Το σύνδρομο Long-Covid έχει αναγνωριστεί και γίνονται προσπάθειες καταγραφής των ασθενών και στοχευμένης φροντίδας τους. Συνηθίζεται να χαρακτηρίζεται ως η «κρυφή πανδημία» και μια υγειονομική πρόκληση που θα απασχολήσει αρκετά στο μέλλον. Την εβδομάδα που πέρασε οι μακροχρόνιες επιπτώσεις της Covid-19 επανήλθαν στο προσκήνιο μετά την είδηση για τη νοσηλεία στον «Ευαγγελισμό» του τέως αναπληρωτή υπουργού Υγείας, Βασίλη Κοντοζαμάνη. Ο κ. Κοντοζαμάνης διαγνώστηκε με πνευμονική εμβολή, είναι καλά στην υγεία του, αλλά, όπως προκύπτει από πληροφορίες, οι γιατροί αναζητούν πιθανή συσχέτιση με τη νόσησή του από κορονοϊό.
Πρώτα συμπτώματα
«Στις 25 Μαρτίου του 2021 είχα τα πρώτα συμπτώματα. Στις 4 Απριλίου μπήκα στο Σισμανόγλειο, όπου και νοσηλεύτηκα έναν μήνα με υποστήριξη από μηχάνημα οξυγόνου high-flow. Είχα πνευμονία και βαριά αναπνευστική ανεπάρκεια», περιγράφει στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής ο κ. Στέλιος Παύλου. Περίπου μία εβδομάδα μετά την έναρξη της νοσηλείας ξεκίνησε η δυσκαμψία, καθώς και το εμφανές από το βίντεο ενημέρωσης στην τηλεόραση πρόβλημα στα δάχτυλα του χεριού του.
«Οταν βγήκα από το νοσοκομείο, έψαξα πάρα πολύ τι συμβαίνει. Φαινόταν σαν να είχε ξυπνήσει αυτοάνοσο και να είχα αρθρίτιδα. Ωστόσο, τελικά το ζήτημα είναι ορθοπαιδικό και θα επανέλθει, όπως μου είπαν, κάποια στιγμή. Μαζί με αυτό στο νοσοκομείο έπαθα και ρήξεις δικεφάλου. Ηταν τόσο μεγάλη η έλλειψη οξυγόνου που “μάζεψαν” μύες και τένοντες», εξηγεί. Παρόλο που οι γιατροί εκτιμούν ότι θα επανέλθουν τα χέρια του στην πρότερη κατάσταση, μετρά ήδη έναν χρόνο με πόνους, δυσκολία να σηκώσει τα παιδιά του, ενώ τον ταλαιπωρούν και άλλα προβλήματα, όπως έντονη κόπωση, δυσκολία να ανέβει σκάλες, να περπατήσει για ώρα.
«Ακόμη ποδήλατο δεν κάνω, με πολύ μεγάλη δυσκολία ανεβαίνω σκάλες», λέει και προσθέτει: «Κανείς δεν γνωρίζει τι αποτέλεσμα θα έχει η νόσηση, ακόμη και εάν είναι εμβολιασμένος. Δεν είναι μια απλή γριπούλα, όπως θεωρούν πολλοί. Χρειάζεται να προστατευόμαστε».
Χωρίς καταγραφή
Στη χώρα μας, όπως εξηγεί η πρόεδρος της Ενωσης Long-Covid Greece και παιδίατρος, Ελένη Ιασωνίδου, δεν είναι γνωστός ο αριθμός των Long-Covid ασθενών, καθώς δεν υπάρχει καταγραφή. Το ίδιο συμβαίνει και σε άλλες χώρες, με την πιο αξιόπιστη μέτρηση έως σήμερα να προέρχεται από τη βρετανική Στατιστική Υπηρεσία, που υπολογίζει το σύνδρομο Long-Covid στο 10-15% των ασθενών με κορονοϊό, ενώ η επίπτωση στα παιδιά υπολογίζεται σε περίπου ένα στα επτά.
Σε συνεργασία με το υπουργείο Υγείας πραγματοποιείται στην Ελλάδα μια προσπάθεια δημιουργίας κέντρων καταγραφής και διεπιστημονικής προσέγγισης για το σύνδρομο αυτό. Επίσης, είναι σε εξέλιξη η διαδικασία ένταξης ειδικού κωδικού ICD10 για «Post-Covid Condition» σύμφωνα με τον ΠΟΥ, στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση, κάτι εξαιρετικά σημαντικό για τους ασθενείς, καθώς θα μπορεί να υπάρχει κάλυψη για εξετάσεις και αποκατάσταση που χρειάζονται.
ΕΟΔΥ: 547 νέες εισαγωγές με covid-19, 16 νέες διασωληνώσεις, 17 θάνατοι
«Τα συμπτώματα ποικίλλουν και δεν υπάρχει αιτιολογική θεραπεία. Υπάρχει συμπτωματική αντιμετώπιση κάθε συμπτώματος που εμφανίζουν οι ασθενείς, για παράδειγμα λογοθεραπείες για τη δυσφωνία», σημειώνει η κ. Ιασωνίδου.
