Ομως, δεν είναι η πρώτη φορά. Το πλέον ακραίο περιστατικό, που ξεφεύγει παντελώς από το διπλωματικό πρωτόκολλο, συμβαίνει τον Αύγουστο του 1961.

Ψυχρός Πόλεμος

Την περίοδο εκείνη ο πλανήτης βρίσκεται στις πιο «παγωμένες» ημέρες του Ψυχρού Πολέμου μεταξύ δυτικού και ανατολικού μπλοκ, έχει προηγηθεί τέσσερις μήνες πριν η αποτυχημένη εισβολή της CIA στον Κόλπο των Χοίρων στην Κούβα, τον Αύγουστο η αντιπαράθεση κλιμακώνεται με το χτίσιμο του Τείχους του Βερολίνου, ενώ υπάρχουν εκατέρωθεν απειλές για χρήση πυρηνικών όπλων. Μέσα σε αυτό το τοξικό κλίμα ο ηγέτης της Σοβιετικής Ενωσης, Νικίτα Χρουστσόφ, σε ομιλία του στο Κρεμλίνο προς τιμήν της ρουμανικής αντιπροσωπείας, απειλεί ότι, αν εκραγεί πόλεμος, η χώρα του: «…θα συντρίψει τους εχθρούς της και εκατοντάδες εκατομμυρίων ανθρώπων θα βρουν τον θάνατο σε έναν πυρηνικό πόλεμο», ενώ συνεχίζει λέγοντας ότι τα συντριπτικά αυτά πλήγματα δεν θα περιοριστούν στο έδαφος των ΗΠΑ, αλλά σε όλες τις χώρες που φιλοξενούν στρατιωτικές εγκαταστάσεις του ΝΑΤΟ.

Η έκρηξη του Χρουστσόφ θα περιοριζόταν σε έναν ακόμη ακραίο λεκτικό διαξιφισμό, απόλυτα ενταγμένο στο ψυχροπολεμικό κλίμα της περιόδου, αν δεν αποκτούσε ξαφνικά ελληνικό ενδιαφέρον. Στη συνέχεια ο Σοβιετικός ηγέτης μεταφέρει μια πρόσφατη συνομιλία που έχει με τον Ελληνα πρέσβη στη Μόσχα, τον οποίο «συμβουλεύει» να εγκαταλείψει η χώρα το ΝΑΤΟ, ώστε, αν υπάρξει πόλεμος, να μην κινδυνεύσει, με τον πρέσβη να απαντά: «Δεν πιστεύω ότι ο Σοβιετικός πρωθυπουργός θα διατάξει ποτέ να ριφθούν ατομικαί βόμβαι κατά της Ακροπόλεως και άλλων ιστορικών μνημείων της Ελλάδος».

Η απάντηση μάλλον δεν αρέσει στον Χρουστσόφ, που δεν διστάζει να στραφεί άμεσα κατά της χώρας: «Κύριε πρεσβευτά, δεν θα ήθελα να σας δυσαρεστήσω, αλλά απατάσθε σοβαρώς. Εγώ, φυσικά, ως πρόεδρος του υπουργικού συμβουλίου, δεν θα διατάξω, απ’ ευθείας όπως ριφθούν βόμβαι κατά της Ακροπόλεως, δεν θα διστάσω όμως να δώσω διαταγήν εις τους στρατιωτικούς μου όπως επιτεθούν κατά των στρατιωτικών βάσεων του Βορειοατλαντικού Συμφώνου, αι οποίαι ευρίσκονται εις την Ελλάδα και, φυσικά, ούτοι δεν θα φεισθούν ούτε των ελαιώνων ούτε της Ακροπόλεως και άλλων ιστορικών μνημείων της Ελλάδος».

Το ακραίο της αναφοράς, ο διεθνής συμβολισμός του Ιερού Βράχου, το διεθνές ψυχροπολεμικό κλίμα και η απουσία επίσημων πρακτικών του επίμαχου διαλόγου, έχει ως αποτέλεσμα αυτός να μεταφέρεται όπως η εκατέρωθεν προπαγάνδα επιβάλλει, προκαλώντας σάλο σε Ελλάδα και εξωτερικό, αποτελώντας την είδηση των ημερών.

Ενταση και, τελικώς, αποκλιμάκωση

Αλλοι αναφέρουν ότι στην επίμαχη συζήτηση ο Χρουστσόφ εμπλέκει και τον Μανώλη Γλέζο, που τότε βρίσκεται στις ελληνικές φυλακές: «Ο φασισμός ηττήθηκε. Θα νόμιζε κανείς ότι οι άνθρωποι που αγωνίστηκαν γενναίως κατά της χιτλερικής Γερμανίας θα ετύγχανον βαθέος σεβασμού και τιμής. Αλλά, δυστυχώς, πολλοί απ’ αυτούς, ως π.χ. ο ήρως της Ακροπόλεως Μανώλης Γλέζος, είναι έγκλειστοι εις τας φυλακάς. Δεν θέλομεν να αναμειγνυώμεθα εις τας εσωτερικάς υποθέσεις της Ελλάδος. Τούτο δεν είναι εις τας συνήθειάς μας. Αλλά ημείς, οι Σοβιετικοί άνθρωποι, ως και οι λαοί άλλων χωρών που έχυσαν πολύ αίμα αγωνιζόμενοι κατά του φασισμού, δεν ημπορούμε να τα παρακολουθούμεν αδιάφοροι, την στιγμήν κατά την οποίαν ο άνθρωπος του οποίου η ηρωική πράξις αποτελεί χρυσήν σελίδα εις την ιστορίαν του αγώνος της ανεξαρτησίας φθίνει τώρα εγκάθειρκτος… Και ιδού τώρα, η ελληνική κυβέρνησις συνεδέθη με τον επιθετικόν βορειοατλαντικόν συνασπισμόν του ΝΑΤΟ. Μας είναι γνωστόν ότι εις το ελληνικόν έδαφος έχουν εγκατασταθεί στρατιωτικές βάσεις, στρεφόμεναι κατά της ΕΣΣΔ. Κατά συνέπειαν, μας απειλούν με πόλεμον και χώραι ως η Ελλάς, η Ιταλία, η Νορβηγία… Εις τον μέλλοντα θερμοπυρηνικόν πόλεμον, εάν θα τον εξαπολύσουν, δεν θα υπάρχει διάκρισις μεταξύ μετώπου και μετόπισθεν».

Σε κάθε περίπτωση, τα ελληνικά κόμματα της εποχής καταδικάζουν τις αναφορές του Χρουστσόφ, επιχειρώντας παράλληλα να εκτονώσουν την ένταση. Ο πρωθυπουργός, Κωνσταντίνος Καραμανλής, αναφέρει ότι: «Ο πρωθυπουργός της ΕΣΣΔ, κ. Χρουστσόφ, συνηθίζει να διατυπώνει κατά καιρούς απειλές κατά της Ελλάδος. Διά της αδικαιολογήτου αυτής σταυροφορίας επιδιώκει τον εκφοβισμόν του ελληνικού λαού και την ενθάρρυνσιν της Ακρας Αριστεράς. Εν πάση περιπτώσει δύναται, όπως απείλησε, να καταστρέψει την Ακρόπολιν. Δεν δύναται όμως να καταστρέψει τα ιδεώδη τα οποία συμβολίζει ο Ιερός Βράχος και τα οποία είναι ιερώτερα από τους πυραύλους».

Σε κάθε περίπτωση, η ελληνοσοβιετική κρίση εκτονώνεται γρήγορα και η νέα σελίδα στις σχέσεις των δύο χωρών επισφραγίζεται, έξι μόλις μήνες μετά, με την επίσκεψη του Σοβιετικού κοσμοναύτη Γιούρι Γκαγκάριν στην Αθήνα, όπου εν μέσω αποθεωτικής υποδοχής επισκέπτεται τη διασωθείσα από τον βομβαρδισμό Ακρόπολη…

Από την έντυπη έκδοση

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, ανά πάσα στιγμή στο EleftherosTypos.gr