Ο αναπληρωτής διευθυντής του Μουσείου, δρ. Τζόναθαν Ουίλιαμς, έκανε τον παραπάνω ισχυρισμό σε μια συνάντηση της Unesco την περασμένη εβδομάδα. Οι προκλητικές δηλώσεις έρχονται σε μια χρονική στιγμή, κατά την οποία το Ηνωμένο Βασίλειο φαινόταν πρόθυμο να συζητήσει το αίτημα της Ελλάδας για την επανένωση των γλυπτών με άλλους αρχαίους θησαυρούς που βρίσκονται στην Αθήνα.

«Μεγάλο μέρος της ζωφόρου στην πραγματικότητα ανασύρθηκε από τα ερείπια γύρω από τον Παρθενώνα», είπε ο δρ. Τζόναθαν Ουίλιαμς, στην ετήσια συνάντηση της διακυβερνητικής επιτροπής του οργανισμού παγκόσμιας κληρονομιάς για την προώθηση της επιστροφής πολιτιστικών αγαθών. «Αυτά τα αντικείμενα δεν παραβιάστηκαν όλα από το κτίριο όπως έχει αναφερθεί», συμπλήρωσε.

Οι δηλώσεις του δρ. Ουίλιαμς έρχονται, βέβαια, σε αντίθεση με πολλές από τις μαρτυρίες της εποχής, με χαρακτηριστικότερη την αλληλογραφία ανάμεσα στον ίδιο τον Λόρδο Έλγιν και τον Ιταλό ζωγράφο Τζοβάνι Μπατίστα Λουζιέρι. 

Ο Λουζιέρι είχε αναλάβει να επιβλέπει την απομάκρυνση των αρχαιοτήτων από τον Παρθενώνα, το 1801. Σε επιστολή του προς τον Έλγιν, ο ζωγράφος τον παρακαλούσε «να στείλει στην Αθήνα το συντομότερο δυνατόν δώδεκα πριόνια μαρμάρου διαφόρων μεγεθών». Ο Λουζιέρι παραδεχόταν ότι είχε «αναγκαστεί να γίνει λίγο βάρβαρος» κατά τη διάρκεια μιας επιχείρησης για την απομάκρυνση ενός γλυπτού ανάγλυφου ή μετόπης, που απεικονίζει μια γυναίκα να παρασύρεται από έναν κένταυρο από το ναό.

Με αφορμή τις δηλώσεις του δρ. Ουίλιαμς, η υπουργός Πολιτισμού της Ελλάδας, Λίνα Μενδώνη, έκανε δηλώσεις στη βρετανική εφημερίδα Guardian, κάνοντας λόγο για μια «κατά συρροή κλοπή» των Γλυπτών του Παρθενώνα από τον Λόρδο Έλγιν.

«Με τα χρόνια, οι ελληνικές αρχές και η διεθνής επιστημονική κοινότητα έχουν αποδείξει με ακλόνητα επιχειρήματα τα αληθινά γεγονότα γύρω από την αφαίρεση των γλυπτών του Παρθενώνα», είπε η υπουργός.

«Ο Λόρδος Έλγιν χρησιμοποίησε παράνομα και άδικα μέσα για να αρπάξει και να εξάγει τα γλυπτά του Παρθενώνα, χωρίς πραγματική νομική άδεια να το πράξει, σε μια κατάφωρη πράξη κατά συρροή κλοπής».

Το Βρετανικό Μουσείο, το οποίο αγόρασε τις αρχαιότητες από τον ομότιμό του το 1816, έχει στις συλλογές του 15 μετόπες, 17 αετωματικές μορφές και 75 μέτρα από την αρχική ζωφόρο μήκους 160 μέτρων. Μεγάλο μέρος του εναπομείναντος γλυπτού – που θεωρείται το κορυφαίο σημείο της κλασικής τέχνης – βρίσκεται στην Αθήνα και  εκτίθεται στο μουσείο της Ακρόπολης.

«Η τελευταία διαμάχη έρχεται αφότου η Ελλάδα αναζωογόνησε την εκστρατεία της για να επανενώσει τα αριστουργήματα. Ο πρωθυπουργός της, Κυριάκος Μητσοτάκης, τοποθέτησε το θέμα στο επίκεντρο κατά τις συνομιλίες της Ντάουνινγκ Στριτ με τον Μπόρις Τζόνσον τον Νοέμβριο. Η νέα κίνηση θεωρείται ευρέως ότι έχει θέσει το Βρετανικό Μουσείο σε άμυνα», σημειώνει ο Guardian.

Φωνές υπέρ της ελληνικής πλευράς υπάρχουν, ωστόσο και εντός της Βρετανίας. Ο διάσημος κλασικός αρχαιολόγος, Άντονι Σνόντγκρας, επανέλαβε ότι ο πρώτος στόχος του Λουζιέρι – οι μετόπες στην νότια πλευρά του Παρθενώνα- είχαν χωρίς αμφιβολία αποκολληθεί βίαια. Ο αρχαιολόγος επικαλέστηκε τις φρικτές αφηγήσεις ταξιδιωτών που είχαν δει αυτό που περιέγραψε ως «ανεπανόρθωτη ζημιά» που προκλήθηκε στο έργο.

Ο Σνόντγκρας, ο οποίος είναι επίτιμος πρόεδρος της βρετανικής επιτροπής για την επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα, είπε ότι η έλλειψη τεκμηριωμένων στοιχείων καθιστά «αδύνατο να ποσοτικοποιηθεί ή ακόμη και να τεκμηριωθεί» το ποσοστό των γλυπτών που βρισκόταν ανάμεσα στα ερείπια κατά τη διάρκεια των τεσσάρων ετών που η ομάδα του Έλγιν εργάστηκε στο χώρο. Όμως παραμένει αδιαμφισβήτητο ότι στην προσπάθειά της να αποκτήσει όσο το δυνατόν περισσότερα αγάλματα και γλυπτά, κομμάτια είχαν ακρωτηριαστεί από το μνημείο.

«Για να μειώσει το βάρος για τη μεταφορά, ο Λουζιέρι είχε πριονίσει και πετάξει το πίσω μέρος των περισσότερων πλακών μαρμάρου, έτσι ώστε να διατηρήσει ανέπαφο μόνο το γλυπτό πρόσωπο», είπε για τη μνημειώδη ζωφόρο που απεικονίζει την πομπή της γιορτής των Παναθηναίων.

«Αυτό από μόνο του δεν σημαίνει ότι κάθε τετράγωνο έπρεπε πρώτα να κατέβει από τη θέση του στο πάνω μέρος του κτιρίου. Η κατάσταση διατήρησης της συντριπτικής πλειονότητας των πλακών του Βρετανικού Μουσείου είναι σίγουρα αρκετή για να δείξει ότι δεν είχαν πέσει από 40 πόδια ψηλά, αλλά είχαν αποκολληθεί και χαμηλώσει προσεκτικά, για να πριονιστούν στο έδαφος… σε γενικές γραμμές, θα ήταν λάθος να πω ότι πολλά από αυτά που πήρε ο Έλγιν ήταν ήδη στο έδαφος».

Ειδήσεις σήμερα

Ευλογιά των πιθήκων: Σχεδιάζοντας την επόμενη ημέρα σε Ελλάδα και Ευρώπη – Θα πάμε προς εμβολιασμό;

Φορολογικές δηλώσεις 2022: Έρχεται παράταση – Πώς θα κάνετε τροποποιητικές δηλώσεις χωρίς πρόστιμο

Κώστας Ηλιάκης: Η μέρα που έκλαψε και ο Θεός – 16 χρόνια από τον χαμό του ήρωα

«Βυθίζονται» τα κρυπτονομίσματα καθώς δεν είναι αλώβητα από τις νομισματικές κρίσεις