάτων και εκτόξευσης του κοινοτικού προϋπολογισμού, μειώθηκαν κατά 30% οι εγγυημένες τιμές σε όλα τα αγροτικά προϊόντα και τα ποσά που εξοικονομήθηκαν επεστράφησαν στους παραγωγούς ως μία αντιστάθμιση με τη μορφή άμεσων ενισχύσεων, οι οποίες ήταν συνδεδεμένες όχι μόνο με το ύψος της παραγωγής, αλλά και με την καλλιεργούμενη έκταση.
Το 2003 αποφασίσθηκε η δραστική μεταρρύθμιση της ΚΑΠ και ειδικότερα οι περισσότερες άμεσες ενισχύσεις αποσυνδέθηκαν από το ύψος της παραγωγής και αντικαταστάθηκαν με τη θέσπιση του συστήματος της Ενιαίας Αποδεσμευμένης Ενίσχυσης (ΕΑΕ).
Η Ενιαία Αποδεσμευμένη Ενίσχυση, ως ποσό αναφοράς, αποτελεί τον μέσο όρο των άμεσων ενισχύσεων που εισέπραξε ο παραγωγός καθεμιάς εκμετάλλευσης μια συγκεκριμένη περίοδο αναφοράς. Ως περίοδο αναφοράς επιλέχθηκαν τα έτη 1999-2002. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργήθηκαν τα «ιστορικά δικαιώματα».
Η μεταρρύθμιση της ΚΑΠ αποφασίσθηκε μεν το 2003, αλλά εφαρμόσθηκε στην Ελλάδα από το 2006 έως το 2013. Η Ενιαία Αποδεσμευμένη Ενίσχυση καταβαλλόταν σε κάθε παραγωγό, που καλλιεργούσε ή εξέτρεφε ζώα τις προαναφερόμενες περιόδους αναφοράς, ανεξαρτήτως του είδους και ύψους της τρέχουσας παραγωγής του.
Την περίοδο 2014-2020, με τη βασική ενίσχυση δημιουργούνται νέα δικαιώματα, τα οποία στην Ελλάδα κατανέμονται σε τρεις αγρονομικές περιφέρειες, δηλαδή σε αυτές των αροτραίων καλλιεργειών, των δενδρωδών καλλιεργειών και των βοσκοτόπων (κτηνοτροφία).
Τα νέα δικαιώματα, ως «κληρονόμοι» των ιστορικών δικαιωμάτων, εμπεριέχουν μεγάλες διαφορές όσον αφορά στη μοναδιαία αξία τους (δηλ. ανά εκτάριο/10 στρέμματα), λόγω της διαφορετικής προέλευσής τους και των επιτυγχανόμενων διαφορετικών αποδόσεων ανά μονάδα (ανά εκτάριο ή κεφαλή ζώου) κατά την περίοδο αναφοράς.
Όλγα Κεφαλογιάννη: Νέα χρονιά ρεκόρ το 2024 για τον ελληνικό τουρισμό
Στον περιορισμό των διαφορών αυτών στόχευε η εφαρμογή του μηχανισμού εσωτερικής σύγκλισης, που εφαρμόσθηκε στη χώρα μας την περίοδο 2014-2020. Ετσι, οι διαφορές των μοναδιαίων αξιών των δικαιωμάτων και στις 3 αγρονομικές περιφέρειες εξομαλύνθηκαν σε σημαντικό βαθμό.
Ενα βασικό πρόβλημα που εμφανίσθηκε την προηγούμενη περίοδο (2014-2020) ήταν η διανομή δικαιωμάτων στους νεοεισερχόμενους και στους νέους αγρότες.
Αυτοί λάμβαναν δικαιώματα από το εθνικό απόθεμα (συνήθως μικρό αριθμό δικαιωμάτων) που είχαν μοναδιαία αξία όση ήταν η μέση μοναδιαία αξία της αντίστοιχης αγρονομικής περιφέρειας. Αυτή ήταν συχνά χαμηλότερη από τη μοναδιαία αξία που κατείχαν μεγαλύτεροι σε ηλικία αγρότες (συνήθως ηλικιωμένοι), λόγω του ότι η αξία των δικαιωμάτων τους στηριζόταν ακόμα στην ιστορική περίοδο.
Η «ιστορικότητα των δικαιωμάτων», μετά από μία 20ετή εφαρμογή στην Ελλάδα, δημιουργεί σήμερα την αίσθηση της αδικίας μεταξύ των παραγωγών και αποτελεί μία μόνιμη πηγή ανισότητας μεταξύ των νέων και νεοεισερχόμενων στον αγροτικό τομέα έναντι των κατόχων ιστορικών δικαιωμάτων.
Το γεγονός ότι αυτό, σε συνάρτηση με τις απαιτήσεις της νέας γενιάς του αγροτικού μας τομέα αλλά και τις συγκεκριμένες συστάσεις της Ε.Ε., οδηγεί, πλέον, στην επιλογή ενός διαφορετικού μοντέλου κατανομής των άμεσων ενισχύσεων.
Στη νέα ΚΑΠ η εφαρμογή της σύγκλισης και εν τέλει της εξίσωσης της μοναδιαίας αξίας των δικαιωμάτων ανά αγρονομική περιφέρεια αποτελεί τη μεταρρυθμιστική λύση στα παραπάνω.
*Ο Δρ. Κωνσταντίνος Ν. Μπαγινέτας είναι γενικός γραμματέας Αγροτικής Πολιτικής & Διαχείρισης Κοινοτικών Πόρων ΥπΑΑΤ, Γεωπόνος – Ειδικευμένος σε θέματα Αειφορικής Γεωργίας & Αγροτικής Ανάπτυξης
Από το ένθετο Αγροτικός Τύπος που κυκλοφορεί με τον Ελεύθερο Τύπο
Ακολούθησε το eleftherostypos.gr στο Google News και μάθε πρώτος όλες τις ειδήσεις
Επίδομα 534 ευρώ: Σήμερα η καταβολή του – Ποιοι είναι οι δικαιούχοι
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, ανά πάσα στιγμή στο EleftherosTypos.gr
Ροή Ειδήσεων 
