Σύμφωνα με τον σχεδιασμό του υπουργείου Εργασίας, εφόσον όλα εξελιχθούν ομαλά, η πρώτη πληρωμή των αυξήσεων θα γίνει με τη σύνταξη Οκτωβρίου στις 30 Σεπτεμβρίου και θα αφορά στην καταβολή των αναδρομικών 5 μηνών (Ιουνίου, Ιουλίου, Αυγούστου, Σεπτεμβρίου και Οκτωβρίου) ενώ η μηνιαία αύξηση που προκύπτει με το 70% (αντί 50%) για τις συντάξεις χηρείας θα πιστωθεί από τη σύνταξη Νοεμβρίου (τέλος Οκτωβρίου) και κάθε μήνα.

Ενεργοποίηση

Το μέτρο ψηφίστηκε προεκλογικά αλλά έμεινε στα χαρτιά από τις 17 Μαΐου 2019 που τέθηκε σε ισχύ η σχετική διάταξη. Ενεργοποιήθηκε όμως άμεσα μετά τις εκλογές από τη νέα ηγεσία του υπουργείου Εργασίας μετά από διαδοχικές συσκέψεις που είχαν ο υπουργός Γιάννης Βρούτσης και ο υφυπουργός Νότης Μηταράκης με τους αρμόδιους υπηρεσιακούς παράγοντες.

Μετά τις οδηγίες που εκδόθηκαν με εντολή του Γ. Βρούτση από το υπουργείο, χθες βγήκε και η τελική εγκύκλιος του ΕΦΚΑ για τον υπολογισμό των νέων ποσοστών και των ποσών που δικαιούνται οι συνταξιούχοι λόγω χηρείας και τα τέκνα.

Δικαιούχοι

Δικαιούχοι της αύξησης, σύμφωνα με την εγκύκλιο, είναι:
* Όσοι παίρνουν ήδη οριστική σύνταξη. Από 13/5/2016 και μετά έχουν εκδοθεί 57.522 οριστικές συντάξεις χηρείας και θα έχουν αναπροσαρμογή του ποσοστού σύνταξης από το 50% στο 70% και επί του συμφερότερου ποσού που είναι η αρχική και όχι η επανυπολογισμένη σύνταξη του θανόντος.

* Πάνω από 32.296 συνταξιούχοι χηρείας που παίρνουν προσωρινή σύνταξη καθώς και όσες άλλες περιπτώσεις είναι σε εκκρεμότητα χωρίς καθόλου (ούτε προσωρινή) σύνταξη.

* Όσοι είχαν κάνει αίτηση και απορρίφθηκε, καθώς μπορούν να επανακατεθέσουν αιτήσεις.

* Όσοι κριθούν δικαιούχοι σύνταξης χηρείας από τις 17/5/2019 και μετά.

Από 17 Μαΐου

Σε όλες τις κατηγορίες δικαιούχων η αποκατάσταση των ποσών δεν θα ανατρέξει πριν αλλά μετά τις 17 Μαΐου 2019 που ισχύει ο νόμος. Αυτό σημαίνει ότι ένας ασφαλισμένος που έκανε αίτηση για σύνταξη χηρείας το 2018 και δεν έχει βγει οριστική απόφαση, θα πάρει το παλιό ποσοστό (του νόμου Κατροούγκαλου) δηλαδή το 50% της επανυπολογισμένης σύνταξης του θανόντος από την ημερομηνία της αίτησης ως και τον Μάιο του 2019, ενώ από τη σύνταξη Ιουνίου 2019 η σύνταξη θα αυξηθεί με το 70% που δίνει ο νέος νόμος (4611/2019).
Για τους ήδη συνταξιούχους με οριστική απόφαση (57.522 σύζυγοι ή και τέκνα θανόντων), πρώτα θα έρθουν τα αναδρομικά με τη σύνταξη Οκτωβρίου που πληρώνεται τέλος Σεπτεμβρίου (η σύνταξη θα μείνει με το παλιό ποσοστό 50% στην πληρωμή αυτή), ενώ από τον Οκτώβριο που πληρώνεται η σύνταξη Νοεμβρίου θα έρθουν και οι αυξήσεις με το 70%, σύμφωνα με όσα ανέφερε ο υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Ν. Μηταράκης στα μέλη του Συλλόγου συνταξιούχων χηρείας ΑΞΙΑ.

Οι 5 αλλαγές και ο υπολογισμός του 70%

Σύμφωνα με την εγκύκλιο του ΕΦΚΑ από 17/5/2019 (ημερομηνία εφαρμογής του νόμου 4611/2019):

1. Καταργούνται τα ηλικιακά κριτήρια που καθόριζαν τη διάρκεια του δικαιώματος συνταξιοδότησης των δικαιούχων επιζώντων (σ.σ.: η σύνταξη με τον νόμο Κατρούγκαλου καταργούνταν οριστικά για όσους δεν συμπλήρωναν το 55ο έτος εντός τριετίας από 16/5/2016 και μετά ή επαναχορηγούνταν στα 67 για όσους συμπλήρωναν το 55ο έτος εντός της τριετίας ή χορηγούνταν και μετά το 55ο έτος έως τη συμπλήρωση του 18ου έτους των τέκνων και του 24ου έτους εφόσον σπουδάζουν). Με τη νέα διάταξη, τα ηλικιακά όρια παύουν να υφίστανται και η σύνταξη λόγω θανάτου καταβάλλεται πλέον σε αυτούς τους δικαιούχους ανεξάρτητα από την ηλικία τους και διακόπτεται μόνον σε περίπτωση που ξαναπαντρευτούν.

