Ο ψηφιακός μετασχηματισμός, στον οποίο έχει επενδύσει από την αρχή της θητείας της η υπουργός Παιδείας κ. Νίκη Κεραμέως, είναι σύμφωνα με το υπουργείο πολύ πιο κοντά απ’ ό,τι νομίζουν οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί, με στόχο η σχολική τάξη να αλλάξει μορφή αλλά και να ενισχυθεί η ανάπτυξη ήπιων και ψηφιακών δεξιοτήτων εντός του σχολικού περιβάλλοντος.
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός, ο οποίος χρηματοδοτείται συνολικά με πάνω από 450 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, στοχεύει στο να επικρατήσουν νέες μορφές μέσα στη σχολική τάξη και να διατηρείται ζωντανό το ενδιαφέρον των μαθητών εντός και εκτός σχολείου.
Οι Ελληνες μαθητές
Οι δεξιότητες, τις οποίες στοχεύουν να καλλιεργήσουν τα νέα δεδομένα που έρχονται στα σχολεία, απουσιάζουν από τους μαθησιακούς στόχους του σχολείου. Το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής έχει επεξεργαστεί δεδομένα και προετοιμάζει και μία μεγάλη έρευνα για την υπολογιστική σκέψη, δεξιότητα, η οποία, αν και κρίσιμη, δεν καλλιεργείται επαρκώς στο ελληνικό σχολείο.
Οι επιδόσεις των Ελλήνων μαθητών στις φυσικές επιστήμες, όπως τα μαθηματικά, σε διεθνείς διαγωνισμούς σαν τη PISA, αποτελούν ενδείξεις για τους συμβούλους του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής για την περιορισμένη καλλιέργεια της υπολογιστικής σκέψης, κάτι που επιβεβαιώθηκε και από τον εθνικό διαγωνισμό «Ελληνική PISA» (σ.σ.: στον οποίο ήταν χαμηλές οι επιδόσεις των μαθητών Γυμνασίου στο μάθημα των μαθηματικών), αν και ακόμα αναμένονται τα ποιοτικά συμπεράσματα από τη μελέτη των αποτελεσμάτων.
«Οι διαδραστικοί πίνακες είναι μόνο ένα μέρος ενός ολοκληρωμένου σχεδίου. Χωρίς επιμορφώσεις, πολλαπλές ψηφιακές πηγές, εκπαιδευτικό υλικό δεν μπορούν να λειτουργήσουν», σημειώνουν σύμβουλοι του ΙΕΠ στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής.
Γι’ αυτό μεγάλο μέρος της χρηματοδότησης κατευθύνεται προς τη δημιουργία των λεγόμενων «ανοιχτών πόρων», δηλαδή ψηφιακών πηγών με τη συμβολή των πολυμέσων (βίντεο, προσομοιώσεις, εικονικές περιηγήσεις), που θα αξιοποιηθούν με τη παρουσία των διαδικτυακών πινάκων στις σχολικές αίθουσες, αλλά και από τα τάμπλετ και κινητά των μαθητών εκτός σχολείου.
Ηδη τρέχει διαγωνισμός για τη δημιουργία 15.000 ανοιχτών πόρων και 4.000 σεναρίων μαθημάτων.
Τα σενάρια μαθημάτων αποτελούν τη μετεξέλιξη των εκπαιδευτικών οδηγιών. Δηλαδή λειτουργούν ως κατευθυντήριες για την οργάνωση των μαθημάτων βάσει των νέων ψηφιακών εργαλείων.
Συνεργατική διδασκαλία και διερευνητική μάθηση
Στόχος του ψηφιακού μετασχηματισμού είναι η στροφή σε ομαδοσυνεργατική διδασκαλία και διερευνητική μάθηση. Δηλαδή, συνεργασία μαθητών και εκπαιδευτικών για την καλύτερη εμπέδωση και ενίσχυση του ρόλου του μαθητή εντός της σχολικής αίθουσας.
Για παράδειγμα, όπως περιγράφουν πολλά σενάρια μαθημάτων που επεξεργάζεται το ΙΕΠ, το μάθημα της Ιστορίας μπορεί να εξελιχθεί σε ένα από τα αγαπημένα αντικείμενα των μαθητών. Στη διδασκαλία για τη Μάχη του Μαραθώνα οι μαθητές θα μπορούν μέσω QR codes που «διαβάζονται» από το κινητό τους να μεταφερθούν σε βίντεο με προσομοίωση της μάχης. Αντίστοιχα, σε κεφάλαια που αφορούν στα μουσεία, μπορούν να «μεταφερθούν» σε μια εικονική περιήγηση στο Λούβρο. Στη συνέχεια, το μάθημα μεταβάλλεται και προσαρμόζεται στις ψηφιακές πηγές που έχουν στη διάθεσή τους οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί.
Μία από τις νέες μαθησιακές μεθόδους που επεξεργάζεται το υπουργείο Παιδείας είναι και η ανεστραμμένη τάξη, όπου ο μαθητής «αναλαμβάνει» για λίγο τον ρόλο του καθηγητή, στο πλαίσιο ενός project.
Το «gamefication» είναι ακόμα μία νέα μορφή διδασκαλίας, που μέσα από τη μετατροπή του μαθήματος σε «παιχνίδι», επιχειρεί να διατηρήσει ζωντανό το ενδιαφέρον των μαθητών, ιδίως σε μικρότερες ηλικίες.
Ηδη έχουν δημιουργηθεί τα πρώτα ψηφιακά αποθετήρια, με το περιεχόμενό τους να είναι ανοιχτό και προσβάσιμο προς όλους, όχι μόνο σε μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς.
«Τα παιδιά είναι εκτεθειμένα στην τεχνολογία από πολύ μικρή ηλικία, είναι ώριμα γι’ αυτή την αλλαγή. Οι εκπαιδευτικοί ίσως χρειαστούν βοήθεια, γι’ αυτό καμία καινοτομία δεν θα εισαχθεί στα σχολεία πριν απ’ την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών».
Συγκεκριμένα, 25.000 εκπαιδευτικοί επιμορφώθηκαν το 2021-22 ενώ έχουν προγραμματιστεί επιμορφώσεις για πάνω από 120.000 εκπαιδευτικούς σε θέματα ψηφιακής μάθησης και τεχνολογιών.
Με την έλευση των 166 νέων προγραμμάτων σπουδών και του πολλαπλού βιβλίου (σ.σ.: ο κάθε εκπαιδευτικός θα επιλέγει το σχολικό εγχειρίδιο που επιθυμεί για να διαμορφώσει το μάθημά του στις ανάγκες της τάξης του), σε όλα τα σχολεία από το 2023 αναμένεται να ολοκληρωθεί το έργο της εξέλιξης της διδασκαλίας στα νέα ψηφιακά δεδομένα.