Στην ουσία, οι Ευρωπαίοι ελεγκτές, που λειτουργούν με ανεξάρτητο τρόπο, λένε στους δανειστές ότι τα προγράμματα «φτιάχτηκαν στο πόδι», από όργανα, όπως η Κομισιόν, χωρίς εμπειρία στην αντιμετώπιση τέτοιων καταστάσεων.

Στην έκθεση του ΕΕΣ δακτυλοδεικτούμενη είναι μόνο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κι αυτό είναι άδικο, γιατί ναι μεν η Κομισιόν-Μπαρόζο αποδείχθηκε κατώτερη των περιστάσεων, τόσο στο πρώτο όσο και στο δεύτερο Μνημόνιο, ωστόσο σε τελική ανάλυση οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης ήταν εκείνες που αποφάσιζαν τα ακραία μέτρα πίσω από τις κλειστές πόρτες. Ομως, τόσο το Eurogroup όσο και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα κρύφτηκαν πίσω από τη διακυβερνητική λειτουργία της ευρωζώνης και φυσικά δεν συνεργάστηκαν με το ΕΕΣ.

Η μόνη που «απολογήθηκε» ήταν η Επιτροπή, αλλά δεν έπεισε γιατί επιχείρησε να αποδώσει όλες τις «αγριότητες» των προγραμμάτων που διέλυσαν τον κοινωνικό ιστό της χώρας στις εξαιρετικές περιστάσεις της εποχής εκείνης. Ο δε επίτροπος, Πιερ Μοσκοβισί, πήγε ακόμη πιο μακριά, προσπαθώντας να διαγράψει εκείνη την εποχή στη λογική τού ό,τι έγινε έγινε, τώρα αλλάζουμε σελίδα. Λες και τα σκληρά μέτρα που αποφασίστηκαν δεν έπληξαν ανεπανόρθωτα το εισόδημα των πολιτών. Ψιλά γράμματα αυτά για τον επίτροπο…

Επί της ουσίας, οι ελεγκτές προσάπτουν στην Επιτροπή την έλλειψη εμπειρίας στη διαχείριση ενός τέτοιου εγχειρήματος, επισημαίνοντας ότι τα Μνημόνια δεν είχαν ιεραρχηθεί σωστά και με βάση τη σημασία τους ούτε εντάχθηκαν σε κάποια ευρύτερη στρατηγική για τη χώρα. Επιπλέον, οι μακροοικονομικές παραδοχές των προγραμμάτων δεν αιτιολογούνταν καταλλήλως.

Για να στηρίζει τις αιτιάσεις του, το Ελεγκτικό Συνέδριο προβάλλει ως επιχείρημα αδυναμίας των προγραμμάτων το γεγονός ότι δεν έχουν καταφέρει μέχρι τώρα να αποκαταστήσουν την ικανότητα της χώρας να χρηματοδοτεί τις ανάγκες της από τις αγορές, καθώς και το ότι δεν οδήγησαν μέχρι στιγμής ούτε στη μείωση του χρέους ούτε έφεραν την προσδοκώμενη ανάκαμψη της οικονομίας.

Οι ελεγκτές καλύπτουν στην έκθεση μόνο τα δύο πρώτα Μνημόνια και το σχεδιασμό του τρίτου, ενώ με εμπεριστατωμένο τρόπο αναδεικνύουν τις πολύ μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ των στόχων που είχαν τεθεί και των αποτελεσμάτων. Κι αυτό οφείλεται στο ότι τα Μνημόνια δεν προσαρμόσθηκαν ούτε στις ανάγκες ούτε στις ιδιαιτερότητες της χώρας, δηλαδή τα έβγαλαν από ένα συρτάρι και τα επέβαλλαν χωρίς καμία μελέτη των επιπτώσεων.

