Οι αλλαγές στις συνήθειες του Ελληνα, λόγω (και) της οικονομικής κρίσης, αλλά και οι αυξανόμενες λειτουργικές ανάγκες των μοναστηριών ανάγκασαν πολλούς μοναχούς και μοναχές να βγάλουν προς τα έξω τα αγαθά τους, τα οποία πουλάνε απευθείας ή μέσω προμηθευτών σε καταστήματα ή e-shops, διεκδικώντας έτσι τη δική τους ξεχωριστή θέση στην ελληνική αλλά και τη διεθνή αγορά.

Μία από τις μονές που επιβιώνουν από τη πώληση των προϊόντων τους είναι η Μονή Μακελλαριάς. Χτισμένη (από το 532 μ.Χ.) πάνω σε βράχο, σε απόσταση 30 χλμ. από τα Καλάβρυτα, η μονή παράγει δεκάδες «ευλογημένα» προϊόντα: μαρμελάδες και γλυκά του κουταλιού, ζυμαρικά, λικέρ, χειροποίητα σαπούνια, κρεμοσάπουνα, καθώς και διάφορες κηραλοιφές.

«Ολα είναι αγνά και παραδοσιακά», λέει στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής η μοναχή Συγκλητική. Η Μονή Μακελλαριάς επαναλειτούργησε το 2011. «Από τη στιγμή που εγκατασταθήκαμε ξεκινήσαμε έναν αγώνα για να ανακαινίσουμε τη μονή. Τα έσοδα ήταν λίγα, καθώς στην ουσία το μοναστήρι έχει επισκεψιμότητα κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες. Επρεπε, όμως να καλυφθούν οι λειτουργικές ανάγκες. Ετσι, αποφασίσαμε να διαθέσουμε στην αγορά τα προϊόντα μας».

Ομως, κάθε αρχή και δύσκολη. Οι μοναχές, με την καθοδήγηση της ηγουμένης, η οποία έχει σπουδάσει Γεωπονική, άρχισαν να ψάχνουν, να ρωτάνε ειδικούς και να μελετούν βιβλία σχετικά με την παράδοση. Κάπως έτσι πέτυχαν να συνδυάσουν την επιστημονική γνώση με τις… «συνταγές της γιαγιάς».

«Είμαστε εκ πεποιθήσεως υπέρ της προστασίας του περιβάλλοντος. Θέλαμε να φτιάξουμε παραδοσιακά προϊόντα δίχως συντηρητικά και διάφορα χημικά», εξηγεί η αδελφή Συγκλητική και προσθέτει ότι για την παρασκευή τους απαιτείται «πολύς χρόνος και ασφαλώς μεράκι».

Οι μοναχές, οι περισσότερες νέες στην ηλικία, ασχολούνται τουλάχιστον 8 ώρες την ημέρα. «Το αποτέλεσμα είναι πολύ καλό. Ολοι όσοι αγοράζουν τα προϊόντα μας είναι, απ’ ό,τι μας λένε οι ίδιοι, ευχαριστημένοι από την ποιότητα. Αυτό έχει μεγάλη σημασία για εμάς, καθώς μας δίνει χαρά ώστε να συνεχίσουμε. Εμείς δεν ενδιαφερόμαστε τόσο για το εμπορικό κομμάτι όσο το να ικανοποιούνται οι άνθρωποι που μας εμπιστεύονται», αναφέρει η αδελφή Συγκλητική.

Βεβαίως, η λίστα με τα μοναστήρια που διαθέτουν τα ευλογημένα τους είδη στην αγορά δεν έχει τέλος, καθώς χρόνο με το χρόνο μεγαλώνει.

Κρέμες για τα πάντα

Στη Μονή Αναλήψεως Πρώτης Σερρών οι μοναχές φτιάχνουν σαμπουάν για κάθε περίπτωση, ακόμη και για την ψωρίαση, την τριχόπτωση και την ψαλίδα. Επίσης, μια σειρά από βάμματα, τα οποία βοηθούν στη διατήρηση της καλής μνήμης αλλά και στην αποτοξίνωση του οργανισμού, διάφορες κρέμες, όπως για την καταπολέμηση της φλεβίτιδας, των αιμορροΐδων και της ακμής, καθώς επίσης σιρόπια με αντιοξειδωτική και αντικαρκινική δράση. Ψηλά στις προτιμήσεις του αγοραστικού κοινού βρίσκεται και η άλαδη μερέντα με ταχίνι, καθώς και η μαρμελάδα με κεράσι και σοκολάτα.

Στη Σητεία και συγκεκριμένα στη Μονή Τοπλού «πρωταγωνιστεί» η βιολογική καλλιέργεια. Δικαίως, το μοναστήρι έχει χαρακτηριστεί «πράσινο», καθώς από το 1990 παράγει κρασί (σημείο αναφοράς το λευκό Θραψαθήρι και Βηλάνα και το κόκκινο Merlot – Syrah), τσικουδιά και λάδι. Μάλιστα, το τελευταίο εξάγεται σχεδόν σε όλη την Ευρώπη αλλά και στην Κορέα.

Με την παρασκευή γαλακτοκομικών ειδών (ρυζόγαλο, κρέμες, βούτυρο, γιαούρτια, γάλα φρέσκο και σοκολατούχο) ασχολούνται οι καλόγεροι της Μονής Μακαριώτισσας, που βρίσκεται χτισμένη στις δυτικές πλαγιές του Ελικώνα.

Από τα κτήματα της Μονής της Αγίας Τριάδας Τζαγκαρόλων στην Κρήτη «βγαίνει» λάδι και κρασί. Το μοναστήρι διατηρεί συστηματικές βιολογικές καλλιέργειες ελιάς και αμπελιού και κάθε χρόνο παράγει 20 τόνους βιολογικό παρθένο ελαιόλαδο, που έχει βραβευτεί σε διεθνείς διαγωνισμούς και πωλείται κυρίως στο εξωτερικό.

Με «αγάπη για τον άνθρωπο και το περιβάλλον» οι μοναχές της Μονής Τιμίου Προδρόμου στη Νάουσα καλλιεργούν βιολογικά φρούτα, βότανα, μπαχαρικά, ζυμαρικά, μέλι, τραχανά κ.λπ. Κάτι ανάλογο κάνουν και οι μοναχές στο «πολυεθνικό» Μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου στην Αγιά της Λάρισας. Από το 1986 έως σήμερα, ασχολούνται αποκλειστικά με την οικολογική κτηνοτροφία και γεωργία. Οι μοναχές διαθέτουν ορισμένα είδη κρέατος προς πώληση, ωστόσο το μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματος της μονής προέρχεται από την πώληση διάφορων γαλακτοκομικών προϊόντων (όπως διάφορα τυριά, γιαούρτια, κεφίρ). Οι πιστοί μπορούν επίσης να προμηθευτούν από το μοναστήρι βότανα μαρμελάδες, σαπούνια, θεραπευτικά έλαια θεραπευτικά και κρέμες.

Στο site της Μονής του Αγίου Ιακώβου του Αδελφοθέου, που βρίσκεται στους πρόποδες του όρους Χορτιάτη, στη Θεσσαλονίκη προβάλλονται διάφορα μέλια, κηραλοιφές, σπαθόλαδα, δαφνέλαια, ελαιομελοσάπουνα, χαλβάδες και παράγωγα μελιού.

Τα αγιορείτικα καλούδια «κατακτούν» τους καταναλωτές

Ιδιαίτερα «πλούσιο» είναι το επιχειρηματικό δίκτυο που έχει στηθεί τα τελευταία χρόνια και στο «Περιβόλι της Παναγιάς», με τα αγιορείτικα προϊόντα να κερδίζουν όλο και περισσότερο την εμπιστοσύνη των Ελλήνων και ξένων καταναλωτών. Οι καλόγεροι βάζουν την πείρα τους στην παράδοση και, σε συνεργασία με έμπειρους στην αγορά παράγοντες, προωθούν και online τα προϊόντα τους τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Μονή Βατοπαιδίου, η οποία παράγει μοναστηριακούς οίνους, ενώ στο βοτανολογικό εργαστήρι δημιουργούνται κρέμες περιποίησης προσώπου και για κάθε πάθηση, κηραλοιφές, σαμπουάν, μεταξύ άλλων για τόνωση, με μαλακτικό, με βρόμη, καθώς και σπαθόλαδα.

Ελληνικό μοναστηριακό αλεσμένο καφέ, σκούρο και ξανθό παρασκευάζουν με παραδοσιακή συνταγή οι μοναχοί στη Σκήτη της Μικράς Αγίας Αννας. Στο Μετόχι Χρωμίτσας (ανήκει στη Μονή του Αγίου Παντελεήμονα) τα αμπέλια καλλιεργούνται με βιολογικό τρόπο, με αποτέλεσμα την παραγωγή εξαιρετικής ποιότητας οίνου.

Το Βατοπαιδινό Κελί του Αγίου Νικολάου στις Καρυές του Αγίου Ορους καλλιεργεί το δικό του «θησαυρό της γης», τον κρόκο Κοζάνης, ενώ το Κελί του Μυλοποτάμου διαθέτει μια αξιόλογη σειρά από λευκά και κόκκινα κρασιά βιολογικής καλλιέργειας, τα οποία βραβεύονται συχνά.

Οι της Μονής Ξενοφώντος φτιάχνουν τουρσί με κρίταμο, ενώ στη Σκήτη της Αγίας Αννας φτιάχνονται διάφορα αρωματικά χώρου.

Αυτή είναι μια ενδεικτική εικόνα της αγιορείτικης αγοράς, καθώς υπάρχουν εκατοντάδες άλλα είδη που με κόπο και ατέλειωτες ώρες φτιάχνονται από τα ασκητικά χέρια.

«Η γκάμα με τα μοναστηριακά προϊόντα είναι τεράστια», αναφέρει στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής ο κ. Νίκος Καραγιαννάκης, υπεύθυνος ηλεκτρονικού καταστήματος με μοναστηριακά είδη (www.mountathos-eshop.com).

Οπως σημειώνει, «οι περισσότεροι στο παρελθόν γνώριζαν το Αγιον Ορος ως έναν προσκυνηματικό και μόνο τόπο. Ομως, δεν είναι μόνο αυτό. Σήμερα, το Αγιον Ορος έχει οργανωθεί, δείχνει μια εξωστρέφεια προς τον έξω κόσμο. Βεβαίως, είχε τα δικά του προϊόντα, όμως τα προσέφερε στους προσκυνητές. Πλέον, οι μοναχοί θα έλεγα πως «έχουν μπει στο πετσί του ρόλου, διαθέτουν σύγχρονα μηχανήματα, όπως για παράδειγμα η Μονή Βατοπαιδίου».

Το ηλεκτρονικό κατάστημα της Εκθεσης Προϊόντων Αγίου Ορους συνεργάζεται με επιλεγμένες ιερές μονές και κελιά εντός και εκτός Αθωνικής Πολιτείας. Σύμφωνα με τον κ. Καραγιαννάκη, «σήμερα, τα μοναστηριακά είδη είναι ευρύτερα γνωστά τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, και μάλιστα χρόνο με το χρόνο σημειώνουν ανοδική πορεία στις πωλήσείς τους. Για παράδειγμα, εμείς ξεκινήσαμε το 2012 με 25 κωδικούς. Σήμερα έχουμε φτάσει να έχουμε 550».

ΒΑΛΙΑ ΝΙΚΟΛΑΟΥ (vnikolaou@e–typos.com)

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής