Γράφει η Σοφία Βαλσάμη

Η Αφροδίτη της Μήλου, ένα από τα διασημότερα πρωτότυπα αρχαία ελληνικά γλυπτά αγάλματα στέκεται επιβλητικό και αγέρωχο στο Μουσείο του Λούβρου. Εκεί όπου κατέληξε το 1821, ένα χρόνο μετά την ανακάλυψη της σε αγροτική περιοχή της Μήλου.

Στο νέο τεύχος του ΕΤ Magazine του EleftherosTypos.gr γράφουμε για την ιστορία της Αφροδίτης της Μήλου, του αγάλματος που  ανακαλύφθηκε τυχαία από έναν αγρότη και τελικά κατέληξε στο Μουσείου Λούβρου.

Το συγκεκριμένο άγαλμα θεωρείται καταπληκτικό έργο της ελληνιστικής τέχνης, το οποίο συνδυάζει αρμονικά τη γυναικεία ομορφιά και θηλυκότητα. Εχουν γραφεί, άλλωστε, διθύραμβοι γι’αυτό και όχι άδικα…

Μια τυχαία ανακάλυψη

Από ένα τυχαίο γεγονός ήρθε στο φως, ένα από τα ωραιότερα αγάλματα της αρχαιότητας. Ηταν 8 Απριλίου του 1820 (και 28 Μαρτίου με το παλιό ημερολόγιο που ίσχυε τότε στη Μήλο) και ο Γιώργος Κεντρωτάς έσκαβε στο χωράφι του σε μια προσπάθεια να βγάλει πέτρες από τα αρχαία ερείπια.

Μαζί του ήταν ο γιος του και ο ανιψιός του και λίγο πιο πέρα Γάλλοι αξιωματικοί που έκαναν ανασκαφές για να βρουν αρχαία.

Όταν ο Κεντρωτάς βρήκε ένα πελεκημένο μάρμαρο έτρεξαν να τον βοηθήσουν δύο Γάλλοι ναύτες που συμμετείχαν στις γειτονικές ανασκαφές. Προσπάθησε ωστόσο, να ξαναθάψει το άγαλμα διότι φοβήθηκε ότι οι Γάλλοι θα το ήθελαν για τους ίδιους. Μαρτυρίες μάλιστα ανέφεραν πως ο Κεντρωτάς μιλούσε με περιφρόνηση για το άγαλμα ώστε να μην ενδιαφερθούν οι Γάλλοι με επικεφαλής το Βουτιέ που ήταν εκεί, και να το εκμεταλλευτεί αργότερα με την ησυχία του.

Αυτοί, όμως, δεν έφευγαν με τίποτε από την περιοχή και τον πίεζαν να συνεχίσουν όλοι μαζί το σκάψιμο. Ετσι βρέθηκε και το δεύτερο τμήμα του αγάλματος, οπότε πια ο Κεντρωτάς δεν μπορούσε να σταματήσει. Ήθελε να μην χάσει το άγαλμα και γι’ αυτό το λόγο προσπάθησε να το διαφυλάξει στη στάνη του, όμως οι Γάλλοι επέμεναν.

Το άγαλμα βρέθηκε σε κομμάτια, ενώ είχε αποσπαστεί ο κότσος των μαλλιών. Το ενδιάμεσο κομμάτι δεν ήταν ένα αλλά τέσσερα. Ήταν ακόμα το κομμάτι της παλάμης που κρατά το μήλο και ένα κομμάτι αριστερού βραχίονα.

Εκείνο που πιθανολογείται είναι ότι τμήματα των χεριών του αγάλματος είχαν βρεθεί σε διάφορα σημεία, αλλά χάθηκαν κατά τη μεταφορά ή επάνω στη συμπλοκή (η οποία όντως συνέβη για την απόκτησή της).

Μεταξύ των Γάλλων που έκαναν τότε τις ανασκαφές δίπλα στο χωράφι που βρέθηκε το άγαλμα, ήταν και ο νεαρός αξιωματικός Ολιβιέ Βουτιέ, ο οποίος μάλιστα στη συνέχεια επισήμως παραιτήθηκε από το γαλλικό ναυτικό και πολέμησε με το πλευρό των Ελλήνων στην επανάσταση του 1821. Επειδή είχε σπουδάσει αρχαιολογία αντιλήφθηκε αμέσως τη σπουδαιότητα του ευρήματος και ειδοποίησε το Γάλλο πρόξενο στη Μήλο.

Ο Βουτιέ είχε γράψει για το άγαλμα. «Είχε ανακαλύψει το επάνω μέρος ενός αγάλματος, σε πολύ κακή κατάσταση και αφού δεν μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στην κατασκευή του, ετοιμαζόταν να το ξανασκεπάσει με γκρεμίδια».

Τα νέα ταξίδεψαν γρήγορα και η ανακάλυψη έγινε γνωστή και στον Γάλλο πρεσβευτή στην Υψηλή Πύλη μαρκήσιο de Rivière, ο οποίος αγόρασε τελικά το άγαλμα, το οποίο προσφέρθηκε στο βασιλιά Λουδοβίκο ΙΗ΄ και αυτός με τη σειρά του το δώρισε αμέσως στο Λούβρο.

Τα χαρακτηριστικά του

Το ύψος του αγάλματος που αναπαριστά μια νεαρή γυναικεία μορφή έχει ύψος 2,11 μ. και βάρος περίπου 900 κιλά. Ο κορμός της είναι γυμνός ενώ φορά ένα ένδυμα που καλύπτει τους γοφούς και τα πόδια της. Στηρίζεται στο δεξί της πόδι με το αριστερό να έχει μια κάμψη προς τα αριστερά και ο κορμός της δίνει την εντύπωση της κίνησης.

Το πρόσωπό της δείχνει απαθές και ευγενικό και επειδή μοιάζει με άλλες παραστάσεις της Αφροδίτης, άπαντες έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι απεικονίζει την συγκεκριμένη θεά χωρίς ωστόσο να είναι βεβαιωμένο.

Το έργο έχει δουλευτεί σε χωριστά κομμάτια, τα δύο βασικά από τα οποία στη συνέχεια ο γλύπτης συνέδεσε στους γλουτούς, εκεί πέφτει και το ένδυμα. Χωριστά είχε δουλευτεί και το αριστερό χέρι αλλά και το αριστερό και δεξί πόδι.

Το έργο δημιουργήθηκε στα ελληνιστικά χρόνια, κατά πάσα πιθανότητα από τον γλύπτη Αγήσανδρο ή ο Αλέξανδρο, γιο του Μηνίδη από την Αντιόχεια του Μαιάνδρου. Ενα γύψινο αντίγραφο της Αφροδίτης πλέον βρίσκεται στην είσοδο του Αρχαιολογικού Μουσείου Μήλου, ενώ το σημείο εύρεσης του αγάλματος στο νησί υπάρχει μια μαρμάρινη επιγραφή.

Στο πρωτοσέλιδο του Focus

Η Αφροδίτη της Μήλου έχει πρωταγωνιστήσει με αρνητικό τρόπο στο περιοδικό Focus. Την πρώτη φορά εμφανίστηκε στο πρωτοσέλιδο να κάνει μια άσεμνη χειρονομία και την άλλη να είναι ζητιάνα. Τα δημοσιεύματα όπως ήταν φυσικό προκάλεσαν πολλές αντιδράσεις και ειχαν κατατεθεί και μηνύσεις.

Τελικά ο εκδότης του περιοδικού κρίθηκε αθώος από το Τριμελές Πλημμελειοδικείο, καθώς κατηγορούνταν για προσβολή συμβόλου ελληνικού κράτους τον Φεβρουάριο του 2010.

Το δικαστήριο έκρινε ότι δεν στοιχειοθετείται το αδίκημα σε βάρος του εκδότη καθώς το ύφασμα με το οποίο ήταν τυλιγμένη η Αφροδίτη της Μήλου θεωρήθηκε ότι δεν ήταν η ελληνική σημαία. Οσον αφορά στον χαρακτηρισμό απατεώνες, αναφέρονταν σε πράξεις Eλλήνων πολιτικών και δεν είχαν πρόθεση να θίξουν τον ελληνικό λαό.

[dynamic-sidebar id=”post-area-diabaste”]