10 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Η Ελληνική Ενωση Ασθενών με μακροχρόνιες συνέπειες της Covid-19 (Long-Covid Greece) προχώρησε σε σύντομο ερωτηματολόγιο μεταξύ των ασθενών που είναι μέλη της ομάδας στο facebook. Τα αποτελέσματα ήρθαν να δώσουν τα πρώτα στοιχεία πανελλαδικά για ασθενείς που δεν έχουν νοσηλευτεί. O δεκάλογος των χαρακτηριστικών της αναδυόμενης αυτής υγειονομικής πρόκλησης, όπως προέκυψε από την έρευνα, είναι ο εξής:
- Τα μέλη της ομάδας δεν είναι υπερήλικες αλλά νέοι άνθρωποι παραγωγικής ηλικίας.
- Οι περισσότεροι από αυτούς δεν νοσηλεύτηκαν και αντιμετώπισαν ήπια ή καθόλου συμπτώματα κατά την οξεία φάση.
- Σε αντίθεση με τα δεδομένα των βαριών νοσηλειών και των θανάτων, στη μακρά Covid το γυναικείο φύλο πλήττεται πολύ περισσότερο από το ανδρικό.
- Τα παρατεταμένα συμπτώματα που εμφανίζουν οι ασθενείς που νοσηλεύτηκαν παρουσιάζονται εξίσου και σε ασθενείς που πέρασαν τη νόσο στο σπίτι.
- Οι διαταραχές όσφρησης (ανοσμία και παροσμία) εμφανίζονται πολύ περισσότερο σε ασθενείς που έχουν Long-Covid και δεν νοσηλεύτηκαν.
- Η υπέρμετρη και ακατανόητη κόπωση είναι το βασικό χαρακτηριστικό των ασθενών με Long-Covid.
- Ταχυκαρδίες, πόνοι, θέματα μνήμης, ομίχλη εγκεφάλου, επίσης, εμφανίζονται πολύ συχνά.
- Μεγάλο μέρος των ασθενών έχει προβλήματα στην εργασία λόγω της Long-Covid.
- Ασθενείς αναφέρουν ότι αντιμετωπίζουν προβλήματα ακόμα και στο οικογενειακό τους περιβάλλον λόγω της Long-Covid.
- Οι περισσότεροι ασθενείς έχουν παρατεταμένα συμπτώματα για πάνω από 6 μήνες ενώ υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις που ξεπερνούν και τον έναν χρόνο.
18 ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Από τις απαντήσεις που συλλέχθηκαν στην ελληνική μελέτη, με επικεφαλής τη βιοχημικό-βιοτεχνολόγο, ερευνήτρια του ΕΚΠΑ, Μάρθα-Σπυριδούλα Κατσαρού, και συγγραφείς, μεταξύ άλλων, την κ. Ιασωνίδου και την καθηγήτρια Πνευμονολογίας ΕΚΠΑ, Παρασκευή Κατσαούνου, καταμετρήθηκαν 18 διαφορετικά συμπτώματα που ταλαιπωρούν τους ασθενείς, ταχυκαρδίες σε όρθια στάση, πόνοι σε όλο το σώμα, δυσκολία συγκέντρωσης, προβλήματα μνήμης, τριχόπτωση, βράγχος φωνής, δύσπνοια. Πρώτο στα συμπτώματα αναφέρεται η εξαντλητική κόπωση, η οποία, σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα συμπτώματα, δυσχεραίνει κατά πολύ την ποιότητα ζωής των ασθενών αλλά και τη λειτουργικότητά τους.
Χαρακτηριστικό εύρημα είναι το γεγονός ότι το 68,5% των ασθενών, που δεν νοσηλεύτηκαν κατά την οξεία φάση, υποφέρει από κόπωση, 16,8% από δύσπνοια, 28,7% από δυσκολία συγκέντρωσης και 28% από ταχυκαρδία. Το 75% των συμμετεχόντων είχε τουλάχιστον ένα νευρολογικό πρόβλημα, σε συνδυασμό με την κόπωση, μήνες μετά τη μόλυνση. Το 44,7% των συμμετεχόντων στη μελέτη ανέφερε μακροχρόνια συμπτώματα διάρκειας επτά έως δώδεκα μηνών. Το 29,3% διάρκειας ενός έως έξι μηνών, το 22,1 άνω των δώδεκα μηνών και το 3,9% κάτω του ενός μήνα.
Ροή Ειδήσεων 
![Σύνταξη Συντάξεις: Εως 6.670 ευρώ από την ΕΑΣ σε 380.000 συνταξιούχους του Δημοσίου [πίνακες]](https://eleftherostypos.gr/wp-content/uploads/2016/07/syntakseis-130x140.jpg)