Ενδεικτικές είναι οι αποκλίσεις στο ΑΕΠ στο πρώτο πρόγραμμα διάσωσης, το 2010, μεταξύ του στόχου και του τελικού αποτελέσματος. Το 2010 η απόκλιση ανήλθε σε 1,5 μονάδα, το 2011 σε 6,5 μονάδες, το 2012 σε 8,4 μονάδες, το 2013 σε 5,3 μονάδες και το 2014 σε 1,4 μονάδα.

Στη συνολική ανεργία οι ετήσιες αποκλίσεις των στόχων με τα αποτελέσματα κυμάνθηκαν από 2 μέχρι 11 μονάδες, ενώ ανάλογος ήταν ο εκτροχιασμός στη μακροχρόνια ανεργία (άνεργοι πάνω από 12 μήνες) και στην ανεργία των νέων.

Το ΕΕΣ ασκεί έντονη κριτική για τους χειρισμούς που έγιναν σε σχέση με το χρηματοπιστωτικό σύστημα, οι οποίοι θα ζημιώσουν τελικά τον Ελληνα φορολογούμενο με 36,4 δισ. ευρώ, αφού το κράτος δανείστηκε 45,4 δισ. ευρώ για την ανακεφαλαιοποίηση των συστημικών τραπεζών και εκκαθάριση των προβληματικών και θα πάρει πίσω συνολικά μόλις 9 δισ. ευρώ.

Σύμφωνα με τους ελεγκτές, έγιναν σημαντικά λάθη τόσο σε σχέση με τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων όσο και για τη διακυβέρνηση των τραπεζών μετά τις ανακεφαλαιοποιήσεις.

Σε σχέση με τις μεταρρυθμίσεις αναφέρεται ότι ορισμένες από αυτές πραγματοποιήθηκαν με σημαντικές καθυστερήσεις ή δεν ήταν αποτελεσματικές.

Στο δημοσιονομικό τομέα, η έκθεση σημειώνει τη μεγάλης κλίμακας εξυγίανση όσον αφορά στις διαρθρωτικές ισορροπίες. Ωστόσο, λόγω των δυσμενών μακροοικονομικών εξελίξεων και του κόστους των τόκων για το υφιστάμενο χρέος, ο δείκτης χρέους προς ΑΕΠ συνέχισε να αυξάνεται.

Η έκθεση αναδεικνύει και τη μεγάλη καθυστέρηση που καταγράφηκε από τη σημερινή κυβέρνηση στις δύο αξιολογήσεις του τρίτου προγράμματος, η πρώτη διήρκεσε 16 μήνες και η δεύτερη 10, προκαλώντας, όπως ήταν φυσικό, σημαντική ζημιά στην οικονομία, αφού η καθυστέρηση προκάλεσε αβεβαιότητα πλήττοντας τις επενδύσεις και την ανάπτυξη.

Οι ελεγκτές διατυπώνουν σειρά συστάσεων προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ωστόσο το ΕΕΣ δεν μπορεί να τις επιβάλει, αλλά πολιτικά δεν μπορούν και να αγνοηθούν, γιατί αυτά που λέει το κοινοτικό αυτό όργανο είναι αυτονόητα και θα έπρεπε να αποτελούν τη βάση όλων Μνημονίων.

Οταν ζητούν τα προγράμματα να συνδυάζουν δημοσιονομική εξυγίανση και ανάπτυξη, οι ελεγκτές έχουν απόλυτο δίκιο, γιατί όλα αυτά τα χρόνια επιβλήθηκε το «δόγμα Σόιμπλε», που έλεγε ότι η ανάπτυξη θα είναι απόρροια της δημοσιονομικής πειθαρχίας. Το πόσο αποτελεσματικό ήταν αυτό το δόγμα το είδαμε και πέρυσι, όπου η χώρα εμφάνισε πρωτογενές πλεόνασμα πάνω από τους στόχους και η οικονομία βρέθηκε σε οριακή ύφεση, ενώ η ανεργία υπερδιπλάσια του μέσου όρου της ευρωζώνης.

ΝΙΚΟΣ ΜΠΕΛΛΟΣ
Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής