Γράφει ο Αθανάσιος Ε. Δρούγος*

Η άσκηση «DEFENDER EUROPE 2021» περιλαμβάνει πολλές επιμέρους ασκήσεις που διεξάγονται και θα διεξαχθούν σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας.  Η χώρα μας διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στον στρατηγικό σχεδιασμό του ΝΑΤΟ και στην υποστήριξη συμμαχικών κρατών στη Μαύρη Θάλασσα, ενδεχομένως και της Ουκρανίας.

Οι ΗΠΑ και η Ατλαντική Συμμαχία ποικιλοτρόπως συνεισφέρουν στην ενίσχυση της αμυντικής και αποτρεπτικής δυναμικής της απέναντι στην κλιμακούμενη ρωσική επιθετικότητα και στην ευρύτερη στάση της Μόσχας (τα τελευταία χρόνια) στη Χερσόνησο της Κριμαίας και στην περιοχή του Ντονμπάς στην Ανατολική Ουκρανία, όπου ενεργούν ρωσόφωνες αποσχιστικές ανταρτικές δυνάμεις σε βάρος του Κιέβου.

 Βαρύτητα

Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές αναπτύσσονται αμερικανικές δυνάμεις στις παρακάτω περιοχές, ενώ η φετινή άσκηση προσδίδει ιδιαίτερη βαρύτητα σε κράτη όπως η Αλβανία, η Κροατία και η Βόρεια Μακεδονία, όπου στις πρώτες δύο χρησιμοποιούνται τα λιμάνια στην Αδριατική, ενώ στο αεροδρόμιο των Σκοπίων αναπτύσσονται αμερικανικές δυνάμεις προερχόμενες από πολιτείες των ΗΠΑ, κυρίως από την ανατολική ακτή. Ειδικότερα:

• 300 Αμερικανοί στρατιώτες προερχόμενοι από τις έδρες των μονάδων τους στις πολιτείες Φλόριντα (Τζάκσονσβιλ) και Αλαμπάμα (Μοντγκόμερι) έφθασαν χθες στο αεροδρόμιο του Σαράγιεβο στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, που ανήκει στην κατηγορία κρατών που συνεργάζονται με την Ατλαντική Συμμαχία, χωρίς να είναι πλήρη μέλη της (Ουκρανία, Μολδαβία, Γεωργία).

• 200 Αμερικανοί στρατιώτες έφθασαν χθες στο αεροδρόμιο των Τιράνων στην Αλβανία, που ως κράτος συμμετέχει για πρώτη φορά σε εκτεταμένη νατοϊκή άσκηση (έχει ήδη διατεθεί το λιμάνι του Δυρραχίου). Μέχρι σήμερα διαχρονικά πολύ μικρές αλβανικές μονάδες έχουν συμμετάσχει σε αποστολές του ΝΑΤΟ σε Αφγανιστάν και Κόσοβο, καθώς και στη διασυμμαχική στρατιωτική παρουσία στη Βαλτική.

• Στη Βόρεια Μακεδονία φθάνουν σήμερα 250 Αμερικανοί από τις δυνάμεις της Εθνοφρουράς των ΗΠΑ από Φλόριντα και Βόρεια Καρολίνα (στο αεροδρόμιο Πέτροβατς στα Σκόπια).

• Χθες έφθασαν στην Κροατία (που ήδη διαθέτει τα λιμάνια Ζαντάρ και Ριέκα στο ΝΑΤΟ) 300 Αμερικανοί στρατιώτες, ενώ γίνεται χρήση των αεροπορικών εγκαταστάσεων σε Ζάγκρεμπ και Ζέμενικ-Γκαζένιτσα.

• Η επανενεργοποίηση του 5^ου Αμερικανικού Σώματος Στρατού στο Φορτ Νοξ του Κεντάκι και η ανάπτυξη του επιτελείου υπό τον αντιστράτηγο Τζον Κολασέφσκι στη Γερμανία (Νυρεμβέργη-Γκράφενβουρ) χαρακτηρίζεται ως πολλή σημαντική (άλλωστε το συγκεκριμένο σώμα για δεκαετίες έδρευε στο Βισμπάντεν), γιατί η ανάπτυξή του επικεντρώνεται στην ενδεχόμενη αντιμετώπιση ρωσικών κινήσεων στη Βαλτική και στα «ευαίσθητα» πολωνο-λευκορωσικά σύνορα (περιοχή Σουβάλκι προς Γκούσεβ και Γκβάρντεισκ).

Διατλαντικοί δεσμοί

Η άσκηση «DEFΕNDER EUROPE 2021» είναι στο πρότυπο μεγάλων ασκήσεων του ΝΑΤΟ από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, που αποδεικνύουν ότι οι διατλαντικοί δεσμοί της Βόρειας Αμερικής και της Ευρώπης -παρά τις κατά καιρούς εσωτερικές και ενδοσυμμαχικές διαφωνίες και προβληματισμούς- παραμένουν πολύ ισχυροί. Η αντιμετώπιση ενδεχόμενης ρωσικής ενέργειας απέναντι στα κράτη της Βαλτικής (απευθείας ή μέσω του Καλίνινγκραντ ή της Λευκορωσίας) απασχολεί πολύ τα επιτελεία του ΝΑΤΟ σε Βρυξέλλες, Μονς και Μπρούνσουμ/Νότια Ολλανδία, καθώς και τους επιτελείς της Αμερικανικής Διοίκησης Ευρώπης και του στρατού των ΗΠΑ στη Γερμανία (υπό τον στρατηγό Κρίστοφερ Καβόλι).

Επιπλέον το ΝΑΤΟ και ο αμερικανικός στρατός σε Γερμανία, Ολλανδία και Ιταλία, από κοινού με τη Σουηδία και τη Φινλανδία παρακολουθούν πολύ τις ρωσικές υβριδικές, ασύμμετρες και εκτεταμένες κατασκοπευτικές ενέργειες στο φως των πρόσφατων συμβάντων κατασκοπείας σε βάρος κρατών-μελών του ΝΑΤΟ σε Βουλγαρία, Ιταλία και Τσεχία. Επιπρόσθετα, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλντεμπεργκ την προηγούμενη εβδομάδα υπέγραψε με τον Αυστριακό υπ. Εξωτερικών Αλεξάντερ Σχάλενμπεργκ μνημόνιο ειδικής συνεργασίας της Συμμαχίας με τη Βιέννη, ενώ διαδικτυακά και επί σχεδόν 3 ώρες ενημέρωσε τους αρχηγούς 9 κρατών-μελών του ΝΑΤΟ στην Ανατολική Ευρώπη για τις ρωσικές ενέργειες των τελευταίων μηνών, καθώς και για το σχέδιο του ΝΑΤΟ 2030 που θα συζητηθεί σε περίπου ένα μήνα στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, παρόντος του προέδρου Τζο Μπάιντεν, για πρώτη φορά.

Αφρική

Παράλληλα, σε συνδυασμό με την άσκηση στη Βορειοδυτική Αφρική (Μαρόκο), εντάσσεται και η αντιμετώπιση απειλών από τον στρατό των ΗΠΑ Ευρώπης, Αφρικής, με έμφαση στις περιπτώσεις εξτρεμιστικών κινημάτων, τρομοκρατικών δικτύων και ασύμμετρων απειλών από μία άλλη γεωγραφική «γωνιά» του χώρου ευθύνης των αμερικανικών διοικήσεων.

Το ΝΑΤΟ προσδίδει επίσης μεγάλη σημασία στα διάφορα εξειδικευμένα κέντρα αριστείας για την αντιμετώπιση υβριδικών ενεργειών της Μόσχας καθώς και στο πλαίσιο των στρατηγικών επικοινωνιών, παραπληροφόρησης, αντιμετώπισης ύπουλων ενεργειών της Ρωσίας που έχουν συσταθεί τα τελευταία χρόνια (όπως είναι σε θέση να γνωρίζει ο υπογράφων) σε Τσεχία, Λετονία και Φινλανδία.

Η δύναμη πυρός της «DEFENDER EUROPE 21»

 Συνοπτικά στην ετήσια άσκηση του ΝΑΤΟ DEFENDER EUROPE 21 συμμετέχουν:

• 28.000 άνδρες, 2.100 στελέχη Εθνοφυλακής από 5 πολιτείες των ΗΠΑ (Αλαμπάμα, Φλόριντα, Οχάιο, Τενεσί, Δυτική Βιρτζίνια). Ορισμένες από τις πολιτείες έχουν «αδελφικές» σχέσεις και συνεργασία επί χρόνια με κράτη της Βαλκανικής.
• 1.000 οχήματα (μηχανοκίνητα και άλλα) από τις αποθήκες του ΝΑΤΟ/Stock Preposition Army σε 3 χώρες (Γερμανία, Ιταλία, Ολλανδία).
• 800 έφεδροι.
• 31 εκπαιδευτικές ασκήσεις πραγματοποιούνται και θα πραγματοποιηθούν στις χώρες Αλβανία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Βουλγαρία, Κροατία, Εσθονία, Γερμανία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιταλία, Κόσοβο, Βόρεια Μακεδονία, Ρουμανία.
• Συμμετέχουν 21 κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ και 5 συνεργαζόμενα με τη Συμμαχία (Αλβανία, Βουλγαρία, Καναδάς, Κροατία, Εσθονία, Γερμανία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιταλία, Λετονία, Λιθουανία, Μαυροβούνιο, Βόρεια Μακεδονία, Πολωνία, Ρουμανία, Σλοβενία, Ισπανία, Ολλανδία, Τουρκία, Μ. Βρετανία, ΗΠΑ και Γεωργία, Μολδαβία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Κόσοβο, Ουκρανία).
• 16 κράτη που συμμετέχουν στην ετήσια και κορυφαία άσκηση του ΝΑΤΟ φιλοξενούν επιμέρους δραστηριότητες (Αλβανία, Βοσνία- Ερζεγοβίνη, Βουλγαρία, Κροατία, Εσθονία, Γερμανία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιταλία, Κόσοβο, Λιθουανία, Μαυροβούνιο, Ολλανδία, Ρουμανία, Βόρεια Μακεδονία, Σλοβενία).
• 12 αεροδρόμια κρατών είναι διαθέσιμα, από τα οποία εισέρχονται μονάδες των ΗΠΑ (Αλβανία, Βουλγαρία, Κροατία, Εσθονία, Γερμανία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιταλία, Λιθουανία, Βόρεια Μακεδονία, Ρουμανία, Σλοβενία).
• 5 λιμάνια κρατών χρησιμοποιούνται ως χώροι παραλαβής και απόσυρσης αμερικανικού στρατιωτικού υλικού (Αλβανία, Κροατία, Σλοβενία, Γερμανία, Ελλάδα).
• Κέντρα logistics (διοικητικής μέριμνας) έχουν συσταθεί σε Αλβανία, Κροατία, Σλοβενία, Μαυροβούνιο και Ελλάδα.
• Μία κοινή υπεράκτια εφοδιαστική επιχείρηση στην Αλβανία (Δυρράχιο).
• Μία εκτεταμένη άσκηση στρατιωτικής υγειονομικής μορφής και κοινής ιατρικής εκκένωσης θεάτρου στην Ουγγαρία.

* Σε συνεργασία με τη Διοίκηση Αφρικής των ΗΠΑ που εδρεύει στη Στουτγάρδη πραγματοποιείται η μεγαλύτερη ετήσια άσκηση των ΗΠΑ σε χώρες της Αφρικής, ήτοι με το Μαρόκο, την Τυνησία, τη Σενεγάλη, την Γκάνα και με ειδικές δυνάμεις από την Ισπανία.

Ο ενεργός ρόλος και τα κέρδη της Ελλάδας

Η χώρα μας συμμετέχει ενεργά στη φετινή άσκηση, στο φως μάλιστα της καθολικής αναβάθμισης του ρόλου μας στους σχεδιασμούς των ΗΠΑ-ΝΑΤΟ και ειδικά στη συνδρομή και υποστήριξη προς Μαύρη Θάλασσα (βουλγαρικές, ρουμανικές δυνάμεις). Είναι εμφανές ότι η Μόσχα έχει ενισχύσει τις ναυτικές μονάδες της σε Μαύρη Θάλασσα και Αζοφική, περαιτέρω στρατιωτικοποιήσει τη Χερσόνησο της Κριμαίας και τη Σεβαστούπολη, ενώ αρκετά ρωσικά πλοία διέρχονται τα Στενά και το Αιγαίο με κατεύθυνση τη Συρία (Ταρσός-Λαοδίκεια).

Βάσεις

Οι ρωσικές κινήσεις έχουν ενεργοποιήσει πολύ τον αμερικανικό σχεδιασμό για αυτό και η Αλεξανδρούπολη και η Σούδα έχουν αναβαθμιστεί ακόμα περισσότερο. Από την Αδριατική μέχρι το Αιγαίο και τον Εύξεινο Πόντο και από τον Δούναβη μέχρι την Ανατολική Μεσόγειο η Ελλάδα καλείται να συνδράμει πιο ενεργά στην αντιμετώπιση γραμμικών, μη γραμμικών, ασύμμετρων και υβριδικών απειλών και πιθανών «εστιών έντασης». Γι’ αυτό και σε συμβατικό πλαίσιο αλλά και σε μορφή συμμετοχής σε πολλές από τις εξειδικευμένες ασκήσεις η Ελλάδα έρχεται σε επαφή με σύγχρονες εξελίξεις, υλοποίηση διασυμμαχικών σεναρίων, διευρυμένη στρατιωτική-εκπαιδευτική δραστηριότητα και συνδρομή στην ετοιμότητα των δυνάμεών μας σε εθνική και νατοϊκή βάση και τρόπο σκέψης (LΕSSONS LEARNED).

*Ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος είναι Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής