Στη Λιβύη, οι μισθοφόροι της Wagner παρείχαν υποστήριξη στον διαβόητο Χάφταρ, υποστηρίζοντάς τον στρατιωτικά στην αποτυχημένη επίθεσή του να καταλάβει την Τρίπολη το 2019-2020, ενώ επί του παρόντος εδρεύουν σε βασικές τοποθεσίες, κυρίως σε εγκαταστάσεις πετρελαίου στην ανατολική και νότια Λιβύη. Επίσης, στελέχη της Wagner εμπλέκονται σε σφαγές στα πλούσια ορυχεία χρυσού στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, ενώ οι Αμερικανοί κατηγόρησαν τη μισθοφορική ομάδα για κλοπή χρυσού αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων από το Σουδάν.
Αρκετοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι ο θάνατος του Πριγκόζιν θα έχει «βαθιά επίδραση» στις δραστηριότητες της Wagner, καθώς και στους δεσμούς της Ρωσίας με τη Βόρεια και Δυτική Αφρική. Επίσης, είναι άγνωστο αν θα υπάρξει διάδοχος του Πριγκόζιν και αν αυτός θα συγκεντρώνει την υποστήριξη του Πούτιν.
Συνέπειες
Οπως και να έχει, ο θάνατος της επταμελούς ηγεσίας της Wagner αναμένεται να έχει συνέπειες για τον Πούτιν. Για χρόνια η οργάνωση ήταν η κύρια πηγή ωμής βίας και επιρροής της Ρωσίας στην Αφρική, καθώς και ένας κρίσιμος «ενδιάμεσος» για τους στρατιωτικούς ηγέτες της Μόσχας. Χωρίς έναν τέτοιο… πληρεξούσιο, η Ρωσία θα πρέπει λογικά να αναλάβει έναν πιο άμεσο ρόλο. Εκτός από την πρόσφατη επίσκεψη των Ρώσων στην ανατολική Λιβύη, η Ρωσία προσέγγισε ορισμένους Αφρικανούς ηγέτες προσπαθώντας να τους καθησυχάσει για τη συνεχιζόμενη ρωσική υποστήριξη.
Το ερώτημα τώρα είναι τι θα αποφασίσει να κάνει ο Πούτιν με τα περιουσιακά στοιχεία της μισθοφορικής οργάνωσης συμπεριλαμβανομένης της επικερδούς επιχείρησης λαθρεμπορίας χρυσού και πολύτιμων λίθων. Θα επιτρέψει στη Wagner να συνεχίσει με νέα ηγεσία ή θα προσπαθήσει να απορροφήσει την οργάνωση και όλα τα περιουσιακά της στοιχεία σε αυτές τις χώρες και να τα λειτουργήσει ως θυγατρικές του ρωσικού στρατού; Πάντως, εξακολουθεί να έχει αξία το να υπάρχει μια άτυπη παραστρατιωτική εταιρία που να δραστηριοποιείται στη μαύρη ήπειρο, η οποία να αυτοχρηματοδοτείται μέσω των σχέσεων με τους «πελάτες» και μέρος των εσόδων από τις… μπίζνες να πηγαίνουν στη ρωσική οικονομία, η οποία επί του παρόντος πλήττεται ως ένα βαθμό από τις δυτικές κυρώσεις.
ΝΤΜΙΤΡΙ ΒΑΛΕΡΙΕΒΙΤΣ ΟΥΤΚΙΝ
Ποιος ήταν ο υπαρχηγός του Πριγκόζιν
Το αεροπορικό συμβάν που προκάλεσε τον θάνατο του Πριγκόζιν, κοντά στην περιοχή Tβερ της Ρωσίας, προκάλεσε τον θάνατο και του δεύτερου στη διοίκηση της ομάδας μισθοφόρων Ντμίτρι Βαλέριεβιτς Ούτκιν. Λίγα είναι γνωστά για τον άνθρωπο που πιστεύεται ότι ήταν ο αρχικός ιδρυτής της οργάνωσης και «δεξί χέρι» του Πριγκόζιν. Ενώ ο Πριγκόζιν ήταν παρών στα παγκόσμια μέσα ενημέρωσης, ο Ούτκιν σπάνια έκανε δημόσιες εμφανίσεις. Ποιος ήταν λοιπόν;
Ο Ντμίτρι Ούτκιν γεννήθηκε στην Ουκρανία το 1970. Τελικά άφησε το ουκρανικό χωριό του για το Λένινγκραντ, γνωστό πλέον ως Αγία Πετρούπολη, όπου γράφτηκε στη στρατιωτική σχολή. Αργότερα έγινε αξιωματικός στη στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών GRU της Ρωσίας. Υπηρέτησε και στους δύο πολέμους της Τσετσενίας τη δεκαετία του 1990, καθώς και στη Συρία, όπου η Wagner δραστηριοποιείται στρατιωτικά από το 2015, στο πλευρό των δυνάμεων του Μπασάρ αλ Ασαντ.
Σεισμός 4,9 ρίχτερ στην Τουρκία
Ενας από τους κύριους ρόλους των μισθοφόρων είναι να παρέχουν ασφάλεια στα κοιτάσματα πετρελαίου, φυσικού αερίου και φωσφορικών αλάτων στο κεντρικό και ανατολικό τμήμα της Συρίας. Σύμφωνα με άρθρο που δημοσιεύτηκε και περιείχε συνεντεύξεις με διοικητές της οργάνωσης, ο Ούτκιν είχε ένα τατουάζ στον ώμο του, συνώνυμο του φασισμού. Μερικές φορές αναφερόταν ως ο αρχικός ιδρυτής της Wagner, ενώ πιστεύεται ότι η οργάνωση πήρε το όνομά της από τον Γερμανό συνθέτη του 19ου αιώνα, που ήταν ο αγαπημένος του Ούτκιν (και του Χίτλερ). Ο Ούτκιν δεν δήλωσε ποτέ ανοιχτά εθνικιστικές πεποιθήσεις. Παρ’ όλα αυτά, είναι γνωστό ότι πολλοί Ρώσοι εθνικιστές έγιναν μέλη της οργάνωσης.
Απόπειρα πραξικοπήματος
Η μοίρα του Πριγκόζιν, του Ούτκιν και άλλων βασικών προσωπικοτήτων της Wagner τέθηκε υπό αμφισβήτηση μετά την αποτυχημένη εξέγερση κατά του ρωσικού κράτους στις 23 Ιουνίου τρέχοντος έτους. Συγκεντρώνοντας την πίστη της ομάδας μισθοφόρων του, ο Πριγκόζιν βάδισε από την Ουκρανία στο Ροστόφ και από εκεί προς τη Μόσχα και ενάντια στο Κρεμλίνο και τη στρατιωτική του ηγεσία. Είκοσι τέσσερις ώρες αργότερα, οι δυνάμεις της Wagner γύρισαν πίσω και συνήφθη συμφωνία που επέτρεψε στον Πριγκόζιν να ταξιδέψει με ασφάλεια στη Λευκορωσία με αντάλλαγμα τον τερματισμό της ανταρσίας.
Νεκρός, όχι ξεχασμένος
Ο Ούτκιν και οι ανώτεροι βοηθοί του είναι προφανώς νεκροί. Στο κανάλι «Telegram Grey Zone» που συνδέεται με τη Wagner, υπάρχουν μηνύματα που υποστηρίζουν ότι πέθανε «από ενέργειες προδοτών της Ρωσίας» ενώ τα περισσότερα μηνύματα τον δοξάζουν. «Ακόμα και στην Κόλαση θα είναι ο καλύτερος! Δόξα στη Ρωσία!». Ενα άλλο μήνυμα -στο ίδιο κανάλι- περιλάμβανε απόσπασμα συνέντευξης με τον Πριγκόζιν. Στη συνέντευξη αυτή ο Ούτκιν μιλάει εκτός κάμερας λέγοντας ότι «Ο θάνατος δεν είναι το τέλος, είναι απλώς η αρχή για κάτι άλλο», με τον Πριγκόζιν να απαντά «Ολοι θα πάμε στην Κόλαση, αλλά στην Κόλαση θα είμαστε οι καλύτεροι».
ΠΛΗΣΙΑΖΕΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ
Η βία στο επίκεντρο του πουτινισμού
Η βία βρίσκεται τώρα στο επίκεντρο της ρωσικής πολιτικής. Ο Πούτιν ανήλθε στην εξουσία εν μέσω μαζικών δολοφονιών (βομβιστικές επιθέσεις σε πολυκατοικίες σε Μόσχα, Βολγκορόντ) και πολέμου (Τσετσενία). Το καθεστώς του συνήθως δολοφονεί αντιπάλους, επικριτές και αποστάτες στο εσωτερικό και στο εξωτερικό.
Ωστόσο, η δολοφονία του Πριγκόζιν -το ιδιωτικό τζετ του οποίου ανατινάχθηκε στον αέρα- είναι διαφορετική. Σε αντίθεση με άλλα θύματα, ο ιδρυτής της Wagner δεν ήταν κάποιος αποστάτης. Ο Πριγκόζιν, όπως και η επιχειρηματική του «αυτοκρατορία», ήταν δημιούργημα του Πούτιν.
Η δουλειά του πρώην σεφ ήταν να υπηρετεί τον κύριό του, όχι να τον αμφισβητεί. Μετά την απόπειρα πραξικοπήματος τον Ιούνιο, το τέλος του (θάνατος ή φυλάκιση) θα περίμενε κανείς να ήταν γρήγορο και… τακτοποιημένο. Η δίμηνη καθυστέρηση, που ακολούθησε το αεροπορικό δυστύχημα, υποδηλώνει ότι ο Πούτιν δεν υπολόγισε σωστά, άλλαξε γνώμη και στη συνέχεια κατέφυγε σε… θεατρικά κόλπα για να ανακτήσει το κύρος του.
Η απόλυση του στρατηγού Σεργκέι Σουροβίκιν από τη θέση του διοικητή των αεροδιαστημικών δυνάμεων είναι μέρος μιας ευρύτερης εκκαθάρισης εντός του στρατού από ανθρώπους που μπορεί να υποστήριξαν ή και να συνεργάστηκαν με το αποτυχημένο πραξικόπημα.
Επίσης, στο στόχαστρο του Πούτιν είναι οι «μαζορέτες» των πραξικοπηματιών, όλοι αυτοί δηλαδή που πιστεύουν ότι το Κρεμλίνο φέρει ευθύνες για την έκβαση του πολέμου. Ο πρώην αξιωματικός της FSB Ιγκόρ Στρέλκοφ Γκίρκιν συνελήφθη και κατηγορήθηκε για «εξτρεμισμό» τον περασμένο μήνα. Αυτή η καταστολή δημιουργεί ένα τέλειο περιβάλλον για τη διευθέτηση βαθμών και τη μετατόπιση ευθυνών.
Πούτιν: Εκλογές του χρόνου
Η κρίση για τον Πούτιν θα έρθει στις προεδρικές εκλογές του 2024, όταν ο Ρώσος πρόεδρος θα χρειαστεί ένα απίθανο 80% των ψήφων για να ανταποκριθεί στους προηγούμενους θριάμβους του. Και αυτή η ανάγκη για επιβεβαίωση σημαίνει… περισσότερη παράνοια, περισσότερες συνωμοσίες, περισσότερους ιδιωτικούς στρατούς.
Η δολοφονία του Πριγκόζιν, με λίγα λόγια, ήταν μια τακτική επιτυχία για τον Πούτιν αλλά και μια στρατηγική ήττα. Ο Ρώσος ηγέτης έχει δείξει ότι μπορεί ακόμα να ασκεί την εξουσία αδίστακτα. Αλλά το έχει κάνει με τρόπο που βλάπτει το σύστημα κανόνων, κυρώσεων και σχέσεων που συντηρούν την κυριαρχία του. Η βία ήταν κάποτε πολιτικό νόμισμα στο περιθώριο της ρωσικής εξουσίας. Τώρα, είναι στο κέντρο. Καλώς ήρθατε, λοιπόν, στην επόμενη και ίσως τελευταία φάση του πουτινισμού. Αυτό ξεκίνησε με την υπόσχεση σταθερότητας και εκσυγχρονισμού, μόνο αργότερα εξελίχθηκε σε φανερό αντιδυτικισμό, μιλιταρισμό και νεοσοβιετικό ιμπεριαλισμό. Τα… καρότα ήταν πολλά και τα… μπαστούνια λιγότερα. Η απειλή της βίας είναι πιο αποτελεσματική από τη χρήση της. Σε αυτή τη νέα φάση η οικονομία είναι στάσιμη, η νίκη στην Ουκρανία δεν… φαίνεται και οι φίλοι (κυρίως η Κίνα) είναι ανυπόμονοι και δύσπιστοι. Η επίδειξη δύναμης είναι η τελευταία και ίσως η μοναδική λύση του Πούτιν.