Πολιτεία και μετεωρολόγοι βρίσκονται σε επαγρύπνηση, καθώς η κλιματική αλλαγή με ακραία καιρικά φαινόμενα απειλεί ανθρώπινες ζωές και περιουσίες, η προετοιμασία όμως για την επόμενη ημέρα κινδυνεύει να πέσει στο κενό λόγω έλλειψης ενός βασικού συστατικού: του συντονισμού.

Με την Ελλάδα να βάλλεται από καταστροφικές πυρκαγιές και φονικές πλημμύρες τις προηγούμενες εβδομάδες, δεν έλειψε η παραφιλολογία σχετικά με «διαφορετικά δεδομένα», που μπερδεύουν τους πολίτες και οδηγούν σε πιθανώς αποπροσανατολιστικά συμπεράσματα. Η χώρα έχει αποδείξει ότι και στον χώρο της μετεωρολογίας διαθέτει αξιόλογους επιστήμονες, όμως απουσιάζει η συνεργασία. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης από το βήμα της ΔΕΘ πριν από λίγες ημέρες παραδέχθηκε ότι η Πολιτική Προστασία δεν έχει εντάξει όλα τα μετεωρολογικά δεδομένα που έχει η χώρα στη διάθεσή της και ανακοίνωσε τη μεταφορά της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας και του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ) στις υπηρεσίες του υπουργείου, με τους επιστήμονες να ζητούν διευκρινίσεις.

Στην περίπτωση του ΕΑΑ, ο διευθυντής και πρόεδρος, Μανώλης Πλειώνης, σε ανακοίνωση που εξέδωσε πριν από μερικές ημέρες, αν και υπογράμμισε τη σημασία για «ουσιαστική και αποτελεσματική συνεργασία», ανέφερε ότι δεν «χρειάζεται να υπάρξουν διαδικασίες για την υπαγωγή του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών στο υπουργείο». Αντίθετα, υποστήριξε ως εναλλακτική την υπογραφή μνημονίου συνεργασίας με το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, κάτι που, όπως σημειώνει, έχει προτείνει ήδη από τις αρχές του 2022.

«Εμείς το λέμε εδώ και πολύ καιρό, στις περιπτώσεις της πρόγνωσης και της παρατήρησης του καιρού πρέπει να υπάρχουν συνεργασίες και να μην… κολλάμε στα θεσμικά», ανέφερε στον «Ε.Τ.» της Κυριακής ο Κωνσταντίνος Λαγουβάρδος, διευθυντής Ερευνών στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, και προσέθεσε: «Εμείς στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών προσφέρουμε υπηρεσίες και μετρήσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν και από άλλους φορείς».

«Ακόμη δεν μπορώ να εκφέρω γνώμη για την ένταξη της ΕΜΥ και του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών κάτω από τη σκέπη της Πολιτικής Προστασίας. Θα πρέπει να δούμε τι προβλέπει, διότι η Πολιτεία δεν έχει ακόμη ανοίξει τα χαρτιά της. Ωστόσο, θεωρώ ότι η συνεργασία των δύο φορέων μπορεί να συνεισφέρει στη σωστή ενημέρωση των πολιτών και του κράτους», είπε στον «Ε.Τ.» της Κυριακής ο διευθυντής του Κέντρου, Θοδωρής Κολυδάς.

Συνεχίζοντας ο διευθυντής της ΕΜΥ εκτίμησε ότι η μεταφορά της υπηρεσίας και του ΕΕΑ στην Πολιτική Προστασία είναι προς μια σωστή κατεύθυνση. «Για εμάς θα ξεκλειδώσει αρκετές πόρτες. Για παράδειγμα, από το 2007 η ΕΜΥ, σε συνεργασία με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Πρόβλεψης Φυσικών Καταστροφών, έχει θεσπίσει το meteoalarm, αλλά ακόμη δεν έχει ενταχθεί και αξιοποιηθεί από την Πολιτική Προστασία. Πλέον, θεωρώ ότι θα είναι πιο εύκολο, καθώς θα είμαστε τμήμα της. Γενικότερα, θα έχουμε πολλά να προσφέρουμε. Θα υπάρξει ένα δέσιμο των υπηρεσιών, θα χαραχθούν πολιτικές, θα αξιοποιηθεί καλύτερα το προσωπικό, θα υπάρξει συντονισμός ακόμη και στον εξοπλισμό», προσέθεσε.

Ο κ. Λαγουβάρδος τόνισε ότι εκτός από την κεντρική πολιτική θα πρέπει να αναπτυχθεί και η έννοια της αποκέντρωσης: «Περιφέρειες και δήμοι θα πρέπει να εμπλακούν ενεργά και να συνεργαστούν μαζί μας. Αυτοί ξέρουν τον τόπο τους και στο τέλος μιας κακοκαιρίας αυτοί είναι που καλούνται να επαναφέρουν την περιοχή σε ομαλή λειτουργία. Ηδη, ένα μεγάλο μέρος του δικτύου μας έχει στηθεί χάρη σε δήμους που μας προσέγγισαν και μας ζήτησαν μετεωρολογικούς σταθμούς».

ΕΛΛΕΙΨΕΙΣ ΣΕ ΡΑΝΤΑΡ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ

ΕΘΝΙΚΗ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ

«Από τους 140 σταθμούς λειτουργικοί είναι οι μισοί»

Ελλείψεις και υποστελέχωση σε μηχανήματα και υπηρεσίες είναι ένα βασικό πρόβλημα των μετεωρολόγων στην Ελλάδα, οι οποίοι προσπαθούν να καλύψουν το χαμένο έδαφος σε σχέση με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, αλλά και να έχουν μια πιο καθαρή εικόνα της τρωτότητας κάθε περιοχής σε φυσικές καταστροφές.

Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι κάθε υπηρεσία έχει τους δικούς της μετεωρολογικούς σταθμούς και δεν υπάρχει κάποιο κοινό αποθετήριο δεδομένων για τη μελέτη των στοιχείων.

«Σήμερα, από τους συνολικά 140 σταθμούς, πλήρως λειτουργικοί είναι οι… μισοί. Δηλαδή, περίπου 70. Από το 2017 έχουμε ζητήσει την αγορά 100 νέων σταθμών και τώρα ενημερωνόμαστε ότι η Πολιτική Προστασία επισπεύδει τις διαδικασίες για την αγορά περισσότερων από 60 αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών. Θα είναι μια ανάσα…», ανέφερε ο Θ. Κολυδάς. Σχετικά με τα μετεωρολογικά ραντάρ είπε ότι το 2010 είχαν τεθεί όλα (!) εκτός λειτουργίας, ενώ το 2016 κάτω από τη δική του πίεση και με δική του εντολή ενεργοποιήθηκε το ραντάρ στον Υμηττό την περίοδο των πλημμυρών στη Μάνδρα.

«Σήμερα το Κέντρο καλύπτεται με μόλις δύο ραντάρ. Ενα στη Λάρισα και ένα στην Ανδραβίδα. Πριν από εννέα χρόνια είχαμε ζητήσει την αγορά δέκα μετεωρολογικών ραντάρ, ενώ τώρα έχει δρομολογηθεί η αγορά έξι έως οκτώ. Θα είναι μια σημαντική βοήθεια», υπογράμμισε. Σε ό,τι αφορά το προσωπικό, είπε ότι η ΕΜΥ διαθέτει περίπου 500 υπαλλήλους, εκ των οποίων μόλις οι 20 έχουν διατεθεί στο Εθνικό Κέντρο Μετεωρολογίας, στους οποίους προστίθενται ακόμη 30 άτομα που επικουρούν το έργο του.

ΕΘΝΙΚΟ ΑΣΤΕΡΟΣΚΟΠΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

«Με ακόμα 150 σταθμούς θα έχουμε μια πολύ καλή εικόνα της χώρας»

Η εικόνα στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (ΕΑΑ) είναι διαφορετική. «Εχουμε 530 μετεωρολογικούς σταθμούς σε όλη τη χώρα. Θεωρούμε ότι έχουμε μια καλή εικόνα, όμως υπάρχουν περιοχές στις οποίες θα παρατηρήσετε κενά», ανέφερε ο κ. Λαγουβάρδος. Το ΕΑΑ έχει επιλέξει να δίνει πρόσβαση σε όλους τους πολίτες στα δεδομένα της σε πραγματικό χρόνο. Μια ματιά στη χαρτογράφηση των μετεωρολογικών σταθμών δείχνει σημαντικές ελλείψεις στην περιοχή της Φαρκαδόνας στη Θεσσαλία, στην Ηπειρο, στη Θράκη και τη Δυτική Αιτωλοακαρνανία.

Το ΕΑΑ έχει αναπτύξει αυτό το δίκτυο χωρίς κρατική χρηματοδότηση με ίδιους πόρους και στις περιπτώσεις ζημιάς καλύπτει το ίδιο τα έξοδα. «Είχαμε δύο καταστροφές στη Ζαγορά και την Καρδίτσα από την κακοκαιρία σε μετεωρολογικούς σταθμούς μας, τις οποίες θα τις καλύψουμε μόνοι μας», είπε ο Κ. Λαγουβάρδος.

Η περιοχή της Μάνδρας, που επλήγη το 2017 από τη φονική πλημμύρα, δεν είχε μετεωρολογικό σταθμό. «Παρά το τραγικό γεγονός, κανένας δεν προχώρησε στην τοποθέτηση ενός σταθμού στην περιοχή. Τελικά, το κάναμε εμείς», υποστήριξε ο κ. Λαγουβάρδος. «Θεωρώ ότι με ακόμα 150 σταθμούς θα έχουμε μια πολύ καλή εικόνα της χώρας. Πρέπει όμως να συνεννοηθούμε με τις άλλες υπηρεσίες, δεν γίνεται να τους τοποθετήσουμε δίπλα δίπλα», προσέθεσε.

Η έλλειψη μετεωρολογικών ραντάρ αποτελεί ένα ζήτημα για το ΕΑΑ, το οποίο δεν διαθέτει κανένα.

«ΤΡΕΧΕΙ» ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΑΙΓΙΣ»

Το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας προβλέπει την προμήθεια 50-60 συστημάτων υδρολογικών αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών, 12 συστημάτων αισθητήρων ηλεκτρικών εκκενώσεων, 2 συστημάτων δορυφορικών σταθμών, 2 συστημάτων σταθμών βάσης, 2 συστημάτων λήψης, επεξεργασίας και οπτικοποίησης δορυφορικών δεδομένων, 6-8 μετεωρολογικών ραντάρ, ενός συστήματος «nowcasting», δηλαδή πρόβλεψης καιρού σε πολύ βραχυπρόθεσμη περίοδο, καθώς και ενός συστήματος παραγωγής αυτοματοποιημένων ενημερώσεων και προειδοποιήσεων. Το κόστος των παραπάνω παρεμβάσεων υπολογίζεται να ξεπεράσει τα 40 εκατομμύρια ευρώ, τα οποία θα προέλθουν από το εθνικό πρόγραμμα Πολιτικής Προστασίας «ΑΙΓΙΣ», συνολικού προϋπολογισμού 1,97 δισ. ευρώ.

«Είναι θετικό που το υπουργείο κινείται προς αυτήν την κατεύθυνση. Ομως, ποιος θα διαχειρίζεται αυτά τα δεδομένα; Το πρόβλημα δεν είναι το κόστος, υπάρχουν τρόποι, αλλά λείπει ο συντονισμός. Αυτό χρειαζόμαστε», τόνισε ο κ. Λαγουβάρδος. Μάλιστα, υποστήριξε ότι χρειάζεται ένα μοντέλο όπως αυτό που έχουν δημιουργήσει οι μετεωρολόγοι. «Υπάρχει μια ομπρέλα, εντός της οποίας η κάθε υπηρεσία αναπτύσσει τον τρόπο λειτουργίας της και σε κάθε κρίση βρίσκονται άμεσα και εργάζονται όλοι μαζί», ανέφερε.

Ο κ. Κολυδάς επικαλείται το παράδειγμα των άλλων χωρών. «Αρκετές ευρωπαϊκές χώρες είχαν παραμελήσει το κομμάτι της μετεωρολογίας, με αποτέλεσμα να εντοπίζονται ελλείψεις σε προσωπικό και εξοπλισμό. Ομως, τα τελευταία χρόνια έχουν καλύψει το χαμένο έδαφος. Κάθε χώρα εντάσσει τη μετεωρολογία της σε διάφορα υπουργεία, ανάλογα με τις ανάγκες. Στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι στο υπουργείο Ενέργειας, στο Ισραήλ στο υπουργείο Γεωργίας, όπως και στη γειτονική Τουρκία, η οποία έχει επενδύσει πολλά χρήματα σε σταθμούς και ραντάρ, με αποτέλεσμα να καλύπτει πλέον μετεωρολογικά το μισό Αιγαίο Πέλαγος», υποστήριξε.

Ο όγκος πληροφοριών οδηγεί σε διαφορετικές προβλέψεις

Ασυνεννοησία, ελλιπή στοιχεία, υποβαθμισμένα εργαλεία; Τους προηγούμενους μήνες στον δημόσιο διάλογο υπήρξε μεγάλη ένταση σχετικά με τα διαφορετικά στοιχεία και τις προβλέψεις που προέκυψαν από αυτά. Γιατί ακριβώς συμβαίνει αυτό;

«Ας ξεκαθαρίσουμε κάτι. Την πληροφορία δεν μπορείς να τη σταματήσεις. Ακόμα και στο κινητό σου υπάρχει ειδοποίηση με τις θερμοκρασίες της ημέρας, την πιθανότητα βροχής ή άλλων ακραίων καιρικών φαινομένων. Αυτές αντλούνται από ένα αμερικανικό δίκτυο και πολλές φορές δεν αντιστοιχούν με τα δικά μας συμπεράσματα. Τα πολλά δεδομένα και οι διαφορετικές προγνώσεις είναι κάτι θετικό για την επιστήμη της μετεωρολογίας. Οι επιστήμονες έχουμε την ευκαιρία να μελετήσουμε τα δεδομένα και να φτάσουμε σε πιο ασφαλή συμπεράσματα», σημείωσε ο κ. Λαγουβάρδος.

«Καταλαβαίνω όμως ότι για τους πολίτες μπορεί να γίνει αποπροσανατολιστικό. Γι’ αυτό και επαναλαμβάνω ότι η συνεργασία των φορέων πρέπει να προβλέπει και μια χάραξη πολιτικής. Στο ΕΑΑ έχουμε ανοιχτά προς όλους τα στοιχεία μας. Η ΕΜΥ δεν το κάνει αυτό. Θα πρέπει να συμφωνήσουμε πώς θα διαχειριστούμε τον όγκο πληροφοριών και πώς θα διαχειριστούμε στη συνέχεια τα συμπεράσματα που εξάγουμε», ανέφερε.

ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ, ΑΝΑΓΚΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ

Υπηρεσία	Πολιτική Προστασία	ΕΜΥ	ΕΑΑ
Εξοπλισμός		·       70  λειτουργικοί μετεωρολογικοί σταθμοί (σύνολο 140, με τους μισούς να μη λειτουργούν) ·       2 μετεωρολογικά ραντάρ ·       20 εργαζόμενοι στο Εθνικό Κέντρο Μετεωρολογίας	·       530 μετεωρολογικοί σταθμοί ·       Κανένα μετεωρολογικό ραντάρ
Ανάγκες		·       100 επιπλέον μετεωρολογικοί σταθμοί	·       100-150 μετεωρολογικοί σταθμοί ·       Μετεωρολογικά ραντάρ
Προμήθεια από το εθνικό πρόγραμμα Πολιτικής προστασίας «ΑΙΓΙΣ»	·       50-60 συστήματα υδρολογικών αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών ·       12 συστήματα αισθητήρων ηλεκτρικών εκκενώσεων ·       2 συστήματα δορυφορικών σταθμών ·       2 συστήματα σταθμών βάσης ·       2 συστήματα λήψης, επεξεργασίας και οπτικοποίησης δορυφορικών δεδομένων ·       6-8 μετεωρολογικά ραντάρ ·       1 σύστημα «nowcasting», για πρόβλεψη καιρού ·       1 σύστημα παραγωγής αυτοματοποιημένων ενημερώσεων και προειδοποιήσεων

 

Ειδήσεις σήμερα

Πέθανε ο εργατολόγος Γιώργος Ρωμανιάς

Καρδίτσα: Συγκλονίζει η γιαγιά που ζει μέσα στο πλημμυρισμένο σπίτι με την 2 ετών εγγονούλα της [βίντεο]

Η αλήθεια για το ΟΑΚΑ – Η επικινδυνότητα, οι αντιδράσεις και τα νέα έργα 57 εκ. ευρώ