Η ψυχολόγος Νάσια Σκαμπαρδώνη μιλάει στο EleftherosTypos.gr για τη βία ανάμεσα σε ανήλικους και μεταξύ άλλων κάνει λόγο για ένα «τρομακτικό παιχνίδι στα παιδιά και στους εφήβους», δίνει το προφίλ των παιδιών που επιλέγουν αυτόν τον «τρόπο έκφρασης», επισημαίνει τον ρόλο του οικογενειακού και σχολικού περιβάλλοντος αλλά και την επίδραση των παιχνιδιών βίας που παίζουν τα παιδιά.
Το τελευταίο διάστημα παρατηρείται έξαρση του φαινομένου της βίας μεταξύ ανήλικων παιδιών.
Ξυλοδαρμοί μεταξύ των ανηλίκων, βίντεο που απαθανατίζουν αυτές τις στιγμές, ανεξέλεγκτα βίαιες συμπεριφορές και φτάνουμε να μιλάμε δυστυχώς για μια δραματική τάση της νέας εποχής. Το νέο τρομακτικό παιχνίδι στα παιδιά και στους εφήβους, είναι πλέον να φτιάχνουν ομάδες, κάποιοι να ξυλοκοπούν συμμαθητές τους και κάποιοι άλλοι αναλαμβάνουν να το βιντεοσκοπήσουν και να το ανεβάσουν στα social media με σκοπό τη δημοφιλία, να πάρουν περισσότερα likes, να αποκτήσουν περισσότερους ακολούθους και να νιώσουν ικανοποίηση.
Αντλούν δύναμη μέσα από αυτό; Αποδεικνύουν την αξία τους; Επικοινωνούν πως είναι νταήδες και απαιτούν σεβασμό; Ερωτήματα που μας αναστατώνουν και μας προβληματίζουν για τους τρόπους που έχουν εφεύρει τα παιδιά για να γίνουν εμφανή και αποδεκτά στο περιβάλλον τους. Μπορεί να μιλάμε λοιπόν, για θύτες και θύματα αλλά ουσιαστικά και οι δύο πλευρές θύματα είναι.
Ποιο είναι το προφίλ ενός παιδιού που επιλέγει τη βία για να εκφραστεί και γιατί επιλέγει αυτόν τον τρόπο;
Ένα παιδί θύτης, που αναρωτιόμαστε παράλληλα σε τι είδους ενήλικα θα εξελιχθεί, είναι ένα παιδί το οποίο ενδεχομένως έχει υποστεί και εκείνο βία στο παρελθόν, έχει βιώσει όλο αυτόν τον πόνο και ως θυμωμένο παιδί διαμοιράζει αυτό τον πόνο γύρω του. Ένα παιδί θύτης πιθανά να συμπεριφέρεται έτσι γιατί είναι ο μόνος τρόπος που βρίσκει για να πάρει αξία μέσα από αυτό, θέλουν να ανήκουν κάπου και φυσικά θέλουν να ανήκουν στην ομάδα των δυνατών, των άτρωτων, να ανήκουν στην ομάδα των φίλων τους που κάνουν το ίδιο γιατί αν δεν το κάνουν θα μπουν αυτόματα στη θέση του θύματος.
Ποιος είναι ο ρόλος των γονέων και του σχολείου;
Έλληνες μαθητές: Όλη ημέρα στο κινητό, αλλά χαμηλές ψηφιακές επιδόσεις
Δύο βασικά χαρακτηριστικά που πρέπει να καλλιεργούνται στα παιδιά είναι ο σεβασμός στον συνάνθρωπό μας και η ενσυναίσθηση ,το να νιώθει δηλαδή πως μπορεί να νιώθει ο άλλος, τον πόνο που του προκαλεί και τι επιπτώσεις έχει αυτό. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί συνδυαστικά από το σπίτι αλλά και από το σχολείο. Οι εκπαιδευτικοί έχουν ευθύνη να εντοπίζουν τέτοια σημάδια στο σχολείο και να ηχεί συναγερμός. Να μην υποτιμώνται οποιαδήποτε καμπανάκια τέτοιων συμπεριφορών ακόμα και ένα συνεχές πείραγμα θα πρέπει να διερευνάται γιατί η βία συνήθως πηγαίνει κλιμακωτά. Ακόμη κι αν το σχολείο θεωρεί πως δεν μπορεί να διαχειριστεί μια κατάσταση να ζητά άμεσα βοήθεια από τους αρμόδιους ώστε να δίδονται κατευθυντήριες. Θα πρέπει να υπάρχει εποπτεία στο χώρο του σχολείου και χώρο όπου διεξάγονται τα διαλείμματα, να υπάρχουν ανοιχτές κεραίες και να παίρνονται μέτρα πρόληψης χωρίς φόβο για την εικόνα του σχολείου, διότι η εικόνα ενός σχολείου δεν είναι το περιτύλιγμα αλλά ξεκινά εκ των έσω.
Οι γονείς χρειάζεται να έχουν ανοιχτό κανάλι επικοινωνίας με τα παιδιά τους, να εξετάζουν αλλαγές στη συμπεριφορά των παιδιών τους, να ασχολούνται με αυτές και να τους δίνουν την κατάλληλη προσοχή. Ένα παιδί θύτης νιώθει μόνο και δεν έχει μάθει να διαχειρίζεται τα συναισθήματα του με αποτέλεσμα να τα διοχετεύει καταστροφικά. Επίσης, πολύ προσεκτικοί θα πρέπει να είναι οι γονείς στο πως συμπεριφέρονται εκείνοι μεταξύ τους αλλά και στο απέναντι στο παιδί τους και με ποιες συμπεριφορές το παραδειγματίζουν.
Δυστυχώς, η βία βλέπουμε με το πέρας του χρόνου είναι σα να συνηθίζεται, σαν να χρειάζεται κάθε φορά το κάτι παραπάνω για «δείξω υπεροχή», για να «ξεχωρίσω». Τα όρια χάνονται πολύ πιο εύκολα, η βία κι ο ξυλοδαρμός είναι με τόση ένταση που χάνεται κάθε αίσθηση κινδύνου και υποτιμάται παντελώς το αποτέλεσμα κι η αξία της ανθρώπινης ζωής.
Χρειάζεται επομένως να ασχοληθούν με αυτά τα παιδιά και οι καθηγητές και το οικογενειακό περιβάλλον για να καλλιεργείται από μικρή ηλικία το αίσθημα της αλληλεγγύης και της αγάπης στον διπλανό και όχι το πως θα τον φέρνω σε μία δυσάρεστη θέση.
Βλέπουμε ότι πολλά παιδιά παίζουν ηλεκτρονικά παιχνίδια τα οποία όμως εμπεριέχουν βία. Είναι και αυτό μία αιτία έξαρσης του φαινομένου;
Έχουμε δει κατά καιρούς πολλά παιχνίδια που δίνουν εντολές σε παιδιά να κάνουν παραβατικά πράγματα, αλλά και τα ίδια τα video games προάγουν την επιθετικότητα και προβάλλουν τέτοια πρότυπα προς μίμηση.
Εδώ χρειάζεται πάλι οι γονείς να παρεμβαίνουν και να ρωτούν τι είναι το κάθε παιχνίδι, που αποσκοπεί και γιατί τόση βία. Χρειάζεται να εξηγήσουν τα όρια μεταξύ πραγματικού και φανταστικού και πως αυτά που βλέπουν, στο φυσικό κόσμο προκαλούν πόνο και είναι παραβατικά. Να διερευνήσουν αν τα παιδιά ανάλογα με το ηλικιακό τους πεδίο μπορούν να διαχωρίσουν το φανταστικό από το πραγματικό.