2. Η σύνταξη λόγω θανάτου χορηγείται σε τέκνα θανόντος (νόμιμα, νομιμοποιηθέντα, αναγνωρισθέντα, υιοθετηθέντα) εφόσον είναι άγαμα και δεν έχουν συμπληρώσει το 24ο έτος της ηλικίας τους.

3. Η σύνταξη εξακολουθεί να καταβάλλεται στα τέκνα και μετά τη συμπλήρωση του 24ου έτους της ηλικίας μόνο στην περίπτωση που κατά τον χρόνο του θανάτου του ασφαλισμένου ή συνταξιούχου είναι άγαμα και ανίκανα για κάθε βιοποριστική εργασία, εφόσον η ανικανότητά τους επήλθε πριν από τη συμπλήρωση του 24ου έτους. Διακόπτεται λόγω γάμου ή εφόσον πάψει να υφίσταται ανικανότητα για την άσκηση κάθε βιοποριστικής εργασίας με γνωμάτευση επιτροπής.

4. Μειώνεται στα 3 αντί 5 έτη η ελάχιστη διάρκεια γάμου/συμφώνου συμβίωσης, ως προϋπόθεση για την αναγνώριση δικαιώματος σε σύνταξη χηρείας. Η εν λόγω προϋπόθεση τριετίας γάμου δεν ελέγχεται σε περιπτώσεις που ο θάνατος οφείλεται σε ατύχημα εν ώρα εργασίας ή σε ανθρωποκτονία.

5. Το συνολικό ποσό της σύνταξης του θανόντος μεταβιβάζεται στη χήρα κατά 70% και στα τέκνα ως 30%. Η σύνταξη για τον επιζώντα σύζυγο (ή και τέκνα) καθορίζεται με βάση το συμφερότερο ποσό που προκύπτει από τη σύγκριση του 70% (ή και του υπόλοιπου 30%) επί της αρχικής σύνταξης του θανόντος και της επανυπολογισμένης σύνταξης του θανόντος. Αν δηλαδή ο θανών είχε σύνταξη 1.300 ευρώ μικτά και με τον επανυπολογισμό η σύνταξη καθορίζεται στα 1.000 ευρώ, τότε η χήρα και τα τέκνα θα πάρουν τα νέα ποσοστά με βάση την αρχική σύνταξη των 1.300 ευρώ που είναι μεγαλύτερη. Αν όμως ο επανυπολογισμός βγάλει τη σύνταξη στα 1.500 ευρώ (όπως συμβαίνει σε αρκετές περιπτώσεις), τότε στη χήρα θα δοθεί το 70% και στα τέκνα το 30% της σύνταξης των 1.500 ευρώ γιατί αυτή είναι η «συμφερότερη».

Δεν αλλάζει η διάταξη που προβλέπει ότι σε περίπτωση που η χήρα μετά την πρώτη τριετία δικαιωθεί με δική της σύνταξη, τότε το ποσοστό της σύνταξης χηρείας μειώνεται κατά 50%. Αυτό σημαίνει ότι ενώ με τον νόμο Κατρούγκαλου το 50% της σύνταξης χηρείας θα μειωνόταν στο 25%, τώρα η μείωση θα είναι μικρότερη, καθώς το 70% της σύνταξης χηρείας θα μειωθεί στο 35% εφόσον η χήρα πάρει τη δική της σύνταξη.

Παράδειγμα

* Χήρα και 2 τέκνα δικαιούνται η μεν σύζυγος το 70% της σύνταξης του θανόντος και 15% + 15% το κάθε τέκνο. Αν υπάρχει και τρίτο παιδί, τότε τα ποσοστά των τέκνων επιμερίζονται σε τρία μερίδια με 10% της σύνταξης στο καθένα.

* Εστω ότι ο θανών έπαιρνε προ φόρου ως τις 12/5/2016 σύνταξη 1.000 ευρώ. Με τον επανυπολογισμό η σύνταξη βγαίνει στα 884 ευρώ εκ των οποίων 384 ευρώ εθνική σύνταξη και 500 ευρώ ανταποδοτική. Επειδή το μεγαλύτερο ποσό είναι τα 1.000 ευρώ, η χήρα θα πάρει το 70% επί της αρχικής σύνταξης, δηλαδή 700 ευρώ. Στην περίπτωση αυτή τα 1.000 ευρώ του θανόντος επιμερίζονται σε 384 ευρώ εθνική σύνταξη και 616 ευρώ ανταποδοτική. Από τα ποσά αυτά η χήρα παίρνει το 70% της εθνικής σύνταξης που είναι 268,80 ευρώ (384Χ70%=268,80) και το 70% της ανταποδοτικής που είναι 431,20 ευρώ (616Χ70%=431,20). Το άθροισμα των δύο ποσών δίνει τα 700 ευρώ της τελικής σύνταξης (268,80+431,20=700).

Από την έντυπη έκδοση