Τα οικογενειακά επιδόματα (συζύγου και τέκνων) αποτελούν παρελθόν για τους νέους συνταξιούχους, ενώ για τους παλιούς καταργούνται από το 2019. Οι ασφαλιστικές εισφορές αυξάνονται, ενώ θα έπρεπε να μειώνονται ώστε να υπάρχει και κίνητρο για να πληρώνονται και να μην αποτελούν χαράτσι για μισθωτούς, ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες.

Οι αλλαγές θέτουν σε νέα βάση και τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης.

Τα όρια ηλικίας αυξήθηκαν μεν από τις 19/8/2015, πλην όμως παραμένουν και θα παραμείνουν, ως το 2021, χαμηλότερα από τα 67 και τα 62.

Οι ευκαιρίες εξόδου στη σύνταξη, παρά τις περικοπές, είναι πολλές και μάλιστα είναι πιο ελκυστικές για όσους έχουν χαμηλούς μισθούς, παρά για όσους έχουν υψηλές αποδοχές. Ο λόγος είναι επειδή το ασφαλιστικό, έτσι όπως οικοδομήθηκε με το νόμο 4387/2016 (νόμος Κατρούγκαλου), δεν ευνοεί την ανταποδοτικότητα των εισφορών, αλλά αντιθέτως την υπονομεύει. Οσοι έχουν σχετικά καλές αμοιβές (άνω των 1.300 ευρώ) και εκτιμούν ότι θα τις διατηρήσουν στα επόμενα χρόνια, διαπιστώνουν -είτε είναι μισθωτοί είτε ελεύθεροι επαγγελματίες- ότι οι εισφορές που καταβάλλουν είναι πολλαπλάσιες σε σχέση με τη σύνταξη που αναλογεί σε αυτές. Αντίθετα, οι χαμηλοί μισθοί των 586 και των 700 ή 800 ευρώ έχουν μεγαλύτερα οφέλη από τη σύνταξη.

Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι στο μισθό των 586 ευρώ, με 20 χρόνια εργασίας, αντιστοιχεί σύνταξη 477 ευρώ, ποσό που αντιπροσωπεύει το 81,4% του μισθού. Στο μισθό όμως των 1.300 ευρώ, τα 20 χρόνια εργασίας δίνουν σύνταξη 590,31 ευρώ, δηλαδή μόλις το 45% του μισθού.

Στα 25 χρόνια δε, η σύνταξη με μισθό 586 ευρώ βγαίνει στα 505 ευρώ, δηλαδή στο 86,2% του μισθού, ενώ με 1.300 ευρώ μισθό τα 25 χρόνια δουλειάς βγάζουν σύνταξη 653 ευρώ, δηλαδή μόλις το 50,2% του μισθού.

Για το λόγο αυτό, η αλήθεια είναι πως η έξοδος στη σύνταξη αποδεικνύεται συμφέρουσα για χιλιάδες ασφαλισμένους που είτε δεν έχουν προοπτική να αυξήσουν σημαντικά το εισόδημά τους από εργασία τα επόμενα χρόνια είτε εκτιμούν ότι είναι προτιμότερο να αποχωρήσουν για να μη χάσουν περισσότερα από τη σύνταξη στο μέλλον. Γι’ αυτό και η συνταξιοδότηση αποτελεί τη σίγουρη λύση για σταθερό εισόδημα, έστω και μικρότερο.

Οι αλλαγές στο ασφαλιστικό σύστημα, πάντως, δεν έχουν τελειώσει. Οι στρεβλώσεις είναι πολλές, με κύρια την έλλειψη ανταποδοτικότητας στη σχέση εισφορών/παροχών. Η ψήφιση των νέων μέτρων δεν αποκαθιστά την ανταποδοτικότητα, παρά την καθιστά ακόμη πιο στρεβλή, αφού μειώνει συντάξεις και αυξάνει εισφορές. Τα μέτρα θέτουν ως ακόμη πιο επιτακτική την ανάγκη ουσιαστικών μεταρρυθμίσεων ώστε να ανακτηθεί η εμπιστοσύνη των εργαζομένων σε ένα ασφαλιστικό που αντί να είναι ανταποδοτικό έχει γίνει ένα καθαρά προνοιακό σύστημα συντάξεων.

Ο Ελεύθερος Τύπος της Κυριακής δημοσιεύει σήμερα, σε ειδική 12σέλιδη έκδοση, όλες τις αλλαγές στο ασφαλιστικό, τόσο αυτές που περιλαμβάνονται στα επώδυνα νέα μέτρα του 4ου Μνημονίου όσο και τις ρυθμίσεις που ισχύουν για τα όρια ηλικίας και τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης σε όλα τα Ταμεία.

Οι μειώσεις στις αποδοχές

Οι πραγματικές μειώσεις συντάξεων που περιλαμβάνει ο νέος νόμος με τα μέτρα του 4ου Μνημονίου, δεν θα είναι μόνο έως 18% μέσω της προσωπικής διαφοράς που θα χάσουν οι παλαιοί συνταξιούχοι την 1/1/2019, αλλά ξεπερνούν και το 25%, καθώς θα κοπούν μαχαίρι και τα οικογενειακά επιδόματα – συζύγου για όλα τα Ταμεία και επιπρόσθετα του επιδόματος τέκνων για τους συνταξιούχους του Δημοσίου (πολιτικούς, ενστόλους και ειδικών μισθολογίων).

Ο συνολικός αριθμός των συνταξιούχων που θίγονται μόνο από την κατάργηση των επιδομάτων είναι 850.000, σύμφωνα με μετριοπαθείς εκτιμήσεις, αλλά στην πραγματικότητα, μπορεί να προσεγγίσουν και το 1 εκατομμύριο. Από τις μειώσεις όμως λόγω και της προσωπικής διαφοράς θα θιγούν πάνω από 2 εκατομμύρια συνταξιούχοι είτε λαμβάνουν είτε όχι επιδόματα.

Περικοπές θα υποστούν:

1. Οι συνταξιούχοι Δημοσίου, ΙΚΑ, ΔΕΚΟ, τραπεζών, αλλά και του ΟΓΑ που λαμβάνουν οικογενειακό επίδομα. Δεν λαμβάνουν επίδομα συζύγου οι συνταξιούχοι ΟΑΕΕ και ΝΑΤ. Η μείωση στα επιδόματα είναι ξεχωριστή από τις περικοπές που προκύπτουν από τις προσωπικές διαφορές.

Μάλιστα, ακόμη και αν ένας συνταξιούχος έχει μηδενική προσωπική διαφορά, θα έχει παρά ταύτα περικοπή, λόγω κατάργησης του επιδόματος – είτε συζύγου είτε παιδιού είτε και των δυο. Στους συνταξιούχος Δημοσίου, κόβεται και το επίδομα συζύγου, που είναι 35 ευρώ το μήνα και καταβάλλεται και στους δυο συνταξιούχους (εφόσον αποχώρησαν ως τον Οκτώβριο του 2011), αλλά και το επίδομα παιδιών που είναι από 50 ως 170 ευρώ με ένα ως τέσσερα προστατευόμενα μέλη (ανήλικα ή σπουδάζοντα παιδιά). Σύμφωνα με το άρθρο 1, τα οικογενειακά επιδόματα (συζύγου ή/και τέκνων ανηλίκων ή με αναπηρία) συγκαταβάλλονται με τις συντάξεις μέχρι 31/12/2018. Από 1/1/2019 το επίδομα συζύγου καταργείται, τα δε επιδόματα τέκνων χορηγούνται με εισοδηματικά κριτήρια από τον ΟΓΑ. Για να πάρει ένας συνταξιούχος επίδομα 1ου ανήλικου παιδιού από το 2019 θα πρέπει να έχει οικογενειακό εισόδημα κάτω των 9.000 ευρώ. Σήμερα το παίρνει χωρίς κριτήρια.

2. Οι συνταξιούχοι που, ανεξάρτητα από το αν έχουν ή όχι επίδομα συζύγου ή παιδιού, θα βρεθούν -λόγω του επανυπολογισμού- με μικρότερη σύνταξη και με τη λεγόμενη προσωπική διαφορά μεταξύ της σύνταξης που λαμβάνουν σήμερα και αυτής που θα προκύψει με τον επανυπολογισμό. Σύμφωνα με το άρθρο 1, οι καταβαλλόμενες συντάξεις θα επανυπολογιστούν «και από την 1/1/2019 αν το καταβαλλόμενο ποσό είναι μεγαλύτερο από αυτό που προκύπτει από τον (επαν)υπολογισμό τους, το υπερβάλλον ποσό περικόπτεται. Το ποσό που περικόπτεται δεν μπορεί να υπερβαίνει το 18% της καταβαλλόμενης κύριας (σ.σ.: αλλά και της επικουρικής) σύνταξης». Τυχόν υπόλοιπο, που απομένει μετά τη μείωση ως 18%, καταβάλλεται ως προσωπική διαφορά που εξαλείφεται με τις κατ’ έτος αυξήσεις συντάξεων που θα έρθουν (αν έρθουν) από 1/1/2022 και μετά.

Παραδείγματα:

Συνταξιούχος Δημοσίου, που παίρνει σήμερα 1.000 ευρώ σύνταξη, 35 ευρώ επίδομα συζύγου και 70 ευρώ επίδομα με δυο παιδιά, σύνολο 1.115 ευρώ, και με τον επανυπολογισμό έχει προσωπική διαφορά 150 ευρώ, θα χάσει την 1/1/2019: α) τα 115 ευρώ από τα επιδόματα (35 ευρώ επίδομα συζύγου και 70 ευρώ επίδομα παιδιών), και β) τα 150 ευρώ της προσωπικής διαφοράς. Μέχρι 31/12/2018 θα παίρνει συνολικά από σύνταξη και επιδόματα 1.115 ευρώ και από 1/1/2019 θα παίρνει 850 ευρώ. Η συνολική μείωση λοιπόν, στο παράδειγμα αυτό, από επιδόματα και προσωπική διαφορά, φτάνει στο 24%!

Συνταξιούχος ΙΚΑ με 800 ευρώ βασική σύνταξη και επίδομα συζύγου 49 ευρώ παίρνει σήμερα 849 ευρώ. Με προσωπική διαφορά 120 ευρώ και με την κατάργηση του επιδόματος συζύγου 49 ευρώ, από το 2019 θα παίρνει 631 ευρώ, δηλαδή συνολική μείωση, λόγω επιδόματος και προσωπικής διαφοράς, 26%!

Συνταξιούχος ΔΕΚΟ ή τράπεζας (ΟΤΕ, ΔΕΗ, Εθνικής κ.λπ.) παίρνει επίδομα για σύζυγο που δεν εργάζεται και δεν συνταξιοδοτείται ίσο με το 10% της μηνιαίας σύνταξης. Αν η σύνταξη είναι 1.300 ευρώ, παίρνει και 130 ευρώ (το 10%) ως επίδομα συζύγου που καταργείται από 1/1/2019. Αν βγει και προσωπική διαφορά 180 ευρώ, θα χάσει συνολικά 310 ευρώ από το μηνιαίο του εισόδημα! Σήμερα παίρνει 1.300+130=1.430 και από 1/1/2019 θα πέσει στα 1.120 ευρώ. Η συνολική μείωση του μηνιαίου εισοδήματος είναι 21,6%. Από αυτό το 21,6%, η μείωση λόγω προσωπικής διαφοράς επί της σύνταξης είναι 13,8% και η υπόλοιπη περικοπή κατά 7,8% είναι λόγω κατάργησης του οικογενειακού επιδόματος!

Κώστας Κατίκος
Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής